Исроил геноцидини тан олган БМТ комиссияси, Полша осмонидаги Typhoon’лар ва Британияга келган Трамп – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

БМТ комиссияси геноцидни тан олди, Исроил яна ҳужум бошлади

Исроил мудофаа кучлари Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу ҲАМАС ҳаракатининг сўнгги таянчи деб атаган Ғазо шаҳрини эгаллаш учун қуруқликдан ҳужум бошлади. ОАВга кўра, душанба куни кечқурун Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари Ғазо шаҳрига қарши йирик ҳаво ҳужумларини амалга оширган. Кўп ўтмай, шаҳарга Исроил танклари кириб келган.

Шундан сўнг, Исроил мудофаа вазири Исраил Кац Ғазо секторига «темир мушт» билан зарба берилаётганини айтиб, операция бошланганини таъкидлади. «Ғазо ёнмоқда», деб ёзган Кац.

ЦАҲАЛга кўра, сектордаги ўнлаб кўп қаватли биноларга зарба берган. 300 мингга яқин одам шаҳарни тарк этди.

Операция бошланган куннинг ўзида — 16 сентябр куни ва ниҳоят БМТ махсус тергов комиссияси Исроил Ғазода геноцид содир этгани ва бош вазир Бинямин Нетаняҳу, исроиллик амалдорлар бу ҳаракатларга туртки бергани ҳақида хулосага келди.

«Ғазода геноцид содир бўлмоқда. Ушбу ваҳшиёна жиноятлар учун жавобгарлик деярли икки йил давомида Ғазодаги фаластинликларни йўқ қилиш учун аниқ мақсад билан геноцид кампаниясини уюштирган Исроил расмийларининг юқори доиралари зиммасида», деди Фаластин бўйича тергов комиссияси раҳбари Нави Пиллей.

Ҳисоботда Исроил армиясининг қотилликлари кўлами, инсонпарварлик ёрдамини блоклаб қўйиш, бепуштликни даволаш клиникасини мажбуран кўчириш ва йўқ қилиш мисоллари келтирилган. Бу эса бошқа инсон ҳуқуқлари ташкилотлари хулосаларига мос келади.

Исроил Ташқи ишлар вазирлиги ушбу ҳисоботни рад этиб, уни «бузилган ва ёлғон» деб атади. Ҳаттоки, Исроил ТИВ комиссиянинг уч нафар экспертини «Ҳамас вакиллари» деб аташгача борди.

Комиссиянинг 72 саҳифали юридик таҳлили БМТнинг бугунги кундаги энг ишончли хулосаси бўлди, аммо бу орган мустақил бўлиб, расман Бирлашган Миллатлар Ташкилоти номидан ишламайди. БМТ ҳозирча «геноцид» атамасини қўлламаган, аммо унга буни амалга ошириш учун тобора кўпроқ босим ўтказилмоқда.

Полша осмонида Typhoon қирувчилари

Буюк Британия қироллик ҳаво кучларининг Typhoon қирувчи самолётлари НАТОнинг «Шарқий қўриқчи» операцияси доирасида Полша ҳаво ҳудудини ҳимоя қилиш миссиясида иштирок этади. Уларнинг вазифаси Россия ҳаво таҳдидларига, хусусан дронларга қарши туришдир. Бу ҳақда Буюк Британия ҳукуматининг 15 сентябр, душанба куни чоп этилган пресс-релизида айтилган.

Британия ҳарбий-ҳаво кучлари НАТОнинг шарқий қанотини мустаҳкамлашда бошқа давлатлар, жумладан, Германия, Дания ва Франция кучларини бирлаштиради, дейилади баёнотда. Бу Россия дронлари НАТО ҳаво ҳудудини бузиши»дан бир неча кун ўтиб эълон қилинди.

Британия қирувчи самолётлари Линколнширдаги базага жойлаштирилади ва яқин кунларда Полша устидан уча бошлайди.

Бундан ташқари Германия ҳам II жаҳон уруши бўйича Полшага тўланадиган товон пуллари ўрнига – қурол тизимлари ёки Бундесвер бўлинмаларидан иборат хавфсизлик кафолатларини таклиф қилишини билдирди.

Киркнинг қотилига ўлим жазоси беришмоқчи

АҚШнинг Юта штати прокурорлари 22 ёшли Тайлер Жеймс Робинсонга сиёсий шарҳловчи Чарли Киркни ўлдиришда қўйилган айблов бўйича ўлим жазосини талаб қилишмоқчи.

Робинсон оғирлаштирилган қотилликда ва ўқотар қуролни қўллаш орқали оғир тан жароҳати етказишда айбланмоқда. Прокурорларнинг айтишича, у Киркни унинг сиёсий қарашлари туфайли нишонга олган.

Қўшимча айбловлар қаторида жиноят қуролини яшириш, «гувоҳга босим ўтказиш» ва вояга етмаган боланинг кўз ўнгида зўравонлик содир этиш каби айбловлар ҳам бор.

«Чарлз Киркнинг ўлдирилиши америкаликлар учун фожиадир. Кирк энг муқаддас ва қадрланадиган ҳуқуқларимиздан бири — демократиямизнинг пойдевори бўлган фикр алмашинуви чоғида ўлдирилди», деди Юта округи прокурори Жефф Грей.

31 ёшли Кирк 10 сентябр куни Юта водийси университетида талабаларга нутқ сўзлаётганида отиб ўлдирилган эди.

Грей айтишича, терговчилар жиноят жойи яқинида топилган милтиқнинг тепкисида Робинсоннинг ДНКсига мос келувчи изларни аниқлашган. Шунингдек, ДНК излари милтиқнинг бошқа қисмларида, у ўралган сочиқда, ўқ-дорининг гилзаси ва учта ишлатилмаган патронда ҳам топилган.

Трампдан Украинага илк ҳарбий ёрдам

АҚШ президенти Доналд Трамп маъмурияти НАТО иттифоқчилари билан биргаликда ишлаб чиқилган янги молиялаштириш механизми доирасида Украинага биринчи ҳарбий ёрдам таъминотини маъқуллади. Reuters манбаларига кўра, яқин вақт ичида 500 млн долларлик ёрдам юборилиши мумкин.

Таъминот тўғрисидаги қарор Мудофаа вазирининг сиёсий масалалар бўйича ўринбосари Элбриж Колби томонидан тасдиқланган. Ушбу механизм АҚШнинг НАТО бўйича иттифоқчилари маблағлари ҳисобидан Украина учун Америка қуролларини сотиб олишни молиялаштиришни назарда тутади.

Ушбу дастурга кўра, ҳамкор давлатлар маблағларни махсус ҳисобрақамига ўтказади, шундан сўнг тўғридан тўғри АҚШдан қурол сотиб олинади. Бу Трамп Оқ уйга қайтганидан кейин унинг маъмурияти томонидан маъқулланган Украинага биринчи ҳарбий таъминотдир.

АҚШ молия вазири Скотт Бессент сўзларига кўра, Вашингтон Европага Киев учун мўлжалланган қуролларни 10 фоиз устама билан сотмоқда, бу эса Украина учун келажакдаги хавфсизлик кафолатлари доирасида ҳаво ҳужумидан ҳимоя қилиш харажатларини қоплаш имконини беради. Украина президенти Володимир Зеленский аввалроқ дастур доирасида Европа давлатларининг ҳар ойлик 1 миллиард долларлик бадалларидан умид қилаётганини айтган эди.

Хитой ва Филиппин кемалари тўқнашуви

Хитой Соҳил қўриқлаш хизмати сешанба куни Жанубий Хитой денгизидаги баҳсли ҳудуд яқинида Филиппин кемаларига сув пуркагичдан ўқ узди. Расмий Манила эса Пекинни бир кишини жароҳатлаган «тажовузкор» ҳаракатларда айблади.

Тўқнашув Хитой денгиздаги рифни миллий қўриқхона сифатида ўзгартирганидан бир ҳафта ўтиб юз берди.

Хитой Соҳил қўриқлаш хизмати вакили Ган Ю маълумотига кўра, сешанба кунги воқеада 10 дан ортиқ филиппинлик кема қатнашган ва улар «турли йўналишлардан Скаборо рифининг Хитой ҳудудий сувларига ноқонуний бостириб кирган».

У хусусан Филиппин ҳукумати кемасини айблаб, баёнотида «Хитой томонидан берилган жиддий огоҳлантиришларни менсимади ва атайлаб хитойлик соҳил қўриқлаш кемасига урилди», деди. Шу сабабли қўриқлаш хизмати Филиппин кемаларига нисбатан қонуний назорат чораларини қўллаган.

Филиппин Соҳил қўриқлаш хизмати эса улар рифда жойлашган 35 дан ортиқ филиппинлик балиқчиларни таъминлаш миссиясида бўлганида, Хитойнинг тўққизта кемаси «тажовузкор ҳаракатлар» қилганини айтмоқда.

Бу ҳудуддаги можаро Жанубий Хитой денгизидаги суверенитет ва балиқ овлаш ҳуқуқи устидан курашнинг бир қисмидир. Бу денгиз орқали йилига 3 триллион доллардан ортиқ юк ташилади.

Трамп Буюк Британияга келди

16 сентябр куни АҚШ президенти Доналд Трамп Буюк Британияга келди. Бу икки давлат ўртасида инвестиция битимлари имзоланадиган ва «мислсиз» деб аталган иккинчи давлат ташрифи бўлади.

АҚШ молия вазири Скотт Бессент ва Британия молия вазири Рейчел Ривз Трамп келишидан олдин тадбирларни бошлаб, икки давлат ўртасида ҳамкорликни чуқурлаштириш учун «Трансатлантик ишчи гуруҳ»ни тузганини эълон қилди.

Трамп қирол Чарлз ва бош вазир Кир Стармер томонидан алоҳида қабул қилинади.

Стармер Буюк Британияни АҚШ инвестицияси учун марказ сифатида тарғиб этиб, молия, технология ва энергетика соҳаларини йирик америкалик ҳамкорларга яқинлаштириш орқали мамлакат ичидаги иқтисодий ўсишни рағбатлантирмоқчи. Ўзаро келишувларда миллиардлаб долларлик шартномалар эълон қилиниши кутилмоқда.

Шунингдек, икки етакчи инвестициялар, пўлат ва алюминий бўйича тарифлар, Россиянинг кенг кўламли босқинини тугатиш ва Ғазодаги вазиятни муҳокама қилиши кутилмоқда.