Ispaniya hukumati ko‘chmas mulkka yirik sarmoya kiritganlik uchun mamlakatda yashash huquqini beruvchi «oltin vizalar»ni bekor etishga qaror qildi.
Ispaniya vazirlar mahkamasi 9 aprel, seshanba kungi yig‘ilishida 2013 yildan beri mavjud bo‘lgan «oltin vizalar» to‘g‘risidagi qoidani bekor etishga qaror qildi. Unda Yevropa Ittifoqi mamlakatlari fuqarosi bo‘lmagan xorijiy investorlarga yollanma ishlash huquqi bilan mamlakatda yashash uchun ruxsatnoma berilishi nazarda tutilgan edi.
Ko‘chmas mulkka yo‘naltirilgan mablag‘ 500 ming yevrodan kam bo‘lishi mumkin emas. Investorning oila a’zolari ham Ispaniyada yashash huquqini qo‘lga kiritgan.
Vazirlar mahkamasi o‘zining so‘nggi qarorini «ko‘chmas mulk spekulyatsiyasi va Ispaniyada pul yordamida imtiyozlarni sotib olish imkoniyati»ga qarshi kurashish istagi bilan izohladi. U uy-joy narxining oshishiga ham olib keldi.
«Oltin viza» va oddiy viza o‘rtasidagi farq nima?
Madridning ABC gazetasi rasmiy manbalarga tayanib yozishicha, «oltin vizalar» ayniqsa AQSh va Xitoy fuqarolari orasida mashhur bo‘lgan. 10 yil davomida ushbu tizimdan foydalangan holda ruslar jami 1159 ta ko‘chmas mulkka ega bo‘ldi hamda turli yillardagi bitimlar soni bo‘yicha chet elliklar orasida 5-6 o‘rinni egalladi. Shu bilan birga, 2023 yilning birinchi olti oyida (yangiroq ma’lumotlar hali e’lon qilinmagan) Rossiya fuqarolari «oltin viza»ga murojaat qilmasdan, Ispaniyada umumiy asosda ko‘chmas mulk sotib olish bo‘yicha 2137 ta bitimni amalga oshirgan.
Narxi 500 ming yevrodan kam yoki undan ortiq bo‘lgan umumiy asosda uy-joy sotib olish doimiy yashash huquqini bermaydi. Bunday holda, Yevropa Ittifoqiga a’zo bo‘lmagan davlatlar fuqarolari faqat har yili yangilanadigan muntazam ko‘p martalik vizani olishi mumkin, bu esa Ispaniyada yiliga 6 oydan ko‘p bo‘lmagan muddatga qolish imkonini beradi. «Oltin viza»dan farqli o‘laroq, ko‘p martalik vizalar mamlakatda ishlash huquqini bermaydi.
Nima uchun «oltin vizalar» rossiyaliklar orasida mashhur emas edi?
Shunga qaramay, «oltin vizalar», Ispaniyaning sharqiy sohilida faoliyat yurituvchi ko‘chmas mulk kompaniyasi vakili Eusebio Gomes DW nashriga bergan intervyusida ta’kidlaganidek, turli sabablarga ko‘ra «rossiyaliklar orasida mashhur bo‘lmagan». Shuning uchun ularning bekor qilinishi «Rossiya fuqarolariga ko‘chmas mulk sotish soniga deyarli ta’sir qilmaydi».
«Oltin vizalar» nima uchun ommabop bo‘lmaganini tushuntirar ekan, rieltorning ta’kidlashicha, eng qimmat ko‘chmas mulk - narxi 500 ming yevrodan 10-20 milliongacha bo‘lgan uylarni sotib olgan rossiyalik xaridorlar har doim anonimlikni afzal ko‘rgan. Shuning uchun bunday xaridlar ko‘pincha aksiyadorlik kompaniyalariga - Ispaniyada yoki ofshorda ro‘yxatga olingan. Bunday ko‘chmas mulk egalari o‘zining viza muammolarini boshqacha hal qilgan, masalan, xalqaro operatsiyalarni amalga oshiruvchi ishbilarmonlar kabi.
Ispaniyadagi immigrantlar uchun ko‘chmas mulk
Rossiyaliklarga uy-joy sotish bozoridagi so‘nggi tendensiyalarga to‘xtalib, Gomez hozir Rossiyadan kelgan muhojirlar asosan ko‘chmas mulk uchun 100 mingdan 200 ming yevrogacha pul sarflashini, odatda bank ipoteka kreditlariga murojaat qilishini ta’kidladi. Gap asosan Ispaniyada qonuniy ravishda yashayotgan, bu yerda yollanma asosda yoki yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ishlayotgan shaxslar, ya’ni immigrantlar haqida ketyapti.
Ayni paytda, bir necha yil oldin sotib olishlarning aksariyati o‘z vatanlarida doimiy yashovchi Rossiya fuqarolari tomonidan amalga oshirilgan. Ular yozgi ta’til uchun asosan «plyaj mulki» deb nomlangan uylarni sotib olgan. Endi bunday xaridlarni moliyalashtirish muammosi tufayli qiyin, chunki Ispaniya banklari Rossiyadan pul o‘tkazmalarini qabul qilmaydi va rieltorlarga naqd pul uchun operatsiyalarni amalga oshirish qat’iyan man etiladi. Sotib olishlar soni bo‘yicha Rossiya Federatsiyasi fuqarolari 10-o‘rinni egallab turibdi. Birinchi o‘rinlarda Britaniya, Germaniya va Fransiyadan kelganlar.
Rossiyaliklar tomonidan amalga oshirilayotgan xaridlar geografiyasi ham biroz o‘zgargan. Agar ilgari ular asosan sharqiy va janubiy qirg‘oqlarning kurort hududlarida amalga oshirilgan bo‘lsa, endi ko‘plab operatsiyalar sanoat markazlarida, jumladan Madrid, Barselona, Valensiya va boshqa yirik shaharlarda amalga oshirilmoqda, sababi bu yerda ishga joylashish imkoniyatlari ko‘proq. Rossiyaliklar tomonidan sotib olingan uy-joyning kvadrat metri narxi taxminan 2300 yevroni tashkil etadi, dedi DW manbasi.
