Ахборот майдони ва фронтдаги реаллик – таҳлилчилар назарида

Россия-Украина уруши давом этаркан, сўнгги ҳафталарда расмий баёнотлар билан фронтдаги реал ҳолат ўртасидаги тафовут яққол кўзга ташланди. Купянск, Покровск ва жанубий йўналишлардаги жанглар ташаббус ким томонида эканини савол остига қўймоқда. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар ушбу мавзуга турлича позициядан назар солишди.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

— Фронтдаги мавжуд вазият ва сўнгги ўзгаришлар қандай?

Шуҳрат Расул: Президент Владимир Путин тахминан 1,5 ой аввал Северск ва Купянскни тўлиқ эгалладик, улар Россия назоратида деб баёнот берган эди. Бироқ вақт ўтиб, бу гапларнинг асоссизлиги очиқ-ойдин намоён бўлди.

Купянск масаласига келсак, айнан шу шаҳар бўйича Путинга “Купянск тўлиқ эгалланди” деб ҳисобот берган 6-армия қўмондони кейинчалик ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Бу воқеа жаҳон ОАВларида кенг ёритилди ва кўплаб саволларни келтириб чиқарди. Гап шундаки, мазкур ҳарбий шахсга бироз вақт олдин Россия қаҳрамони унвони берилган эди. Шундай шароитда унинг ўз жонига қасд қилгани ҳақидаги хабарлар жиддий шубҳаларга сабаб бўлмоқда. Бу ҳолатнинг ўзиёқ Купянск бўйича Россия томонидан илгари сурилган баёнотлар қанчалик ишончсиз бўлганини кўрсатади.

Эслатиб ўтиш керак, Москва Купянск “эгаллангани” ҳақида бир неча маротаба баёнот берган, бироқ уларнинг барчаси ҳақиқатга тўғри келмади. Бугунги кунда Купянск деярли тўлиқ Украина назорати остида. Шаҳарга кириб қолган Россия бўлинмалари босқичма-босқич йўқ қилинмоқда.

Шунга ўхшаш вазият Покровск йўналишида ҳам кузатилмоқда. Покровск шаҳрини шимол ва жанубга бўлувчи темирйўл мавжуд. Шимолий қисми Украина назоратида, жанубий қисми эса Россия қўлида. Уларнинг ўртасида тахминан 5 километрга чўзилган “кулранг зона” мавжуд бўлиб, бу ҳудуд ҳозирча ҳеч бир давлат томонидан тўлиқ назорат қилинмаяпти.

Шу икки асосий йўналиш мисолида айтиш мумкинки, Россия сўнгги қарийб икки ой давомида фаол ахборот-психологик операциялар олиб борди ва реал вазиятни бўрттириб кўрсатишга ҳаракат қилди. Бугун эса жаҳон ОАВлари бу баёнотларнинг асоссизлигини эътироф этмоқда.

Шу билан бирга, объективлик учун айтиш керак: Россиянинг айрим тактик муваффақиятлари ҳам мавжуд. Масалан, Днипропетровск йўналишида жойлашган Гуляйполе шаҳрининг айрим қисмлари Россия томонидан эгаллангани ҳақида хабарлар бор. Украина томони бу ҳудуднинг тахминан 5 фоизи қўлдан кетганини айтмоқда, Россия эса шаҳар ярмини назорат қилаётганини иддао қилмоқда. Аввалги тажрибани ҳисобга олсак, бу борада Украина берган баҳолар ҳақиқатга яқинроқ бўлиши мумкин.

Шунингдек, Северск шаҳар типидаги посёлка бўйича ҳам қарама-қарши баёнотлар мавжуд. Россия бу ҳудуд эгалланганини айтмоқда, Украина эса у ер “кулранг зона” эканини таъкидламоқда. Киевга кўра, Россия қўшинлари бу ҳудудга кира олмаган, Украина бўлинмалари эса у ердан чиқиб турган бўлса-да, ҳаво назорати орқали Россия кучларининг жойлашишига йўл қўйилмаяпти.

Умуман олганда, бугунги фронт чизиғида бундай кулранг зоналар айрим жойларда 20–25 километргача чўзилиши мумкин. Ҳозирги вазият қисқача айнан шу манзарани намоён қиляпти.

Абдували Сойибназаров: Купянск шаҳри атрофидаги вазият ҳақиқатан ҳам мураккаб. Ҳатто Россияга яқин Z-блогерлар ҳам Россия қўшинлари бу йўналишда қуршовга тушиб қолаётгани ҳақида хабарлар бермоқда. Бу маълумотлар маълум даражада асосли. Россия ушбу шаҳарни эгаллаш жараёнида катта қийинчиликларга дуч келган: қўшинлар газ қувурлари орқали ҳаракатланган, Оскол дарёсини кечиб ўтган ва шаҳар катта йўқотишлар эвазига назоратга олинган эди. Ҳозир савол шундаки, бу вазият Россиянинг онгли тактик чекинишими ёки у бу йўналишга етарли захира кучларини ташлай олмаяптими, бу аниқ эмас.

Россия Купянск масаласига бефарқ қарай олмайди, чунки Купянск фронти Белгород ва Сватове йўналишлари билан чамбарчас боғланган. Агар Купянск тўлиқ Украина назоратига ўтса, Россиянинг Луҳанск йўналишидаги кучлари учун логистика жиддий хавф остида қолади. Шу билан бирга, ҳозирча Купянск бутунлай Россия назоратидан чиқди деган аниқ тасдиқланган маълумот йўқ. Шаҳарнинг ўзида оғир жанглар давом этмоқда. Бироқ Россия бўлинмаларининг қуршовга олинаётгани ҳақидаги хабарлар нафақат Ғарб ОАВларида, балки Россиянинг ўз манбаларида ҳам кенг тарқалмоқда.

Жанубий фронтга ўтсак, Запороже йўналишида, хусусан Гуляйполе атрофида шаҳар ичида жанглар олиб борилаётгани ҳақида маълумотлар бор. Херсон вилоятида эса Россия кучлари Днипро дарёсидаги айрим оролларда жойлашиб, Херсон шаҳрига эҳтимолий ҳужум учун плацдарм яратишга уринаётгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда. Бу режалар қанчалик амалга ошиши ҳозирча номаълум.

Шунингдек, шарқий йўналишда ҳам вазият кескинлигича қолмоқда. Красний Лиман ва Константиновка атрофида ҳужумлар давом этмоқда. Покровск йўналишида ҳам шиддатли жанглар кузатилмоқда. Бундан ташқари, Россия қўшинлари кутилмаганда Суми вилояти билан Курск вилояти чегарасининг айрим участкаларида қарши ҳужумга ўтиб, бир неча аҳоли пунктларини эгаллагани ҳақида хабарлар мавжуд.

Суҳбатни тўлиқ YouTube платформасида томоша қилишингиз мумкин.

НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.