Amerikalik harbiylar IShID rahbari Abu Bakr al-Bag‘dodiyga qarshi harbiy amaliyot o‘tkazdi. Qator manbalarga ko‘ra, Bag‘dodiy o‘ldirilgan, ammo bu ma'lumot hozircha rasman tasdiqlanmadi.
IShID rahbari Abu Bakr al-Bag‘dodiy amerikalik harbiylar tomonidan Suriyada o‘tkazilgan harbiy amaliyot vaqtida o‘ldirilgan. Bu haqda Fox News telekanali AQSh ma'muriyatidagi yuqori lavozimli amaldorga tayangan holda xabar tarqatdi.
Telekanal harbiy manbasining so‘zlariga ko‘ra, Suriyaning Idlib viloyatida AQSh boshchiligidagi harbiy kuchlar tomonidan o‘tkazilgan maxsus amaliyot vaqtida «IShIDning muhim obekti» yo‘q qilingan. Gap katta ehtimol bilan al-Bag‘dodiy haqida ketayotgani tusmol qilinmoqda. Bu ma'lumotni AQSh prezidenti ma'muriyatidagi boshqa bir manba ham tasdiqlagan.
IShID rahbari halok bo‘lgani haqida AQSh Qurolli kuchlari vakiliga asoslangan Newsweek, o‘z manbasiga asoslanib CNN va Reuters ham xabar tarqatdi.
Nashrlarda yozilishicha, Pentagon «yuqori ishonch bilan» Oq uyga 26 oktabr kuni o‘tkazilgan maxsus amaliyot natijasida orasida al-Bag‘dodiy ham bo‘lgan guruh yo‘q qilingani haqida ma'lumot yetkazgan. Xabar qilinishicha, prezident bir hafta muqaddam shunday amaliyot o‘tkazilishini ma'qullagandi. Shuningdek, hujum vaqtida terrorchi o‘zini portlatib yuborgani haqida ham aytilmoqda. Hozircha hujumga uchragan terrorchilar guruhida bo‘lganlarning shaxsini aniqlashtirish ishlari davom etmoqda.
Iroq razvedka xizmatidagi manba ham Suriya hukumati ularni al-Bag‘dodiy o‘ldirilgani haqida xabardor qilganini ma'lum qildi.
Bu xabarlar ortidan AQSh prezidenti Donald Tramp ham tvitterdagi sahifasida «juda muhim voqea» sodir bo‘lgani haqida yozdi. Lekin u nimani nazarda tutayotganiga aniqlik kiritmadi. Oq uy ham Amerika prezidenti «muhim bayonot» bilan chiqishi kutilayotganini ma'lum qilgan. Prezidentning bu chiqishi mahalliy vaqt bilan soat 9:00ga (Toshkent vaqti bilan soat 18:00) belgilangan.
Something very big has just happened!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) October 27, 2019
Mo‘suldan beri hech kim uni ko‘rmagan
Al-Bag‘dodiy 2014 yilda Iroqning Mo‘sul shahridagi masjidda turib Suriya va Iroq hududida xalifalik tuzilganini e'lon qilgach, hech kim ko‘rmagan. O‘tgan vaqt davomida uning og‘ir jarohat olgani, o‘ldirilgani yoki asirga olingani haqida ko‘p marta xabar tarqalgan, ammo bu xabarlarning birortasi rasman tasdiqlanmagan.
2019 yil aprelida IShIDning tashviqot kanali orqali Bag‘dodiyga o‘xshash kishi tasvirlangan videorolik tarqalgandi. 2019 yil sentyabrida esa uning ovozi yozilgani aytilgan audioyozuv tarqatildi.
Suriyadagi inson huquqlari monitoringi markazi ma'lumotiga ko‘ra, amerikaliklar amaliyoti vertolyotlar orqali amalga oshirilgan.
Abu Bakr al-Bag‘dodiy kim?
Uni IShID rahbari va jahonning birinchi raqamli jinoyatchisi deb atashadi, u ko‘p yillardan beri ta'qibda.
2011 yilning oktyabrida AQSh uni rasman «terrorchi» deb atagan va u qayerdaligi haqidagi ma'lumot uchun 10 mln dollar miqdorida mukofot e'lon qilgan.
U haqda «juda yaxshi tashkilotchi» va «shafqatsiz taktik» degan ta'riflar yuradi.
Uning haqiqiy ismi Ibrohim Avad al-Badri hisoblanadi. U 1971 yilda Bag‘doddan 125 km shimolda joylashgan Samarra shahrida tug‘ilgan.
Ayrim manbalarga ko‘ra, u 2003 yilda koalitsiya kuchlari Iroqqa bostirib kirgan vaqtda Samarradagi masjid imomi bo‘lgan.
Ayrim ekspertlarning taxmin qilishicha, u Iroqning sobiq rahbari Saddam Husayn boshqaruvi vaqtidayoq ekstremistga aylangan edi.
Ammo u Iroq janubidagi Kemp-Bukka lagerida (bu yerda «Al Qoida»ning ko‘plab qo‘mondonlari saqlangan) o‘tgan 4yil davomida radikallashgani aytiladi.
U haqda 2010 yilda gapira boshlashdi, o‘shanda keyinroq IShIDga aylangan «Iroqdagi Al-Qoida» guruhi shakllangandi.
Uzoq vaqt davomida Bag‘dodiy Suriya va Iroq chegarasidagi hududda yashirinib kelishi haqida gaplar yurardi.
16 sentabr kuni IShID 30 daqiqalik audioxabar tarqatdi, unda Bag‘dodiyniki ekani aytilgan ovoz tomonidan IShID tarafdorlari harbiy amaliyotlar o‘tkazishga chaqiriladi.
2017 yil iyunida Rossiya Mudofaa vazirligi ham al-Bag‘dodiy Suriyaning Raqqa shahri yaqinidagi aviazarba oqibatida halok bo‘lganini ma'lum qilgandi. Aviazarba IShID yetakchilari yig‘ilgan binoga berilgandi.
Ammo o‘shanda AQSh boshchiligidagi Xalqaro aksilterror koalitsiya bu xabarni tasdiqlamagandi.
AQShning Suriyadagi harbiylari
Ikki hafta muqaddam Tramp amerikalik harbiylar Suriya shimoli-sharqidan olib ketilishini e'lon qilgandi. Shundan so‘ng Turkiya darhol o‘z janubiy chegaralari xavfsizligini ta'minlash uchun AQShning IShIDga qarshi kurashdagi asosiy ittifoqchisi bo‘lgan suriyalik kurdlar ustiga yurish boshladi. Turkiya Suriya shimolidagi kurdlarni Turkiya hududida 30 yildan ortiq vaqtdan buyon hukumatga qarshi kurashib kelayotgan Kurdiston ishchi partiyasi bilan aloqador deb hisoblaydi va ularni terrorchilar deb ataydi.
17 oktabr kuni Anqara va Vashington turk harbiylari amaliyotini besh kun muddatga to‘xtatish bo‘yicha kelishuv tuzdi, bu muddat ichida amerikaliklar kurd harbiylarini harbiy harakatlar hududidan olib ketishi ko‘zda tutilgandi, shundan so‘ng Rossiya va Turkiya prezidentlari harbiy amaliyotni to‘xtatish bo‘yicha kelishuv tuzdi. Unga ko‘ra, rossiyalik harbiylar Suriyaning shimoliy chegaralarida patrullik qiladigan bo‘ldi.
Trampning Suriya shimolidan harbiylarni olib ketish qarorini demokratlar ham, respublikachilar ham birday qoraladi. Senatda ko‘pchilikni tashkil qiluvchi respublikachilar guruhi yetakchisi Mitch Makkonnell esa Washington Post uchun kolonkasida bu qarorni «strategik bosinqirash» deb atadi.
