Халқаро облигациялардан тушган маблағларни банкларга жойлаштириш бюджет харажатларини оширмайди - Молия вазирлиги

Халқаро облигациялар чиқарилиши қўшимча маблағларга эҳтиёж ёки бюджет дефицитини қоплаш учун эмас.

Мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотлар халқнинг фаровон турмуш кечириши ва барқарор иқтисодий ўсишни таъминловчи замонавий ва самарали иқтисодиётни шакллантиришга йўналтирилган, деб хабар бермоқда Молия вазирлиги.

Мазкур ислоҳотларнинг муваффақияти кўп жиҳатдан иқтисодиётнинг барча тармоқларига хорижий инвестицияларни жалб қилиш, илғор халқаро тажрибани жорий қилиш ва шаффофликни таъминлаш билан чамбарчас боғлиқ. 

2018 йилнинг декабрь ойида Ўзбекистон Республикасининг суверен кредит рейтингини олиниши ҳамда жорий йилнинг февраль ойида 1 миллиард АҚШ доллари ҳажмидаги илк суверен халқаро облигацияларининг жаҳон молиявий бозорларида муваффақиятли жойлаштирилиши юқорида қайд этилган мақсадларга эришишга хизмат қилади, дейилади хабарда. 

Таъкидланишича, мамлакатда етарли даражада фискал захиралар мавжудлиги ва макроиқтисодий барқарорлик таъминланаётган бир вақтда суверен халқаро облигацияларининг чиқариш замирида қўшимча маблағларга эҳтиёж ёки бюджет дефицитини қоплаш эмас, балки қуйидаги стратегик мақсадлар ётади: 

1. Суверен халқаро облигацияларини жаҳон молиявий бозорларида жойлаштирилиши мамлакатимизнинг иқтисодий салоҳиятини халқаро инвесторларга батафсил намойиш этиб, хорижий инвесторлар учун республикамизга инвестиция киритишда суверен рискини тўғри баҳолаш учун имконият яратди. 

Ўзбекистон Республикасининг 5 ва 10 йиллик суверен халқаро облигациялари бўйича йиллик фоиз тўловлари мос равишда 4,75% ва 5,375% даражасида белгиланиши халқаро инвесторлар томонидан Ўзбекистон Республикаси билан боғлиқ рискларнинг мўътадил даража баҳоланишини кўрсатмоқда. Облигациялар чиқарилишидан олдин, кўплаб хорижий инвесторлар 10 йиллик Ўзбекистон суверен риски учун тўловни 6-8% дан ортиқ баҳолаганлар.

2. Суверен халқаро облигацияларининг муваффақиятли жойлаштирилиши Ўзбекистон учун бозорда “бенчмарк” яратиб, йирик давлат корхоналари ва банклари учун жаҳон молия бозорларида ўз облигацияларини жойлаштириш ва инвестицион лойиҳаларини мустақил равишда молиялаштиришга ўтказиш учун зарур замин тайёрлади.

3. Суверен халқаро облигацияларини харид қилган халқаро инвесторлар томонидан республикада амалга оширилаётган ўзгаришларнинг диққат билан кузатиб боришлари туфайли мамлакатда иқтисодий бошқарув соҳасида ислоҳотлар самараси учун зарур бўлган шаффофлик ва пруденциал ёндашувнинг изчил амалга оширилиши таъминланади. 

Бошқача қилиб айтганда, суверен халқаро облигацияларининг иккиламчи бозордаги котировкаси барқарор иқтисодий сиёсат юритиш барометри бўлиб хизмат қилади.

4. Жорий йилнинг февраль ойигача, Ўзбекистонга жалб этилган кредитларнинг асосий қисми халқаро молия институтлари ва бошқа расмий ташкилотлар зиммасига тўғри келган. Бундай кредитларнинг ҳажми, ишлатиш йўналишлари ва муддати чекланган бўлиб, кўп ҳолларда давлатга қўшимча шарт ва мажбуриятлар юкланади. Суверен халқаро облигацияларни эса юзлаб инвесторлар қўшимча шарт ва мажбуриятлар қўймай сотиб олдилар.

Ушбу инвесторлар хусусий сектор вакиллари ҳисобланиб, суверен халқаро облигацияларни чиқариш Ўзбекистон учун инвестиция манбаларини диверсификация қилишга хизмат қилди.

Шу билан бирга, суверен халқаро облигацияларини жойлаштиришдан тушган маблағлардан самарали фойдаланиш мақсадида мазкур маблағларни бозор механизмлари асосида жойлаштирилишига алоҳида эътибор қаратилди.

Бугунги кунда иқтисодиётнинг барча тармоқларида кузатилаётган қурилиш, ишлаб чиқариш қувватларини кенгайтириш ва модернизация қилиш, янги турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқаришни ўзлаштириш ва экспорт ҳажмини ошириш билан боғлиқ юқори инвестицион фаоллик тижорат банклари томонидан иқтисодиётнинг реал секторига ажратиладиган кредитларга бўлган эҳтиёжнинг кескин ошишига сабаб бўлмоқда.

Шу туфайли, тижорат банклари учун узоқ муддатли молиявий ресурслар кераклигини инобатга олиб, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 2 апрелдаги ПҚ-4258-сонли қарорига мувофиқ, суверен халқаро облигацияларининг жойлаштирилишдан тушган маблағларнинг 889,2 миллион АҚШ доллари тижорат банклари орасида аукцион ўтказиш орқали, яъни самарали бозор механизмлари асосида, депозитга жойлаштириш белгиланди.

Бундан ташқари, “Агробанк” акциядорлик тижорат банкига 20 миллион АҚШ доллари миқдорида лойиҳаларни молиялаштириш учун субординар қарз шаклидаги кредит линияси ҳамда 89,9 миллион АҚШ доллари “Навоий кон-металлургия комбинати” давлат корхонасининг стратегик аҳамиятга эга бўлган лойиҳаларини молиялаштириш учун ссуда ажратишга йўналтирилмоқда. 

Суверен халқаро облигацияларининг жойлаштирилишдан тушган маблағларнинг асосий қисми тижорат банклари депозитларига жойлаштирилиши давлат бюджети харажатларини оширмайди.

Бундан олдин, Ўзбекистон халқаро облигацияларини жойлаштиришдан тушган маблағлар нималарга йўналтирилиши маълум қилинганди.