Tramp Nyu-Yorkda Qatar bosh vaziri bilan tushlik qildi

AQSh prezidenti Donald Tramp 12 sentabr kuni Nyu-Yorkda Qatar bosh vaziri shayx Muhammad bin Abdurahmon al-Soni bilan tushlik qildi. Uchrashuv AQShning ittifoqchisi Isroil Dohadagi HAMAS yetakchilariga hujum qilganidan bir necha kun o‘tib bo‘lib o‘tdi.

Reutersʼning yozishicha, uchrashuvda Tramp va al-Sonidan tashqari AQShning maxsus vakili Stiv Uitkoff ham qatnashgan.

«Prezident bilan ajoyib kechki ovqat. Endi tugadi», — deb yozdi Qatarning AQShdagi elchixonasi rahbarining o‘rinbosari Hamah al-Muftah.

Oq uy ham kechki ovqat bo‘lib o‘tganini tasdiqladi, ammo tafsilotlarni ochiqlamadi.

Mazkur uchrashuvdan oldinroq Qatar bosh vaziri shayx Abdurahmon al-Soni Oq uyda AQSh vitse-prezidenti J.D. Vens va davlat kotibi Marko Rubio bilan bir soat davomida muzokara o‘tkazdi.

Uchrashuv tafsilotlaridan xabardor Reuters manbasining aytishicha, ular Qatarning mintaqada vositachilik kelajagi va Dohadagi Isroil hujumlaridan so‘ng mudofaa hamkorligini muhokama qilgan.

Qatar Tashqi ishlar vazirligi bayonotida Vens va Rubio Qatarning «tinimsiz vositachilik sa’y-harakatlari va mintaqada tinchlikka erishishdagi samarali roli» uchun minnatdorchilik bildirgani hamda Dohani «AQShning ishonchli strategik ittifoqchisi» deb atagani aytildi.

Al-Soni «Qatar davlati o‘z xavfsizligini himoya qilish va o‘z suverenitetini Isroilning oshkora hujumidan saqlash uchun barcha choralarni ko‘rishini» bildirdi. Shuningdek, u Isroilni – tinchlik imkoniyatlarini sabotaj qilishga urinishda aybladi, biroq Qatar vositachilik rolidan chekinmasligini bildirdi.

Avvalroq, Tramp Dohaga berilgan zarbadan norozi ekanini, uni AQShning ham, Isroilning ham manfaatlariga xizmat qilmaydigan «bir tomonlama harakat» deb ta’riflagandi. Tramp shuningdek, bosh vazir Benyamin Netanyahu va Qatar amiriga telefon qilib, bunday zarbalar qayta takrorlanmasligiga ishontirishga harakat qilgan.

Vashington Qatarni Fors ko‘rfazidagi kuchli ittifoqchisi sifatida ko‘radi. Qatar G‘azoda Isroil va HAMAS o‘rtasidagi uzoq davom etayotgan sulh muzokaralarida, Isroilda garovga olinganlarni ozod qilish bo‘yicha, hamda hudud uchun urushdan keyingi rejani ishlab chiqishda asosiy vositachi bo‘lib kelmoqda.

Isroil OAVlariga ko‘ra, Marko Rubio 13 sentabr kuni Isroilga safar qilishi va u yerda «Falastin davlatini bir tomonlama tan olish kabi harakatlarga qarshi kurashga bo‘lgan sadoqati» haqida gapirishi kutilmoqda.

Qatar esa Doha shahrida 13-14 sentabr kunlari Isroil hujumini muhokama qilish uchun favqulodda Arab-Islom olami sammitini chaqirdi.

Falastin sog‘liqni saqlash rasmiylarining ma’lumotiga ko‘ra, Isroilning 2023 yil oktyabridan buyon G‘azoga uyushtirgan hujumi 64 mingdan ortiq odamning halok bo‘lishiga olib kelgan, deyarli butun aholini ichki ko‘chkinchiga aylantirgan va ocharchilik inqirozini keltirib chiqargan. Ko‘plab huquq ekspertlari va olimlar Isroilning G‘azodagi harbiy harakatlarini genotsid deb baholashmoqda.

Bundan tashqari, Isroil seshanba kuni Qatarda HAMASning siyosiy yetakchilarini yo‘q qilishga urindi. Bu zarba AQSh qo‘llab-quvvatlagan vositachilik harakatlarini izdan chiqarish xavfini tug‘dirdi va xalqaro hamjamiyat tomonidan keskin qoralandi.