Yakkasaroyda kesilgan daraxtlar: hodisa tafsilotlari

Toshkent shahrining Bobur ko‘chasi bo‘ylab ekilgan archalar tunda kesib tashlandi. Ularni kesib, o‘rniga qimmatbaho daraxtlarni ekish topshirig‘i Toshkent shahri hokimi o‘rinbosari Baxtiyor Rahmonov tomonidan berilgan. Ekologiya bo‘limi xodimlari chora ko‘rmoqchi bo‘lganda, bosimga uchragan.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

25 oktyabrdan 26 oktyabrga o‘tar kechasi Yakkasaroy tumani Bobur ko‘chasi bo‘yidagi 200 tupga yaqin daraxt (mojjyevelnik) noqonuniy kesib tashlandi. Kun.uz muxbiri manzilga borib, tafsilotlarni o‘rgandi.

Voqea guvohlarining aytishicha, bu ish Toshkent shahri hokimi o‘rinbosari Baxtiyor Rahmonovning topshirig‘i bilan amalga oshirilgan. Ayni paytda esa hududga har bir tupi 1 000 AQSh dollari turadigan 100 tup Piramidalis daraxtlarini o‘tqazish ishlari boshlangan.

Ekologiya vaziri maslahatchisi Rasul Kusherbayevning so‘zlariga ko‘ra, tuman ekologiya xodimlari bosim ostida qolib, holat bo‘yicha tezkor chora ko‘ra olmagan. Shu bois, bu ish vazirlik nazoratiga o‘tgan.

«Endi bu yerda yuzlab guvohlar bor. Masalan, obodonlashtirish xodimlari shu yerda daraxt kesgan vaqtda bizning inspeksiya xodimlari kelib, surishtiruv boshlagandayoq, Rahmonovning topshirig‘i bilan qilyapmiz, deyishgan. Bu ko‘z yumib bo‘lmaydigan fakt.

Endi hozir hokimiyat soxta guvohlar topib, qo‘rqitib, majburlab, boshqa holat bo‘lganini aytishi mumkin. Lekin aniqki, obodonlashtirish xodimlarining o‘zboshimchalik qilib, daraxt kesishga jur’ati yetmaydi.

Rahmonov kelib, bizning respublika inspeksiyamiz xodimining telefonini zo‘rlik qilib olib qo‘ygan. Ichki ishlar xodimlariga buyurib, olib qo‘yinglar, degan. Ichki ishlar xodimi telefonni olib, keyin “Bu Toshkent shahar ekologiya xodimi emas, respublika vazirligi xodimi”, deganidan keyin qaytarib bergan.

Qizig‘i, o‘sha yerda prokuratura vakillari ham bo‘lgan. “Bizning xodimlarga, ekologiyaga dushmanmisizlar, daraxt ekishimizga qarshimisizlar?” deyishgan. Biz daraxt ekishga qarshi emasmiz. Biz daraxt noqonuniy kesilishiga qarshimiz. Bu yerda daraxtlar shuncha yildan buyon yashnab turgandi, borini saqlab qolish kerak-da. Endi chet eldan kelgan mana bu daraxtlarni ekishmoqchi.

Ilmiy xodim esa bularni hozir ekib bo‘lmasligi, qurib qolishini aytyapti. Ular daraxt bo‘yicha ilmiy xodimlarning fikrini ham inobatga olmagan. Hozir maqsad shunchaki ekish. Endi bu qaysidir firmaga tegishli bo‘lsa kerak. Natijada davlat budjetidan pul chiqadi. Lekin daraxtni ekishimiz kerak, degan xohish bilan amaldagi qonunlarni buzib, bu ishni qilish kerak emas-ku? Tag‘in buni hokimiyat qilyapti», – deydi u.

Vazirlik rasmiysi hokimiyat ekologiya sohasidagi nazoratni amalga oshiradigan vakolatli organning ishlashiga qo‘ymayotganini ta’kidlagan.

«Shu yili bahor oylarida, Yashil makon dasturi doirasidagi ishlar Toshkent shahrining uchta tumanida, jumladan, Yakkasaroyda ham olib borilgan. Ekilmagan daraxtlarni ekildi deb tasdiqlash talabiga ko‘nmagani uchun xodimlarimizdan biri uyidan olib chiqib ketilgan, ichki ishlar xodimi qamab qo‘ygan. Yana bir necha kishi ishxonasiga kiritilmagan. Biz o‘sha holatlarni ham o‘rgandik, tegishli mutasaddilarga jo‘natdik, lekin hech qanaqa chora ko‘rilgani yo‘q. Hozir prokuratura ham hokimiyatning izmidan chiqib keta olmayapti», – deydi ekologiya vaziri maslahatchisi.

Kusherbayevning ta’kidlashicha, dastlabki hisob-kitoblarda 144 tup daraxt kesilgani aniqlangan. Biroq qayta o‘rganishlardan keyin bu raqam 200 ga yaqinlashgan.

«Hozir kovlash bahonasida kesilgan daraxtlarning o‘rnini ko‘mib tashlashgan ekan, biz hozir ochtiryapmiz. Menimcha, hokimlik “qonunni buzsang ham kavlayveringlar”, deb aytgan shekilli, shuning uchun ular to‘xtatmayapti. Ular o‘z ishini qilib yotibdi. Ular daraxt ekmoqchi baribir. Lekin biz o‘zimizning surishtiruv, o‘lchov ishlarimizni deyarli qilib bo‘ldik. Har bitta daraxtning diametrini o‘lchab, uni video, foto qaydlarda yozib olyapmiz. Hamma hujjatlar rasmiylashtirilyapti, biz uni prokuraturaga chiqaramiz. Masala shundaki, hokimiyat vakillariga prokuraturaning jur’ati yetadimi-yo‘qmi? Alaloqibat, oddiy topshiriqni bajargan obodonlashtirish xodimlari javobgar bo‘lib ketmaydimi?

Odatda shunday bo‘ladi. Biz prokuraturaga hujjatlarni yig‘ib beramiz. Masalan, Quvasoyda bahorda shunday holat bo‘ldi. Hokimning topshirig‘i asosida daraxtlar noqonuniy qo‘porib tashlangan, ko‘chirilgan. Biz hamma materiallarni to‘plab berdik, lekin prokuratura baribir hokimga chora ko‘rmadi. Uning tarafini oldi, prokuratura hokimiyatlarga kelganda advokatga aylanib olyapti. Oddiy fuqarolarga, boshqalarga kelganda prokuraturaga aylanib olyapti-da», – deydi u.

Kusherbayev so‘zi davomida 1 yanvardan boshlab tajriba-sinov tariqasida respublika ijro etuvchi hokimiyat organlarining belgilangan bo‘linmalari tuman, shahar hokimliklari tuzilmasiga o‘tkazilayotganiga munosabat bildirdi. «Joylardagi ekologiya bo‘limlari hokimlikka bo‘ysunadigan bo‘lsa, ekologiya tamom degani», – deydi u.

«Menimcha, lobbi bo‘ldi bu yerda. Endi hozir joylardagi ekologiya bo‘limlari hokimlikka bo‘ysunadigan bo‘lsa, bu ekologiya tamom degani. Ya’ni bu yerda hokimliklarning daraxt kesish xohishi yoki qanaqadir topshiriqni yuqori ko‘rsatkichda bajarib, maqtanishga bo‘lgan ishtiyoqini hech narsadan to‘sib qolmaydi. Demak, bu joylarda hokimiyatlar istagan vaqtda daraxtni kesadi, havoni zaharlaydi, ekologik norma-qoidalarga rioya qilmaydi degan narsani anglatadi.

Bu manfaatlar to‘qnashuvi borasida bir-biriga zid holat. O‘zi aksariyat rivojlangan mamlakatlarda ekologiya nafaqat hukumatga, balki hukumatdan alohida ravishda yo parlamentga, yo prezidentga bo‘ysunadi. Nega? Chunki hukumat, joylardagi ijro hokimiyatlari bilan mana shu ekologik masalada manfaatlar to‘qnashuvi bo‘lmasligi nuqtayi nazaridan. siyosat qanchalik o‘zgarishidan qat’i nazar, ekologik manfaat ustuvor bo‘lib qolaverishi kerak. Chunki u xalqning kelajagi. Bu qaror kelajakda ekologiya yilida ekologiyani o‘ldirishga qaratilgan qaror deb hisoblayman», – deydi Kusherbayev.

Kun.uz muxbiri holat yuzasidan Toshkent shahar hokimligi matbuot xizmatidan izoh so‘radi. Hokimlik matbuot kotibi Gulnoza Qosimova bu masala o‘rganilayotganini aytish bilan cheklandi. Oradan ma’lum vaqt o‘tgach, matbuot xizmati kesilgan daraxtlarni ehtiyotkorlik bilan ko‘chirib o‘tqazish rejalashtirilganini, mas’ul shaxslar esa belgilangan talablarni bajarmaganini yozib chiqdi. Xabarda qayd etilishicha, holat yuzasidan xizmat tekshiruvi boshlangan.

Dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra, tabiatga yetkazilgan zarar miqdori 620 mln 472 ming so‘mni tashkil etmoqda.