“Yaxshiyamki biror rus yoki xusiy josusini qo‘shishmabdi” – maxfiy chatdagi jurnalist

Tramp ma’muriyatining nomdor amaldorlari Yamandagi operatsiyani Signal tijoriy messenjerida muhokama qilarkan, unga jurnalist qo‘shilgani katta mojaroga aylandi. Oq uy va prezident Tramp buni dushmanlarning masalani ko‘pirtirishi, dedi. Jurnalist Goldberg esa o‘z fikrlari bilan bo‘lisharkan, Pentagon rahbarini “beqaror kishi” deya ta’rifladi.

Jurnalistikada etik dilemma degan narsa bor. Uni tushuntirish uchun go‘yoki Oq uyga taklif qilingan jurnalist prezident stoli yaqinida urush boshlanishi haqidagi maxfiy ma’lumotga ko‘zi tushib qolgani, endi uning oldida ushbu muhim axborotni boshqalar bilan bo‘lishish yoki sir saqlashdek dilemma hosil bo‘lgani haqidagi voqea hikoya qilinadi.

Shunga o‘xshash hodisa 24 mart kuni AQShda sodir bo‘ldi. The Atlantic jurnali bosh muharriri Jyeffri Goldberg tasodifan AQSh hukumatining Yamandagi maxfiy harbiy rejalarini muhokama qilayotgan Signal guruhi chatiga qo‘shib yuborildi.

U qo‘shilib qolgan chatda AQShning Yamandagi husiylarga qarshi amalga oshirishi rejalashtirilgan havo hujumlari muhokama qilingan. Biroq Goldberg hujumlar amalga oshirilgungacha jim turib, so‘ngra ma’lumotlarni oshkor qildi.

O‘zi sobiq jurnalist, AQSh mudofaa vaziri lavozimiga tayinlangunga qadar Fox News telekanalida siyosiy sharhlovchi bo‘lib ishlagan Pit Hegset ushbu voqeaga juda keskin munosabat bildirdi:

“Sizlar o‘zini o‘zi “jurnalist” deb atayotgan, aslida mutlaqo beobro‘ va doimiy ravishda bu kasbni sharmanda qilayotgan shaxs haqida gapiryapsiz. U odam yana yolg‘on shov-shuv tarqatmoqda. Hech qanday urush rejalari haqida xabar almashgani yo‘q, bu borada ayta oladiganlarim shu bilan cheklanadi”.

Ya’ni mudofaa vaziri Goldbergni yolg‘on shov-shuv ko‘tarishda aybladi.

Oq uy matbuot kotibi Kerolayn Livittga ko‘ra The Atlantic jurnali bosh muharriri Jyeffri Goldberg Donald Trampni yomon ko‘rishi tufayli sizdirilgan ma’lumotlar bilan bog‘liq mojaroni tarqatgan.

“The Atlantic tan oldi: chatdagi ma’lumotlar chinakam harbiy rejalar emasdi. Butun voqea Trampning taniqli nafratchisi tomonidan yozilgan navbatdagi yolg‘on edi”, dedi Levitt.

Chatdagi so‘zlashuvlardan ayrim skrinshotlar qo‘ygan The Atlantic nashri bosh muharriri Jyeffri Goldbergning o‘zi esa vaziyatni quyidagicha izohladi:

“Men mas’uliyatli bo‘lishni istayman, shuning uchun o‘sha Signal chatida o‘qiganlarim yoki ko‘rganlarimni to‘liq oshkor qilmayman.

Lekin shunchaki tasvirlab beraman: u yerda kerakli odamlarni yo‘q qilish maqsadida tayyorlangan hujumning aniq vaqti, maqsadli shaxslar, qo‘llanadigan qurollar va hatto hukumat qabul qilgan ob-havo ma’lumotlari bor edi.

Men bir narsaga tushunmadim: Hegset nega bu ma’lumotlarni hamma bilan bo‘lishdi?

Undan tashqari, u yerda butun operatsiyaning ketma-ket ssenariysi yozilgan edi. Birinchisi shunday bo‘ladi, keyin mana bu, ortidan yana bu. Va eng oxirida qo‘llangan choralar ish berdimi-yo‘qmi — barchasi tekshiriladi.

Ya’ni Hegset bu aslida urush rejasi emas edi, deb aytayotgan bo‘lsa-da, bu sof harbiy harakatlar rejasi edi. Mintaqaviy markaziy qo‘mondonlikning aniq harakatlar soatigacha tuzilgan bayonnomasi. Hegset bu rejani olib, fuqaroviy mulozimlardan iborat guruhga yuborgan.

O‘sha paytda men shunday fikr qildim: bu ma’lumotlarni o‘sha joyda o‘qib turgan chog‘imda — 15 mart kuni soat 11:44 da, husiychilar hali hech narsadan xabardor emas edi. Lekin men boxabar bo‘lyapman! Yaxshiyamki, Mayk Uols guruhga husiychilardan yoki rus josuslari yoki boshqa dushman tarafdan kimnidir qo‘shib qo‘ymagan ekan.

Keyin o‘ylanib qoldim: shu chatda o‘tirgan, aytaylik, AQSh moliya vaziriga bo‘lajak harbiy hujumning aniq ketma-ketligi nimaga kerak? Men, albatta, qurol tizimlari, nishonlar yoki texnik tafsilotlarni oshkor qilmoqchi emasman, chunki mas’uliyatli inson bo‘lishga intilyapman.

Lekin meni chindan ham hayratga solgani shundaki, bunday yengiltaklikni ilgari hech qachon ko‘rmaganman. Rostini aytsam, vazir Hegset bu o‘rinda jiddiy shaxs sifatida emas, balki Signal kabi xususiy messenjerda urushni muhokama qilayotgan beqaror shaxs sifatida ko‘rindi. U bunday guruhda bo‘lmasligi kerak edi”, deb yozgan Goldberg.

Ushbu ziddiyatlardan so‘ng Donald Tramp yopiq suhbatdan ma’lumotlar sizib chiqishiga Signal messenjeridagi nosozlik sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkinligini aytdi.

“Chatda hech qanday muxfiy ma’lumotlar bo‘lmagan. Muhimi — operatsiya muvaffaqiyatli o‘tgan, qolgani mayda-chuyda gaplar”, — degan Tramp.

Trampning ta’kidlashicha, bu shov-shuvni siyosiy raqiblar ataylab ulkan qilib tasvirlamoqda. U milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchi Mayk Uolsni “yaxshi inson” deb atadi, voqea uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olganini aytib, o‘z vazifasini davom ettirishga chorladi. Pentagon rahbari Pit Hegsetning “bu ishga hech qanday aloqasi yo‘q”ligi ham ta’kidlab o‘tdi.

Bu orada Der Spiegel jurnalistlari Tramp jamoasidagi yuqori lavozimli amaldorlarning shaxsiy ma’lumotlarini ochiq manbalardan bemalol axtarib topishdi.

Jurnalistlar turli ma’lumotlar tarqalgan bazalarni tahlil qilish orqali Tramp ma’muriyati tarkibidagi bir qator yuqori martabali shaxslarning shaxsiy ma’lumotlarini qo‘lga kiritdi. Jumladan, mobil telefon raqamlari va elektron pochta manzillarini aniqlashdi, ularning ayrimlari Instagram, LinkedIn, Dropbox va Signal akkauntlariga bog‘langan.

Der Spiegel nashri yozishicha, ba’zi hollarda hatto shaxsiy parollar ham ochiq tarmoqda mavjud.

Ma’lumotlari ochiq holda qolganlar orasida — Trampning milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Mayk Uols, AQSh mudofaa vaziri Pit Hegset, shuningdek, Milliy razvedka xizmati rahbari Tulsi Gabbard ham bor.

Ushbu shaxslarning barchasi Signal messenjeridagi maxfiy chat atrofidagi janjal ishtirokchilari hisoblanadi.