«Azov» komandirlari Turkiyadan Ukrainaga qaytarildi, Rossiya norozilik bildirdi

«Azovstal» mudofaasiga rahbarlik qilgan besh komandir bir necha oy davomida Turkiyada kuzatuv ostida turganidan so‘ng Ukrainaga qaytarildi.

Harbiylarni vatanga Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyning o‘zi shaxsan olib qaytdi, u 7 iyul kuni Turkiyaga uchib kelgan va Istanbulda mamlakat prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an bilan uchrashgandi.

8 iyul kuni kunduzi Zelenskiyning matbuot xizmati e’lon qilgan videoda Turkiya tomoni unga besh nafar harbiyni topshirgani, keyin ular birgalikda prezidentlik samolyotiga chiqib, uchib ketganini ko‘rish mumkin.

«Biz Turkiyadan uyga qaytyapmiz va qahramonlarimizni ham qaytaryapmiz. Ukrain jangchilari Denis Prokopenko, Svyatoslav Palamar, Sergey Volinskiy, Oleg Xomenko, Denis Shlega nihoyat yaqinlari bilan bo‘ladi», — deyiladi ukrainlar prezidentining ijtimoiy tarmoqlariga qo‘yilgan videoga ilovada.

Xabarda nomlari keltirilganlar quyidagilar:

• Denis Prokopenko, Redis laqabi bilan ma’lum, Rossiya asirligiga tushguniga qadar «Azov» polkiga rahbarlik qilgan.
• Svyatoslav Palamar (Kalina) «Azov» polki komandiri bo‘lgan.
• Oleg Xomenko (Apis) komendantlik rotasini boshqargan va bevosita «Azovstal» zavodi mudofaasini boshqargan.
• Sergey Volinskiy (Volina) 36-alohida dengiz piyodalari brigadasi komandiri vazifasini bajargan.
• Denis Shlega (boshqa manbalarda — Shleg) Dmitro Vishnevskiy nomidagi 12-brigadaga rahbarlik qilgan.

Komandirlar Lvivdagi matbuot anjumanida frontga qaytishlari haqida ma’lum qilishdi.

«Azovstal» mudofaasi asirlar almashinuvi

Ukraina qurolli kuchlari Mariupoldagi «Azovstal» metallurgiya zavodini Rossiya qo‘shinlaridan 2022 yilning martidan may oyi o‘rtalariga qadar himoya qilgan, kombinat hududida ular bilan birga tinch aholi vakillari ham yashiringandi. May oyining ikkinchi yarmida Ukraina qurolli kuchlari bosh shtabi komandirlarga «shaxsiy tarkib hayotini saqlab qolish» bo‘yicha topshiriq beradi, shundan keyin «Azovstal» mudofaachilari (jami 2,5 ming harbiy) taslim bo‘ladi.

2022 yil sentabrida Rossiya va Ukraina keng ko‘lamli asirlar almashinuvini o‘tkazadi. RF 215 kishini qo‘yib yuboradi, ular qatorida «Azovstal»ning besh qo‘mondoni, «Azov» polkining yuzdan ortiq jangchilari, shuningdek Ukraina tomonida jang qilgan bir qancha xorijliklar ham bor edi. Kiyev 55 nafar rossiyalik harbiyni, shuningdek ukrainalik rossiyaparast siyosatchi Viktor Medvedchukni qaytarib beradi.

Kelishuv shartlariga ko‘ra, Prokopenko, Palamar, Volinskiy, Xomenko va Shlega Ukrainaga darhol qaytishi mumkin emasdi. Ular prezident Rajab Toyyib Erdo‘g‘anning shaxsan kafolati va himoyasi ostida Turkiyaga yo‘llanadi.

2023 yil mayida ulardan birining rafiqasi aytib berishicha, Turkiyada «Azovstal» mudofaasi komandirlari yopiq rejimli obektda yashashgan. Ularda tartibga solingan rejim va yaqinlari bilan muloqot qilish uchun cheklangan huquq bo‘lgan, ammo ular Ukrainada nimalar bo‘layotganidan xabardor qilib turilgan. Shu bilan birga, ular o‘zlarining oldiga yaqinlari kelishidan o‘z ixtiyoriga ko‘ra voz kechishgan, buni «erkaklarcha harbiy birdamlik» va oddiy askarlar bilan teng sharoitlarda bo‘lish istagi bilan izohlashgan.

Zelenskiy almashuvdan keyin darhol besh nafar komandir urush oxiriga qadar Turkiyada qolishi kerakligini aytgandi. O‘z navbatida, Ukraina bosh razvedka boshqarmasi boshlig‘i Kirill Budanov ular Turkiyada «ma’lum muddat» yashashini bildirgandi.

Ukraina prezidenti ofisi xabar qilishicha, harbiylarning vataniga qaytishi «Turkiya tomoni bilan muzokaralar natijasida» amalga oshdi. Turkiya tomoni hozircha kelishuv shartlarini, shuningdek «Azovstal» mudofaasi komandirlari Ukrainaga qaytishini izohlamadi.

Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskovga ko‘ra, Moskvani bu haqda «hech kim oldindan xabardor qilmagan».

U «Azov» polki qo‘mondonlarining Turkiyadan Ukrainaga qaytishi amaldagi kelishuv shartlarini buzish hisoblanishini va qaytish shartlarini Anqara ham, Kiyev ham buzganini aytdi. U kelishuv shartlariga ko‘ra, «Azov» qo‘mondonlari urush tugagunga qadar Turkiyada qolishi kerak bo‘lganini eslatgan.

«Rossiyaning kamsitilishi»

Rossiyada harbiy mavzuga ixtisoslashgan va ultramillatchi blogerlar «Azovstal» mudofaasi komandirlari Ukrainaga qaytarilishini Rossiyaning kamsitilishi sifatida baholadi.

Peskov NATO sammiti arafasida Turkiyaga bosim ko‘rsatilgani va RFdagilar Anqara alyans a’zosi sifatida birdamlik ko‘rsatganini to‘g‘ri tushunishini ta’kidlagan.

«Ko‘rib turibmizki, NATO sammitiga tayyorgarlik ketmoqda, o‘z o‘zidan bu tayyorgarlik kontekstida Turkiyaga katta bosim ko‘rsatilmoqda. Turkiya esa, NATO a’zosi sifatida Shimoliy Atlantika alyansi bilan birdamligini ko‘rsatgan. Biz barchasini yaxshi tushunib turibmiz», — deya uning so‘zlarini keltirgan «RIA Novosti».

Turkiyada NATO bilan boshqa masalalarda ko‘plab tushunmovchiliklar mavjud — Rossiyaga qarshi sanksiyalarga qo‘shilishdan tortib alyansga Shvetsiyaning qabul qilinishigacha — va Anqara bu masalalarda bu kabi yon bermaydi.