Iyun oyida O‘zbekiston milliy jamoasi uchta o‘rtoqlik o‘yinida qatnashadi. Ektor Kuper hozircha qaysi futbolchilarni yig‘inga jalb qilishini bilmaymiz. Mister Kuper O‘zbekiston chempionatida yaxshi o‘yin ko‘rsatayotgan futbolchilarni jalb qilib, milliy jamoaga yangi havo olib kirishiga umid qilamiz. Xo‘sh, Kuper qaysi futbolchilarni milliy jamoaga chaqirishi mumkin?
Biz quyida murabbiy e'tibor bersa arziydigan 12 futbolchining nomini keltirganmiz. Ba'zi nomzodlarni ko‘rib, kulib qo‘yarsiz, lekin milliy jamoa doim yangilanib turishi kerak. Doim bir xil futbolchilar chaqirilaversa, jamoa qotib qoladi. Demak bizningcha, quyidagi futbolchilar yig‘inlarda sinab ko‘rishga munosib.
ZAFAR POLVONOV
Klubi: OKMK.
Shuncha yil «jim yurgan» Zafar nega bir o‘yindagi harakati uchun milliy jamoaga chaqirilishi kerak deysizmi? Nega chaqirilmasligi kerak? Oxirgi 10 yilda O‘zbekiston chempionatida bir o‘yinda 5 ta gol urgan futbolchi bitta va Zafar Polvonov bosh jamoaga chaqirishlari uchun yetarlicha ish qildi. Kuper OKMK – «Qo‘qon-1912» o‘yinidan so‘ng yordamchilariga Zafarning o‘yinlari jamlangan diskni buyurtma qilganiga shaxsan men shubha qilmayman.
Futbolchilar orasida hujumchilar ishonchga ayniqsa mushtoq bo‘lishadi. Jaloliddin Masharipov biz bilan suhbatda Kuperning bir xislatini maqtagandi. Jalolning aytishicha, mister Kuper futbolchilarga xato qilishdan qo‘rqmaslikni aytarkan. Bizningcha, Polvonovni ham qo‘rqmay bosh jamoaga chaqirish kerak. Umid qilamiz Kuper hech bo‘lmasa bitta o‘rtoqlik o‘yinida, hech bo‘lmasa bir necha daqiqa o‘zbek futbolida 10 yillikda takrorlanmagan ishni uddalagan Polvonovga imkon beradi.
UMAR EShMURODOV
Klubi: «Nasaf».
Umar anchadan buyon «Nasaf»da o‘ynab keladi. «Nasaf» bir necha bor «yetakchilarni tarqatish aksiyasi»ni o‘tkazganidan so‘ng Umar ayni vaqtdagi jamoaning yetakchisiga aylangan. Bo‘yi baland va jismoniy jihatdan yaxshi imkoniyatga ega bo‘lgan Eshmurodovga hozircha milliy jamoada o‘ynash nasib qilgani yo‘q. Ammo Berdiyevning yangi yetakchisida bu uchun barcha imkoniyatlar bor. Ko‘rsatkichlari haqiqiy markaziy himoyachilarga xos bo‘lgan Umar mamlakatning eng hurmatga munosib va muxlisi ko‘p jamoalaridan birida tartibli himoyani imkon qadar shakllantirgan. Darvoqe, Umarning himoya markazidagi sherigi G‘olib G‘aybullayev ham yomon o‘yin ko‘rsatmayapti...
HOJIAKBAR ALIJONOV
Klubi: «Paxtakor».
Milliy jamoamizda qanotlar doim yaxshi bo‘lgan, biroq qanot futbolchilarining ko‘p bo‘lishi zarar qilmaydi. Masalan Osiyo Kubogiga Kuper bir futbolchida ham hujumga qo‘shilish, ham bexato himoyalanish xususiyatlarini jamlay olmagani bois Davron Hoshimov va Akmal Shorahmedovlarni olib ketdi. Davron himoyani, Akmal esa hujumga o‘tishni yaxshiroq uddalashini bilasiz. Biroq bugun futbolimizda ikkita ishni joyiga qo‘yayotgan vinger paydo bo‘ldi.
Hojiakbar Alijonovni shaxsan men Shota Arveladzening «Paxtakor»ga kelganidan keyingi asosiy kashfiyoti deb hisoblayman. Chempionat o‘yinlarida jamoalar kamida bitta 21 yoshgacha bo‘lgan futbolchini o‘ynatishga majbur bo‘layotganini bilasiz. Bu cheklov ko‘pchilik klublarning «oyog‘idan chalmoqda». Chunki ular 21 yoshgacha bo‘lgan futbolchini majburlikdan biror chiziqda o‘ynatishmoqda.
«Paxtakor»ning esa bu borada muammosi yo‘q. Chunki Hojiakbar ham yosh chekloviga mos keladi, ham o‘z chizig‘ida ishini eplayapti. Alijonov «Paxtakor»ning Osiyo Chempionlar Ligasidagi o‘yinlarida ham asosiy tarkibda o‘ynayotgani so‘zimiz isboti. Kuper Toshkentdagi o‘yinlarni qoldirmayotganini inobatga olsak, Hojiakbar Alijonov bosh jamoadan taklif olishini kutsak bo‘ladi.
XURShID G‘IYoSOV
Klubi: «Bunyodkor».
Xurshid uchun milliy jamoaga chaqirilish yangilik emas. «Bunyodkor» akademiyasining yangi yulduzlaridan hisoblangan G‘iyosov Montevidioda Urugvayga qarshi o‘yinga ham chaqirilgandi. Abramovning «Bunyodkor»ida Xurshid yanada ochildi va sermahsul harakat qilmoqda. Uning penaltilarni xotirjam tarzda tepib, ikkita o‘yinda penaltili dubl qayd etgani ham Xurshidda yetakchilik qobiliyati shakllanib borayotganidan dalolat.
Bizda penaltini yaxshi tepa oladigan futbolchilar kam ekanini, ayniqsa, Osiyo Kubogida his qildik. Lekin Xurshidni penaltini yaxshi tepgani uchun milliy jamoaga chaqirish kerak degan fikrdan yiroqmiz, uning o‘yinlari Kuperning e'tibor berishiga munosib.
JASUR AZIMOV
Klubi: «Dinamo».
Bu futbolchi kim deydiganlar ham topiladi, ammo Superliganing joriy mavsumdagi o‘yinlarini kuzatib borayotganlar «Dinamo» ishtirokidagi o‘yinlarda sardorlik bog‘ichi bilan maydonga tushayotgan bu yigitni tanib qolgan bo‘lishlari kerak. 22 yoshli Jasur oxirgi 3 mavsumda «Dinamo» maydon markazining asosiy vakiliga aylandi desak, xato bo‘lmaydi. Azimov Pro-Ligada o‘ynab yurgan vaqtida unga Superliganing qator jamoalari qiziqish bildirishgandi, ammo avvaliga «Neftchi», keyinchalik «So‘g‘diyona» «Dinamo»dan rad javobini olishdi.
Joriy mavsum avvalida esa Namanganning «Navbahor» klubi samarqandliklarni ko‘ndirib, Jasurni olib ketdi. Ammo «Dinamo» Superligaga chiqishi aniq bo‘lish arafasida jamoa yetakchisi hisoblangan Azimovni ortga qaytardi. Tayanch zonasida yaxshi o‘yin ko‘rsatadigan Azimov bosh jamoa murabbiylarining e'tiboriga munosib, bizningcha. Otabek Shukurov jarohat olganini va Odil Ahmedov klubi bilan hali sovrinlar uchun kurashni davom ettirayotganini inobatga olsak, Kuper maydon markazida yangi futbolchilarni sinab ko‘rishi mumkin.
BOTIRALI ERGASheV
Klubi: «Dinamo».
Milliy jamoaning kemtik nuqtalaridan biri darvoza bo‘lib turibdi. Bugungi kunda mamlakatning eng yaxshi darvozaboni deb e'tirof etiladigan Eldor Suyunov yarim yildan buyon futbol o‘ynamaydi, Sanjar Quvvatovning bo‘yi past, Javohir Ilyosovda tajriba yo‘q. Bunday vaqtda Kuper yangi posbonlarni qidirishi kerak. Hozirda «Dinamo»da ijara asosida o‘ynayotgan «Paxtakor» darvozaboni Botirali Ergashev bosh jamoaga chaqirilish uchun asosiy nomzodlardan. U Superligada aprel oyining eng yaxshi darvozaboni degan nomni ham qo‘lga kiritdi.
«Dinamo»ning ko‘p o‘yinlarida qutqaruvchiga aylanayotgan Botirali uchun milliy jamoada o‘ynash yangilik emas. U Xitoydagi 23 yoshgacha bo‘lgan Osiyo Chempionatidagi g‘oliblikdan so‘ng muntazam bosh jamoaga ham jalb qilindi. Kuper Botiraliga yana imkon berishi va uni o‘zi uchun kashf qilishi mumkin.
DOSTON IBRAGIMOV
Klubi: «Buxoro».
«Paxtakor»ning ijarada o‘ynayotgan yana bir futbolchisi Doston Ibragimov «Buxoro»da yaxshi o‘yin ko‘rsatmoqda. Chempionat o‘yinlarida faqat chiroyli gollar urayotgan Doston futbolchi sifatida o‘sganini ko‘rdik. Chapaqay futbolchilar odatda iste'dodli bo‘lishadi. Dostonning chap oyoqdagi zarbalari «Buxoro»ga ko‘p foyda keltirdi. U ham hech qursa milliy jamoaning yig‘iniga chaqirilishga munosib o‘yin ko‘rsatmoqda.
ShOHRUZ NORXONOV
Klubi: «So‘g‘diyona».
Hujum chizig‘i uchun yana bir variant. «Obod» jamoasida muxlislarga tanilib, tashqi ko‘rinishi sabab Neymar degan laqab olgan Shohruz Norxonov «So‘g‘diyona»da o‘z o‘rnini topgan ko‘rinadi. Oldingi mavsumlarda hujumchi «Bunyodkor»da ham o‘ynadi, lekin Jizzaxda u yaxshiroq o‘ynamoqda. Jussasi kichik bo‘lsa ham, himoyachilarga boshog‘riq bo‘layotgan Norxonovning arsenalida hujumchilarga xos gollarning har qanaqasini uchratasiz: akrobatik usuldagi, bosh bilan yoki uzoq masofadan urilgan.
MIRZOHID G‘OFUROV
Klubi: «Navbahor».
Tan olaylik, Osiyo Kubogida milliy jamoamizning qanotlari kutilganidek faol bo‘lmadi. Chap qanotda Sayfiyev va Zoteyev klubdagi faolliklarini milliy jamoada ko‘rsata olishmadi. Denisovni esa Kuper umuman bosh jamoada ko‘rishni xohlamadi, vaholanki ko‘plab muxlislar uni hamon chap qanotning eng yaxshi vakili deb bilishadi. Mayli, kimni chaqirish-chaqirmaslik Kuperning ishi, lekin qanotlarimiz yangilanishga, yangi nomlarga muhtoj.
«Navbahor» o‘yinlarini kuzatsangiz, jamoa hujumi chap qanotga tortib ketaveradi, chunki bu yerda Mirzohid G‘ofurov o‘ynaydi. Mirzohid chap qanotdan reydlar amalga oshirib, joriy mavsumda ko‘p marta golli uzatmalar amalga oshirishga ulgurdi. G‘ofurov oxirgi yillarda «Navbahor»ning asosiy futbolchilaridan bo‘lib kelayotgani bejizga emas. Balki Kuper «Navbahor»ning chap qanot himoyachisiga ham imkon berib ko‘rar.
OYBeK QILICheV
Klubi: «Andijon».
Tayanch zonasi uchun yana bir nomzod. Ha, Oybek Qilichev anchadan buyon bosh jamoaga chaqirilmaydi, lekin u hamon markazni yaxshi nazorat qila olishini «Andijon»dagi o‘yinlarida ko‘ryapmiz. Xarakteri og‘ir bo‘lgan Oybek 2017 yilda chempionatda eng ko‘p (10 ta) golli uzatma amalga oshirgan futbolchi bo‘lgandi, ammo o‘shanda ham uni milliy jamoaga chaqirishmadi. Ko‘p marta diskvalifikatsiya qilingan Qilichev milliy jamoaga qaytish uchun qanchalik munosibligini murabbiylar hal qilishadi, lekin Kuper tayanch zonasi uchun yangi nomlar qidirayotgan bo‘lsa, Oybek bu uchun yaxshi nomzod.
Darvoqe, Oybek Qilichev milliy jamoamizning tarixiy golida qatnashganini unutmagan bo‘lsangiz kerak. Vadim Abramov murabbiyligidagi jamoa JCh-2014 saralashida Yaponiyani mehmonda mag‘lub etib qaytganini eslaysiz. O‘sha o‘yinning birinchi bo‘limi yakunida jarohat olgan Ildar Magdiyev o‘rniga maydonga tushgan Oybek keyinchalik Shadrin tarixiy golni urgan vaziyatda hujumni boshlab bergan va butun maydon bo‘ylab to‘pni olib yurib, chap qanotdagi Jasur Hasanovga yetkazib bergandi. Jasurning uzatmasida so‘ng gol bo‘lgandi.
ShAVKAT SALOMOV
Klubi: «Surxon».
Kuper u uchun futbolchining yoshi muhim emasligini aytdi, lekin argentinalik murabbiy O‘zbekistonga kelganidan so‘ng birorta yoshi katta futbolchimizni sinab ko‘rmadi. Manchini Italiya milliy jamoasiga 7 yildan buyon chaqirilmagan 36 yoshli Fabio Kualyarellani sinab ko‘rganida nega Kuper yaxshi holatda bo‘lgan Shavkat Salomovni chaqirmasligi kerak? 33 yoshli Salomov «Surxon»ning 3-o‘rinda borayotganida munosib hissasini qo‘shmoqda. O‘tgan mavsum Kuper yaxshi holatda bo‘lgan, O‘zbekiston Kubogini yutgan Jasur Hasanovni chaqirishi kerak, deb ko‘p marta aytildi, lekin Jasur milliy jamoaga qaytmadi. Hasanov bu mavsumda ham yomon o‘ynayotgani yo‘q va OChL o‘yinida to‘rttalab gollarga assistentlik qildi. Salomov esa hamon gol urish qobiliyatini yo‘qotmaganini bot-bot isbotlashda davom etmoqda.
HUMOYuN MURTAZOYeV
Klubi: «Nasaf».
Superligada eng ko‘p gol urgan o‘zbekistonlik futbolchi aynan Humoyun Murtazoyev bo‘lib turibdi. O‘tgan mavsumlar «Mash'al» bilan Pro-Ligada o‘ynagan Humoyun joriy mavsum avvalida «Nasaf»ga o‘tdi va sermahsul o‘yin ko‘rsatmoqda. Uning hisobida ayni damda 7 ta gol bor. Humoyun gollarini jamoasining oxirgi 5 ta o‘yinida urgan. Murtazoyev hali milliy jamoga chaqirilmagan.
Kuper «Nasaf»ning yangi porlayotgan yulduzini milliy jamoaga chaqirsa, unda o‘ziga bo‘lgan ishonch ortib, o‘yini yanada ochilishi mumkin. Bosh jamoamizda hujumchi muammosi anchadan buyon davom etmoqda. Lekin yaxshi hujumchi yo‘q deb hujumkor yarim himoyachilarga ishonib o‘tirishdan osoni yo‘q. Murabbiy chindan ham o‘zbek futbolining o‘z odami bo‘lishni xohlasa, aynan Murtazoyev kabi o‘yini o‘xshab turgan hujumchilarni yangi darajada kashf etishi kerak.
Futbolimiz o‘z vaqtida to‘purarlik qobiliyatini ko‘rsatib turganida milliy jamoaga chaqirilmagan yoki chaqirilgan bo‘lsa-da yetarli imkoniyat berilmagani sabab ko‘plab hujumchilarni «boy berdi». Masalan Ja'far Irismetov va Ravshan Bozorovlar milliy jamoada kutilganidan ancha kam foyda berganida murabbiylarning ham aybi yo‘q emas.
Shuhrat Mirxoldirshoyev, Baxtiyor Hamidullayev, Zafar Xolmurodov, Anvar Berdiyevlar klubdagi kabi milliy jamoada ham samarali o‘ynay olmaganliklarini hamon alam bilan eslaymiz. Keyinchalik Ilhom Mo‘minjonov, Zohid Abdullayev, Bahriddin Vahobov kabi to‘purar hujumchilardan to‘g‘ri foydalana olmadik.
Kuperning kuchli murabbiy ekaniga shubha qilmaymiz, shu bois u o‘zbek futbolida o‘zining kashfiyotlarini qilishini, Humoyun kabi hozircha faqat chempionat o‘yinida o‘zini ko‘rsatgan hujumchilarni yangi darajaga ko‘tarishini umid qilamiz.
Ishoning, milliy jamoa yangilanmasa, faqat «Paxtakor» yoki «Lokomotiv» futbolchilari chaqirilaversa, faqat legionerlarga ishonib qolaversak, Avstraliya bizga 120 daqiqa gol urolmadi, Turkmanistonga 4 ta gol urganmiz deb maqtanib yuraverishdan nariga o‘tmaymiz. O‘rtoqlik o‘yinlari nimaga kerak? Yangi futbolchilarni sinovdan o‘tkazish uchun kerak, har doim chaqiriladigan futbolchilarni yana bir yerga to‘plash uchun emas.
Angliya milliy jamoasida chempionshipdan, Premer-Ligani tark etgan jamoalardan futbolchilar chaqiriladi. Chunki murabbiylar ayni damda eng yaxshi holatda bo‘lgan futbolchilarni chaqirishadi. Holat deganda jismoniy holatni nazarda tutmayapmiz, futboldagi umumiy holatni aytmoqdamiz. Masalan nima uchun o‘ylab topilganini absurd so‘zlar bilan ifodalanadigan bemaza jismoniy testlardan o‘ta olmagan Lutfulla To‘rayevlar qanday gollar urganini ko‘ryapmiz.
Futbolda hamma narsa jismoniy holatga bog‘lik deydiganlar adashadilar. Futbolchining sezgilari omon ekan, gol urishga, hujumlarni qaytarishga chanqoq ekan, u yaxshi futbolchi bo‘lib qolaveradi. Bugun chempionatning ko‘p jamoalarida nimadir yetishmayotgandek bo‘ladi. O‘sha nimadir milliy jamoada o‘ynaydigan futbolchi deb o‘ylayman. Masalan, Aziz Turg‘unbov bosh jamoaga chaqirilgach, bu «Navbahor»ning o‘yiniga ijoyib ta'sir qilganini ko‘rgandik.
Biz Kuper klublarning rivojlanishi uchun hamma jamoadan bittadan futbolchi chaqirsin demayapmiz, shunchaki hamma jamoaga e'tibor berish kerak. Yuqori divizionda o‘ynayotgan «Paxtakor» «Lokomotiv»dan boshqa jamoalarda ham milliy jamoaga munosib futbolchilar bor. Kuper hech bo‘lmasa o‘rtoqlik o‘yinlarida milliy jamoadagi qonni yangilab turishi kerak, bizningcha...
O‘tkir Jalolxonov
