БМТда қабул қилинган Ғазо резолюцияси, турк кемасига зарба берган Россия ва Украинага 100 та қирувчи самолёт – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

БМТ Ғазо бўйича АҚШ резолюциясини қабул қилди

17 ноябр куни БМТ Хавфсизлик Кенгаши Ғазодаги урушни тугатиш бўйича АҚШ томонидан тайёрланган резолюцияни қабул қилди. БМТ резолюцияси — ўтиш даври бошқарув органини қонунийлаштириш ҳамда Ғазога қўшин юборишни кўриб чиқаётган давлатларни ишонтириш учун муҳим қадамдир.

Резолюция матнида аъзо давлатлар ўтиш даври ҳокимияти сифатида кўзда тутилган Тинчлик Кенгашида иштирок этиши мумкинлиги айтилади.

Ушбу резолюция президент Доналд Трампнинг сулҳ режасини қўллаб-қувватлайди: резолюция Ғазода қуролсизлантириш жараёнини, жумладан, қуролларни утилизация қилиш ва ҳарбий инфратузилмани йўқ қилиш орқали таъминлайдиган халқаро барқарорлаштириш кучларига ҳам рухсат беради.

Ҳамас эса баёнотида қуролсизланмаслигини яна бир бор такрорлаб, Исроилга қарши курашини «легитим қаршилик» деб таърифлади. Бу позиция эса гуруҳни халқаро кучлар билан тўқнаш келиши эҳтимоли билан юзма-юз қўяди.

«Резолюция Ғазо секторига халқаро васийлик механизмини юклайди, буни халқимиз ва уларнинг фракциялари рад этади», — дейилади Ҳамас баёнотида.

Фаластин маъмурияти резолюцияни олқишлаб баёнот чиқарди ва уни амалга оширишда иштирок этишга тайёр эканини билдирди. Трамп эса овоз беришни ижтимоий тармоқларда «ҳақиқий тарихий аҳамиятга эга лаҳза» сифатида нишонлади. «Кенгаш аъзолари ва яна кўплаб қизиқарли эълонлар келгуси ҳафталарда эълон қилинади», — деб ёзди Трамп.

Вето ҳуқуқига эга бўлган Россия аввал резолюцияга қарши чиқиш эҳтимолини билдирган эди, бироқ Хитой ҳам, Россия ҳам овоз беришда бетараф бўлди. Уларнинг БМТдаги элчилари, ҳужжат БМТга Ғазонинг келажагида аниқ рол бермаётганидан шикоят қилишди.

«Аслида кенгаш – Вашингтоннинг ваъдаларига асосланиб, ташаббусга ўз розилигини бермоқда. Ғазо секторига тўлиқ назоратни Тинчлик Кенгаши ва ISFʼга топширмоқда. Биз эса ҳозирча бу тузилмаларнинг қандай ишлаши ҳақида ҳеч нарса билмаймиз», — деди Россиянинг БМТдаги элчиси Василий Небензя.

Фаластинликлар учун давлат тузишнинг келажакдаги эҳтимолини тилга олинган ҳужжат матни эса Исроилда баҳс уйғотди. Улар тўлақонли Фаластин давлатига бўлишига қатъий қаршилик қилмоқда.

Украинага 100 та қирувчи самолёт

Украина президенти Володимир Зеленский ва Франция президенти Эммануэл Макрон ўртасида 100 дона Dassault Rafale қирувчи самолётларини сотиб олиш бўйича келишув имзоланди.

Киевнинг мудофаа ускуналарини харид қилишини кучайтиришга қаратилган ҳужжат Париж яқинидаги ҳарбий ҳаво базасида имзоланди. Парижда Макрон билан ўтказилган қўшма матбуот анжуманида Зеленский бу келишувни 2026 йилдан бошлаб 10 йил давом этадиган «тарихий» битим деб таърифлади.

Зеленский шунингдек, келишув доирасида Украина Франциянинг «жуда кучли» радарларини ҳам, саккизта SAMP/T ҳаво мудофааси тизимини ҳам қабул қилиб олишини айтди.

Украина шунингдек, Франциядан 55 та янги электр локомотив сотиб олиш бўйича келишув имзолаган. Бу Украина логистикасини кучайтириш мақсадида қилинмоқда.

Зеленский Францияга Греция сафаридан кейин етиб келди. Афинада икки мамлакат газ компаниялари АҚШдан Украина учун келаётган суюлтирилган газни етказиб беришни муҳокама қилганди.

Россия Украинадаги турк кемасига зарба берди

Россия кучлари душанба куни Одесса вилоятидаги Измаил портида лангар ташлаб турган, Туркияга тегишли ORINDA номли кемани нишонга олди. Зарба кемада ёнғин чиқишига сабаб бўлди ва портлаш хавфи туфайли яқин атрофдаги ҳудудлар эвакуация қилинди.

Кемага тахминан 4 000 тонна суюлтирилган нефт гази ортилган бўлган. Туркиянинг Денгиз ишлари бўйича бош бошқармаси 16 нафар турк экипаж аъзосининг барчаси хавфсиз эвакуация қилинганини тасдиқлади.

Уларнинг ҳеч бири жароҳат олмаган ва улар хавфсиз жойга кўчирилган, дейилади баёнотда.

Украина ёнғин хавфсизлиги бригадалари ёнғинни ўчиргач, зарар бўйича батафсил баҳолаш ўтказилишини айтди. Турк расмийлари вазиятни яқиндан кузатаётганини ва Украина идоралари билан алоқада эканини қўшимча қилди.

Турк ОАВларига кўра, Россия–Украина уруши бошланганидан бери Қора денгиздаги бир неча турк байроғи остида тижорий кемалар жанговар зарбалардан шикастланган. Бироқ экипаж аъзоларига жароҳат етмаган.

Душанба куни содир бўлган яна бир алоҳида ҳодисада, Россия ракета зарбаси Одессадаги энергия объектига урилди. Ҳужум 36,5 минг хонадонни электрсиз қолдирди.

Германия Исроилга қурол етказиб беришни тиклади

Германия ҳукумати Исроилга қуролларни етказиб беришга қўйилган бир неча ойлик тақиқни бекор қилди. Чекловларни бекор қилиш, 10 октябрдан буён амал қилаётган Исроил ва ҲАМАС ўртасидаги ўт очишни тўхтатиш режими «сўнгги ҳафталарда барқарорлашгани» билан изоҳланди.

Шу билан бирга, Германия ҳукумати эндиликда ҳар бир қурол етказиб бериш тўғрисидаги сўровни автоматик равишда маъқулламайди. Балки «умуман олганда, ҳар бир экспорт аризасини алоҳида кўриб чиқишга» қайтади.

Шунингдек, Германия Ғазо аҳолисига инфратузилмани тиклашда ёрдам беришини қайд этди.

Германия ҳукумати Ғазо геноциди даврида Исроилни ҳарбий ва дипломатик жиҳатдан фаол қўллаб келган. Хусусан, аввалги канцлер Олаф Шолц ҳукумати Исроилга деярли 500 миллион евролик қуроллар етказган. Фридрих Мерц бошчилигидаги янги ҳукумат даврида ҳам камроқ бўлса-да қуроллар берилган.Мерц фақат 2025 йил август ойига келиб, Исроилга қурол эмбаргосини эълон қилганди.

Бин Салмон АҚШга келмоқда

17 ноябрь куни президент Доналд Трамп АҚШда ишлаб чиқарилган F-35 қирувчи самолётларини Саудия Арабистонига сотишни маъқуллашини режалаштираётганини айтди.

«Биз F-35ʼларни сотамиз», деди Трамп Овал кабинетда журналистларга. Бундай савдо сиёсатда муҳим бурилиш бўлиб, Яқин Шарқдаги ҳарбий мувозанатни ўзгартириши, Исроилнинг «сифат жиҳатидан ҳарбий устунлигини» сақлаш ҳақидаги таърифни синовдан ўтказиши мумкин.

Саудия Арабистони 48 тагача F-35 қирувчиларини сотиб олишни сўраган. Битим Пентагоннинг сиёсат бўлими томонидан маъқулланган.

Бугун, 18 ноябр куни Саудия валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмон – журналист Жамол Қошиқчининг ўлдирилганидан етти йил ўтиб, илк марта Оқ уйга келмоқда. Дипломатик манбаларга кўра, қиролликнинг де-факто раҳбари АҚШдан Қатардаги каби хавфсизлик кафолатлари, AI ҳамда фуқаровий ядро технологиялари бўйича келишув излаяпти.

Бангладешда собиқ бош вазир сиртдан қатлга ҳукм қилди

Бангладеш суди мамлакатнинг собиқ бош вазири Шайх Ҳасинани 2024 йилги норозилик намойишларини тарқатиш чоғида инсониятга қарши жиноятлар содир этилишида айбдор деб топди. Ҳукуматнинг собиқ раҳбари ўлим жазосига ҳукм қилинди.

Бироқ у ўша воқеалар чоғида Ҳиндистонга қочиб кетганди.

78 ёшли Ҳасина билан бирга унинг ҳукуматидаги яна икки амалдор айбдор деб топилди: собиқ ички ишлар вазири Асадуззамон Хон Камол ҳамда полициянинг собиқ бошлиғи Абдуллоҳ ал-Маъмун.

Суд залида улардан фақат иккинчиси иштирок этди: у ўз айбига иқрор бўлган ва суд жараёнида айбловчи томон гувоҳи сифатида кўрсатма берди.

Бангладешдаги оммавий норозилик намойишлари 2024 йил июль ойида бошланган ва ҳуқуқ-тартибот идоралари билан қонли тўқнашувларга айланиб, юзлаб одамлар, жумладан, болалар ҳалок бўлганди. Намойишларни талабалар бошлаган: улар давлат секторидаги иш ўринларининг ажратилишидаги дискриминациядан норози бўлган.

Ҳукм эълон қилинганидан кўп ўтмай, Ҳасина судни ноқонуний деб атаб, баёнот берди. У, аввалроқ «хавфсизлик кучларига намойишчиларга қарата ўт очиш бўйича шахсан кўрсатма бергани ҳақидаги айбловларни» қатъиян рад этганди.

Саудияда 45 нафар ҳиндистонлик зиёратчи ҳалок бўлди

16 ноябр куни эрта тонгда Саудия Арабистонининг Муфриҳат шаҳри яқинида Маккадан Мадинага кетаётган автобус дизель ёнилғиси ортилган автосистерна билан тўқнашиб кетди. Оқибатда камида 45 нафар ҳиндистонлик зиёратчи ҳалок бўлди.

Қутқарув хизматлари ва маҳаллий ҳокимият вакиллари воқеа жойига етиб бориб, қутқарув ишларини олиб борган. Расмийлар жабрланганларнинг аниқ сонини ва ҳалок бўлганларнинг шахсини аниқлашда давом этмоқда.

Ҳайдаробод полицияси хабарига кўра, автобусда 46 нафар йўловчи бўлган, улардан фақат бир йигит омон қолган. Ҳалок бўлганлар орасида 18 нафар аёл ва 10 нафар бола бўлгани таъкидланмоқда.

Ҳиндистон бош вазири юз берган ҳодиса муносабати билан яқинларини йўқотган оилаларга ҳамдардлик билдирди. Қайд қилинишича, ҳалок бўлганларнинг жасади диний урф-одатларга мувофиқ Саудия Арабистонида дафн этилади.