O‘zbekistonda taqiqda bo‘lgan TikTok qanday qilib soliq to‘layapti?

2025 yilning yanvar-sentabr oylarida 73 ta xorijiy kompaniya tomonidan 124,8 mlrd so‘m soliq to‘langan. Bu 2024 yilning mos davriga nisbatan 44 foizga ko‘p.

Hisobot davrida TikTok ijtimoiy tarmog‘i ham 2 mlrd 645 mln so‘m soliq to‘lab, eng yirik soliq to‘lovchilar o‘ntaligiga kirgan. Ushbu platforma 2021 yilning yozidan beri O‘zbekistonda rasman bloklangan, ammo 2023 yilda soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tgan.

Soliq qo‘mitasining Kun.uz’ga izoh berishicha Soliq kodeksining 281-moddasiga ko‘ra O‘zbekistonda elektron xizmatlar ko‘rsatuvchi xorijiy kompaniyalar elektron ko‘rinishda soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tadi. Ular uchun maxsus onlayn platforma (imkoniyat) yaratilgan. «Ular o‘zlari ixtiyoriy ro‘yxatdan o‘tadi va belgilangan miqdordagi soliqlarni to‘laydi», deyiladi qo‘mita izohida.

Ma’lumot uchun, O‘zbekistonda 2021 yil yozida TikTok, Twitter, Skype, WeChat va Vkontakte tarmoqlariga cheklov qo‘yilgandi. Bunga «Shaxsga doir ma’lumotlar to‘g‘risida»gi qonunga kiritilgan 27-1-modda sabab bo‘lgandi. Unga ko‘ra, O‘zbekiston fuqarolarining shaxsiga doir ma’lumotlar jisman O‘zbekiston hududida joylashgan serverlarda saqlanishi belgilangan. Bu talabni ayni paytgacha birorta global ijtimoiy tarmoq bajargani ma’lum emas. 2021 yilning 3 noyabrida Telegram, YouTube, Instagram, Facebook va Odnoklassniki tarmoqlariga ham to‘siq qo‘yilgan va bu katta rezonans keltirib chiqargan edi. Natijada to‘siq shu kunning o‘zida olib tashlanib, qator mansabdorlar ishdan olingandi. Ayni paytda Shaxsga doir ma’lumotlar sub’yektlari huquqlarini buzuvchilar reyestrida faqat TikTok qolgan.