«Мутлақ ноаниқлик ҳукмрон» — Ғазо бўйича тинчлик режасида олдинга силжиш кузатилмаяпти

24 ноябрь куни Исроил кучлари Ғазода — ўз назорати остидаги ҳудудларни белгилаб турувчи чизиқ яқинида уч нафар фаластинликни ўлдирди. Бу ҳақда Фаластиндаги тиббиёт ходимларига таяниб, Reuters нашри маълум қилди.

Хусусан, душанба кунги ҳодисада Исроил дрони Хон Юнуснинг шарқида бир гуруҳ одамларга ракета ўқ узиб, икки кишини ўлдирган ва яна бирини яралаган. Ғазо шаҳрининг шарқий томонида эса танк снаряди бир кишининг ўлимига сабаб бўлган.

Исроил ҳарбийлари эса «бу шахслар «сариқ чизиқ»даги чегарани кесиб ўтаётгани, аскарларига яқинлашаётгани учун дарҳол хавф туғдиради деб топилгани ҳамда ўқ узилгани»ни билдирди.

Душанба куни, шунингдек Фаластиндаги бошқа қуролли гуруҳ Ғазо секторида Исроил армияси назоратидаги ҳудудда бир гаровдагининг жасади топилганини маълум қилди. Жасад қачон топширилиши ҳозирча маълум эмас. Бу — Ғазода қолаётган уч жасаддан биридир.

Мўрт сулҳга амал қилиш қийинлашмоқда

АҚШ воситачилигида ҲАМАС ва Исроил 10 октябрь куни икки йиллик вайронкор урушни тўхтатган сулҳ битимини имзолаган эди. Бироқ бу келишув энг мураккаб масалаларни кейинги музокараларга қолдирган. Ҳозирда можаро ҳал қилинмасдан музлатиб қўйилган, дейиш мумкин.

Сулҳга кўра, ҲАМАС Ғазода қолган тирик 20 нафар гаровдагининг барчасини қайтарган. Исроил эса қамоқхоналари ва ҳарбий ҳибсхоналарида сақланаётган қарийб 2 000 нафар фаластинлик маҳбусни озод қилди. Келишув, шунингдек, 28 нафар гаровдагининг жасадини 360 нафар Ҳамас аъзолари жасадига алмашишни назарда тутганди.

Битим имзолангандан бери томонлар бир-бирини келишувни бузишда ва турли ҳужумларда айблаб келмоқда. Айниқса, Исроил томони бир неча маротаба Ғазога очиқ-ойдин ҳужумлар уюштирди.

Ғазо соғлиқни сақлаш вазирлигининг маълум қилишича, сулҳ 10 октябрда кучга кирганидан буён Исроил ҳужумлари натижасида камида 342 нафар фаластинлик ҳалок бўлган. Исроил эса шу давр ичида уч нафар аскари ҳалок бўлганини айтмоқда.

Бундан ташқари, БМТ Хавфсизлик Кенгашига ахборот берган махсус координатор ўринбосари Рамиз Алакбаров — Исроилнинг ҳаво ҳужумлари «кўплаб қурбонлар ва катта вайронагарчиликка» сабаб бўлганини айтди.

Унинг айтишича, асосий озиқ-овқат маҳсулотларининг мавжудлиги ва нархларда айрим яхшиланишлар кузатилганига қарамай, Ғазодаги ҳуманитар вазият «ҳали ҳам мудҳиш»лигича қолмоқда: чодир ва одеял каби материаллар тақчиллиги ҳам давом этмоқда.

Ўтган ҳафтада БМТ Хавфсизлик Кенгаши Трампнинг режасини, жумладан Ғазода вақтинчалик технократик Фаластин ҳукумати ва халқаро хавфсизлик кучлари жойлаштирилишини расман маъқуллади. Режа, шунингдек, Исроил томонидан босиб олинган Ғарбий Соҳилдаги Фаластин маъмуриятини ислоҳ қилишни ҳам талаб қилади.

Музокаралар давом этмоқда

Reutersʼнинг ёзишича, АҚШ режаси устида ишлаган ва «Тинчлик кенгаши»нинг эҳтимолий аъзоси Тони Блейр Ғарбий Соҳилда Фаластин маъмурияти раҳбари ўринбосари Ҳусайн аш-Шейх билан учрашган. Британиянинг собиқ бош вазири — БМТ резолюцияси ортидан юзага келган жараёнлар ва фаластинликларнинг ўз тақдирини ўзи белгилаши масалаларини муҳокама қилганини айтди.

Шунингдек, Ҳамаснинг Қатардаги раҳбари Халил ал-Ҳайя бошчилигидаги делегация ҳам Миср расмийлари билан сулҳнинг кейинги босқичи бўйича музокаралар ўтказган.

Турли даражада музокаралар давом этаётганига қарамай Ҳамас матбуот котиби Ҳазим Қосим сулҳнинг иккинчи босқичига ўтиш йўли мураккаблигини тан олди. Шунингдек, гуруҳ Мисрга Исроилнинг «битимни бузаётган» хатти-ҳаракатлари келишувни издан чиқараётганини айтган.

Исроилнинг ҳаракатларидан ташқари Халқаро хавфсизлик кучларининг таркиби ва ваколатлари, қуролсизланиш бўйича ҳам келишувга эришиш мушкул бўлмоқда.

«Мутлақ ноаниқлик ҳукм сурмоқда: америкаликлар батафсил режа тақдим этганича йўқ. Қайси давлатлар куч юборади, вазифалари қандай бўлади, қаерда жойлашади — буларнинг бари номаълум,» деди музокараларга яқин фаластинлик амалдор Reutersʼга.

Шунингдек, у ҳар қандай куч жойлаштирилиши «Ғазодаги барча фаластинлик гуруҳлар ва кучлар билан келишувсиз амалга оширилса», вазият янада мураккаблашишини айтган.