JCh-2026 qur’asi: raqiblar, taqvim va Ronaldu haqida

Nihoyat jahon chempionati final bosqichi uchun ko‘pchilik kutgan qur’a tashlangach, mundial kartinasi hammaning ko‘z oldida namoyon bo‘ldi. O‘yinlar qaysi paytda bo‘ladi, raqiblar kim, pley-off ehtimoli qanday, yozgacha mulohaza qilish uchun mavzu juda ko‘p.

Masalan, Braziliya, Shotlandiya va Marokashdan iborat guruh bizga 1998 yilgi Fransiya mundiali va aynan braziliyaliklar tufayli ko‘zda yosh bilan turnirni tark etgan Marokashni eslatib yuboradi. Fransiya esa 2002 yilgi og‘riqli mag‘lubiyat uchun Senegaldan qasos olishi mumkin. Agar hammasi kutilgandek ketsa, Messi va Ronaldu chorakfinalda to‘qnash kelishini hozirdan hisoblab bo‘lishdi. Uzoqqa bormaylik, hatto ochilish o‘yini ham tanish – Meksika va Janubiy Afrika. Bu jamoalar JCh-2010 turnirini Ravshan Ermatov hushtagi bilan boshlab berishgan, faqat o‘shanda mezbon Meksika emas, afrikaliklar edi.

Xullas, gaplashadigan gaplar ko‘p, ammo ilk taassurotlarni tabiiyki, O‘zbekiston milliy jamoasiga urg‘u qaratgan holda taqdim etamiz.

Kanadaga boramizmi?

Taqvimga ko‘ra, birinchi o‘yin Kolumbiyaga qarshi 17 iyun kuni Mexikoda, afsonaviy «Atsteka» stadionida o‘tadi. Ushbu stadion o‘z bag‘riga 87 mingdan ortiq muxlisni sig‘dira oladi va qit’adagi eng katta stadion hisoblanadi, dunyoda esa kuchli beshtalikka kiradi. «Atsteka» «Marakana» kabi ikki marta mundial finalini qabul qilgani bilan ham tarixga kirgan. Debyut uchun ajoyib stadion. Ushbu uchrashuv Toshkent vaqti bilan ertalabki soat 08:00 da boshlanadi. Bu o‘yin 1-turni yopib ham beradi.

Ikkinchi turda Portugaliyaga qarshi o‘yinimiz 23 iyun kuni AQShda bo‘lib o‘tadi. 71 ming muxlisga mo‘ljallangan NRG Stadium Texasning Hyuston shahrida qad ko‘targan. Bu uchrashuv Toshkent vaqti bilan kechki soat 22:00 da boshlanadi.

Hal qiluvchi so‘nggi tur o‘yiniga ham AQSh, Atlantadagi Mersedes-Benz Stadium o‘yingohi mezbonlik qiladi. Uchrashuv ertalabki soat 05:30 ga belgilangan. Qizig‘i, ushbu stadion aslida o‘zbekistonliklarga begona emas. JCh-2026 saralash bosqichi boshlanishidan oldin Srechko Katanets boshchiligidagi jamoa Meksikaga qarshi o‘rtoqlik o‘yinida 3:3 hisobida durang qayd etgan, o‘yin aynan Atlantadagi mazkur stadionda bo‘lib o‘tgandi.

E’tiborli jihati, O‘zbekiston mundialda uchala mezbon davlatda ham o‘ynash imkoniyatiga ega. Buning uchun jamoa guruhda 2-o‘rinni egallashi talab etiladi. Ana o‘shanda pley-offni L guruhi ikkinchi jamoasiga qarshi Torontoda boshlaymiz. Agar 3-o‘rin orqali chiqilsa, pley-offda ham Atlantada qolamiz.

Qancha ochko kerak?

Shu paytgacha jahon chempionati guruh bosqichida ham qiziqarli intrigalar, «o‘lim guruhlari»ga o‘rganib qolgan ko‘pchilik muxlislar 48 ta jamoadan iborat formatdagi guruhlar tarkibidan norozi bo‘lgani shubhasiz. Chunki aksariyat guruhlarda bo‘lajak g‘oliblarni hozirdan taxmin qilish mumkin. Guruhlardagi uchinchi o‘rin egalarilarda ham imkoniyat bo‘lishi esa intrigani yanada pasaytirib yuboradi.

To‘g‘ri, 1994 yilgi mundialgacha ham guruhlarda 3-o‘rin vakillari pley-offga chiqishgan, ammo u paytda guruhlar soni 6 ta bo‘lar, har bir guruh kamida uchta kuchli jamoadan tashkil topardi. Keyinchalik ishtirokchilar soni 32 taga oshirilgan formatda esa faqat 1 va 2-o‘rinni egallagan jamoalar guruhdan chiqadigan bo‘lishgan.

Ham guruhlar tarkibi kuchsizlangani, ham imkoniyatlar kengaygani – turnirning qariyb uchdan ikkisini tashkil qiladigan guruh bosqichining qiziqarlilik darajasini tushirib yuborgandek ko‘rinmoqda. Balki FIFA 1/16 final bosqichidan voz kechib, har bir guruh g‘oliblari va 4 nafar eng yaxshi 2-o‘rin sohibini pley-offga chiqargani yaxshiroq bo‘larmidi? Shunda har bir guruhda 1-o‘rin uchun qattiq kurashga guvoh bo‘lardik.

Albatta, bu bizning dardimiz emas. Xuddi yo‘llanmalar soni bilan bo‘lganidek, O‘zbekiston uchun guruhdan chiqadiganlar qancha ko‘p bo‘lsa shuncha yaxshi.

Reglamentga ko‘ra, 3-o‘rinni olgan jamoalarda ham keyingi bosqichga chiqish imkoniyati bo‘ladi, ammo hammasida emas. 12 guruhdan 1-2 o‘rinlar 24 jamoani tashkil qilsa, yana 8 eng yaxshi ko‘rsatkichga ega uchinchi o‘rin sohiblari ham 1/16 finalga yo‘llanma olishadi.

Taqqoslash va chamalash uchun yaqinda xuddi shu formatda bo‘lib o‘tgan o‘smirlar o‘rtasidagi jahon chempionatiga qarash mumkin. O‘shanda 4 ta jamoa 4 ochko, yana 4 jamoa 3 ochko bilan keyingi bosqichga o‘tgan. Uch ochkolilarning uchtasi to‘plar nisbatida ijobiy farqqa ega edi. Ya’ni guruhda 4 ochko katta ehtimol bilan pley-offni kafolatlaydi, 3 ochko esa ba’zi shartlarda yetarli bo‘lishi mumkin. Buning uchun masalan, O‘zbekiston dastlabki ikki turda Kolumbiya va Portugaliyaga yutqazadigan bo‘lsa, kichikroq hisobni saqlab qolishi kerak bo‘ladi. Katta ehtimol bilan, hammasi so‘nggi turdagi raqibga qarshi o‘yinda ro‘y beradi. Ya’ni har qanday holatda O‘zbekistonda so‘nggi turgacha imkoniyat saqlab qolinadi

Kongo DR yoki Yamayka?

12 guruhdan oltitasida guruhlar tarkibi to‘liq shakllanmagan. Mart oyida bo‘ladigan qit’alararo va UYeFA pley-offida yana olti ishtirokchi jamoa aniqlanadi. To‘rtinchi savatchadan bizga UYeFA vakili tushmagani albatta, omadimiz kelganini anglatadi, ammo hozirgi qur’a ham o‘ta omadli deb bo‘lmaydi. Zero, Yangi Zelandiya, Haiti yoki Kabo Verde kabi jamoalar tushganida imkoniyat biroz yuqori bo‘lardi.

Guruhimizning to‘rtinchi vakili Kongo DR, Yamayka va Yangi Kaledoniya jamoalari o‘rtasidagi pley-offda aniqlanadi. Avval Yamayka va Yangi Kaledoniya o‘zaro bahslashadi va g‘olib jamoa Kongo Demokratik respublikasi jamoasiga qarshi yo‘llanma uchun final bahsida kuch sinashadi. Agar reytingga, jamoalar tarkibiga qarab baho berilsa, tabiiyki, bu uchlikda kongoliklar favorit va katta ehtimol bilan uchinchi raqib aynan Afrika vakili bo‘ladi.

Kongo DR ikki karra Afrika chempioni, 1974 yilgi jahon chempionati ishtirokchisi sanaladi. Saralashning guruh bosqichida Kamerunni, pley-offda esa Nigeriyani yengib chiqqani e’tiborga olinsa, ushbu jamoa jiddiy muammo tug‘dirishi tayin. Jamoa tarkibida Yevropada to‘p suradigan legionerlar juda ko‘p.

O‘zbekistonlik muxlislarga «Manchester Yunayted» orqali yaqinroq tanish bo‘lgan, ayni paytda esa APLning boshqa klublari «Byornli» va «Vest Hem»da o‘ynayotgan Aksel Tuanzebe va Aaron van Bissaka ham Kongo DR milliy jamoasi a’zolari hisoblanishadi. Jamoa to‘purari va eng tajribali futbolchisi, 34 yoshli Sedrik Bakambu esa anchadan buyon La Liga jamoalarida o‘ynab keladi, hozirda «Betis» klubi a’zosi. Shuningdek, ayni paytda Angliyada kashfiyot bo‘layotgan «Sanderlend» klubida o‘ynovchi Artur Masuaku va Noa Sadiki ham shu mamlakatdan. Masuaku ko‘proq zaxiradan tushib tursa, 20 yoshli Sadiki hamma o‘yinda asosiy tarkibda harakat qilgan. Jamoada Fransiya, Belgiya, Shotlandiya, Polsha va Ispaniya chempionatining boshqa jamoalaridan ham futbolchilar bor.

Xullas, agar chetdan qarab solishtirsak, ushbu jamoa ko‘pchilik o‘ylaganidek, guruh autsayderi emas, hatto O‘zbekistonga qaraganda tajribali va kuchliroq tarkibga ega. Ushbu jamoaga qarshi o‘yinga cho‘ntakdagi uch ochko sifatida emas, xuddi Kolumbiya yo Portugaliyaga qarshi bo‘lganidek, jiddiy qarash va puxta tayyorlanish shart bo‘lgan og‘ir uchrashuv sifatida qarash lozim.

Kolumbiya – eng og‘ir raqib

Bir paytlar, ayniqsa 90-yillarda Kolumbiyaning jahon futbolidagi o‘rni biroz boshqacha bo‘lgan. U paytlarda nafaqat Afrika, balki Lotin Amerikasidagi boshqa mamlakatlarning ham Yevropa klublar futbolidagi o‘rni pastroq bo‘lgan va bu tabiiy. Sababi, har bir klub asosiy tarkibda ko‘pi bilan 3 nafar legionerni o‘ynatish mumkin edi. Shu tufayli Yevropada to‘p suradigan amerikaliklar hozirgidek ko‘p emasdi.

Shu fonda Kolumbiya KONMeBOLning Braziliya va Argentinadan keyingi eng yulduzli jamoasi hisoblanardi. Deyarli har jahon chempionati oldidan Pele aynan shu yurt jamoasini favorit sifatida tilga olar, ammo taxminlar o‘zini oqlamay, kolumbiyaliklar goh Kamerun, goh Ruminiya kabi kamtar jamoalarga yutqazib, turnirni tark etishardi. Mana shu doimiy yuqori kutilmalar Kolumbiya jamoasi muhitini toksiklashtirar, Igitaning xatosi kabi yorqin xatolar, o‘z darvozasiga gol urib qo‘ygan Eskobarning o‘ldirib ketilishi kabi voqealar esa ularni ancha yoqimsiz, ishonchni oqlamaydigan, yetarlicha balansga ega bo‘lgan muammoli jamoaga aylantirardi.

Hozirgi paytda buning butunlay aksi. Kolumbiya Urugvay bilan birga eng mehnatkash, jismonan baquvvat, yengish o‘ta qiyin bo‘lgan jamoa hisoblanadi. O‘tgan oyda biz o‘rtoqlik o‘yinini aynan Urugvayga qarshi o‘tkazganimiz foyda bo‘lgan deyish mumkin, shu o‘yin bo‘lmaganda ham, keyingi sparring raqib sifatida aynan Urugvayning tanlanishi maqsadga muvofiq bo‘lardi. O‘sha o‘rtoqlik o‘yinida biz to‘liq tarkibda harakat qilmagan bo‘lsak-da, Urugvayning jismoniy tayyorgarligi fonida kamchiliklar yaqqol ko‘zga tashlandi va Fabio Kannavaro ham muammo sifatida aynan shu jihatni ko‘p bor tilga oldi. Ayni paytda Kolumbiya tarkib jihatidan Urugvaydan ham kuchli va mutaxassislar tomonidan mundialda g‘olib chiqishi mumkin bo‘lgan da’vogarlar o‘ntaligiga kirgan.

Jamoa tarkibini tilga olganda ayni paytda Yevropada porlayotgan Deniel Munyoz, Luis Dias, Richard Rios kabi futbolchilarni e’tirof etishdan tashqari, Lotin Amerikasi o‘lkalariga xos yana bir jihatni ham aytib ketish kerak. Odatda Chili, Urugvay, Paragvay, Meksika yo Kolumbiya kabi jamoalarda odatda muxlislar nazaridan yo‘qolgan, ammo aynan yirik turnirlarda yuqori sport formasi namoyish etib o‘zini eslatadigan yulduzlar doim bo‘ladi. Xames Rodrigesni masalan, xuddi shunday, mundial uchun yaralgan futbolchilar sirasiga kiritish mumkin.

Argentinalik mutaxassis Nestor Lorenso boshchiligidagi Kolumbiya milliy jamoasi saralash o‘yinlarini ham juda kuchli o‘tkazdi va faqat Braziliya va Argentinadan keyingi uchinchi o‘rinni egalladi. O‘z maydonidagi uchrashuvlarda har ikki nomdor raqibni ham mag‘lub etdi. Albatta, Meksikadagi stadion bizga qarshi uchrashuvda Kolumbiyaning uy stadioniga aylanishiga shubha yo‘q.

Portugaliya milliy jamoasi asosi «Manchester Siti», «PSJ» kabi top-klublardan tuzilgan va katta ehtimol ular Chempionlar Ligasida ham oxirgi bosqichlarga qadar borishadi. Mundialdagi guruh bahslarida Portugaliyada jismoniy charchoq alomatlari bo‘lishi yoki masalan, O‘zbekistonni mensimaslik, Krishtianu ko‘proq gol urishi uchun harakat qilish kabi faktorlar kichik bo‘lsa-da, yaxshiroq ssenariyga yo‘l ochib qolishi mumkin. Umid qilsa bo‘ladi. Ammo Kolumbiya guruhdan chiqish uchun aynan 1-turda uch ochkoni qattiq xohlaydigan, bizning asosiy kamchiligimiz bo‘lgan jismoniy tomondan mukammal bo‘lgan raqib sanaladi va O‘zbekiston ilk o‘yinni mukammal o‘tkazishi shart.

Minginchi golni yaqindan ko‘ramizmi?

O‘z vaqtida Pelening faoliyatidagi 1000-goli uzoq kuttirgani, oxiri futbol qiroli bu vazifani penalti orqali uddalagani haqida ko‘p eshitganmiz. 2026 yil futbolda boshqa bir buyuk voqeaning guvohi bo‘lishi – Krishtianu Ronaldu o‘z faoliyatidagi minginchi golini urishi mumkin. Shunda, portugaliyalik hujumchi, o‘zining ta’biri bilan aytganda, «minglik klubi»ning hamma goli videoga yozilgan yagona a’zosiga aylanadi.

Ayni paytda Ronalduda 954 gol bor. Futbolchi to‘p suradigan «An Nasr» mundialgacha yana 28 o‘yinda maydonga tushadi. Shuningdek, OFK kubogi pley-off o‘yinlari, ichki kubok uchrashuvlari ham qo‘shilishi mumkin. Yana Portugaliya milliy jamoasining mart oyidagi rasmiy o‘rtoqlik o‘yinlari qo‘shiladigan bo‘lsa, Krishtianuda biz bilan o‘yingacha nazariy tomondan 40 ga yaqin uchrashuvda qatnashish imkoniyati bo‘ladi.

Albatta, Ronaldu jahon chempionatiga tayyorgarligiga urg‘u berishi va bahorgi o‘yinlarda jismoniy holatini yaxshi saqlab turish uchun biroz ehtiyotkorlik qilishi mumkin. Ammo agar u minginchi golini aynan mundialda urishni niyat qilsa, biroz shoshilishiga to‘g‘ri keladi.

Endi tasavvur qiling, mana shu qirqqa yaqin o‘yinlarda Ronaldu 45 gol urishni uddalasa va O‘zbekistonga qarshi o‘yinda uning minginchi golni urish ehtimoli paydo bo‘lsa? O‘tkir yoki Abduvohidga omad tilagan holda, shunday katta voqeaning ishtirokchisi bo‘lish yoki gol kutadigan butun dunyoning hafsalasini pir qilish futbolchilarimiz chekiga tushsa, ajoyib bo‘lardi, shunday emasmi?

Qahramon Aslanov