G‘azodagi mudhish vaziyat, Trampning Xitoyga borish rejasi va tinchlik rejasini «kutayotgan» Moskva – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Tramp va Si qo‘ng‘iroqlashdi

24 noyabr kuni AQSh prezidenti Donald Tramp Xitoy rahbari Si Jinping bilan telefonlashdi. Tramp Pekin bilan munosabatlarni «juda mustahkam» deb ta’rifladi, Si esa Tayvanning «Xitoyga qaytishi» haqida gapirgan.

Oldindan e’lon qilinmagan bu qo‘ng‘iroq — ikki yetakchi Janubiy Koreyada uchrashganidan bir necha haftadan so‘ng bo‘lib o‘tdi. O‘sha uchrashuvda ular hali yakunlanmagan savdo bitimi bo‘yicha kelishuvga erishgandi.

«Xitoy va Qo‘shma Shtatlar — Ikkinchi jahon urushi natijalarini himoya qilish uchun birga ishlashi lozim», degan Si. U yana «Tayvanning Xitoyga qaytishi – urushdan keyingi xalqaro tartibning ajralmas qismidir», deya qo‘shimcha qildi.

Xitoy Tayvanni o‘z hududi deb biladi va orol ustidan nazoratni kuch bilan qo‘lga olishni istisno qilmaydi. Orol hukumati esa Pekinning bu da’vosini rad etadi va kelajagini faqat Tayvan xalqi belgilashi mumkinligini aytadi.

Tramp esa Si bilan bo‘lgan «juda yaxshi» suhbat haqida yozib, Tayvanni umuman tilga olmadi. Unga ko‘ra, suhbat Ukraina, fentanil va AQSh qishloq xo‘jaligi mahsulotlari kabi «ko‘plab mavzularni» qamrab olgan.

Tramp Donald suhbatdan so‘ng aprel oyida Pekinga borishga rozilik berganini bildirdi. Shuningdek, u Sini AQShga taklif etgan.

Xitoyning rasmiy xabarnomasida Tayvan alohida urg‘u bilan tilga olingan. Chunki ayni vaqtda AQSh ittifoqchisi Yaponiya Xitoy bilan so‘nggi yillardagi eng keskin diplomatik inqirozga yuz tutgan. Shu oyda Yaponiya bosh vaziri — Tayvanga qarshi ehtimoliy Xitoy hujumi Yaponiyaning harbiy javobiga sabab bo‘lishi mumkinligini aytgandi.

Bu voqealar fonida, bir necha hafta ichida AQSh Tayvanga 330 million dollarlik qurol savdosini ma’qulladi.

Tramp Yaponiyaning Xitoy bilan avj olgan diplomatik tortishuvida bevosita ishtirok etmagan. Biroq AQShning Yaponiyadagi elchisi — AQSh Tokioni Xitoyning «bosimi»ga qarshi qo‘llab-quvvatlashini aytgan.

G‘azodagi «mudhish» humanitar vaziyat

BMTning Yaqin Sharq tinchlik jarayoni bo‘yicha maxsus koordinatori ofisi — G‘azoda aholi yashaydigan hududlarga uyushtirilgan so‘nggi Isroil zarbalari nozik sulhni xavf ostiga qo‘yayotganini aytdi. Shuningdek, rasmiylar barcha tomonlarni o‘zlarini tiyishga va kelishuv bo‘yicha majburiyatlarini bajarishga chaqirdi.

BMT Xavfsizlik Kengashiga axborot bergan maxsus koordinatori o‘rinbosari Ramiz Alakbarov — Isroilning havo hujumlari «ko‘plab qurbonlar va katta vayronagarchilikka» sabab bo‘lganini aytdi. Shuningdek, u G‘azodagi Isroil askarlariga qilingan hujumda ham halok bo‘lganlar borligini qo‘shimcha qildi.

«Sulh asosan saqlanib turgan bir paytda, BMT insonparvarlik yordamlarini safarbar etish va ko‘lamini kengaytirish bo‘yicha sa’y-harakatlarini kuchaytirdi», - dedi u.

Asosiy oziq-ovqat mahsulotlarining mavjudligi va narxlarda ayrim yaxshilanishlar kuzatilganiga qaramay, G‘azodagi humanitar vaziyat «hali ham mudhish»ligicha qolmoqda. BMT rasmiysi chodir va adyol kabi materiallari taqchilligi ham davom etayotgani haqida ogohlantirdi.

Fransiyada 3 kunlik yalpi majlisga Yevropa Parlamenti a’zolari esa Isroil hujumlari bo‘yicha munozara o‘tkazish taklifini rad etdi.

Isroilning yangi hujumlari 10 oktyabrda G‘azoda kuchga kirgan sulhni buzish hisoblanadi. Mahalliy rasmiylarga ko‘ra, sulh joriy etilganidan beri kamida 342 falastinlik Isroil armiyasi tomonidan o‘ldirilgan.

Moskva Tinchlik rejasini «kutmoqda»

Rossiya AQSh tomonidan tayyorlangan tinchlik rejasini yuzma-yuz muhokama qilish uchun xabar kutmoqda.

Rossiya prezidentining yordamchisi Yuriy Ushakovning aytishicha, AQShdan mumkin bo‘lgan aloqalar haqida «signallar» olingan. Ammo Moskvaga kim kelishi va muzokaralar qachon boshlanishi haqida hech qanday rasmiy taklif bo‘lmadi, deydi Ushakov.

«Tinchlik rejasini muhokama qilish uchun AQSh biz bilan yuzma-yuz uchrashuvga chiqishi tabiiy deb o‘ylayman», - dedi u.

Ushakov AQSh rejasi va uning turli variantlari haqida «ko‘p farazlar» olayotganini aytib, Moskva faqat rasmiy kanallar orqali yetkazilgan ma’lumotlarga ishonishini ta’kidladi.

U shuningdek, Alyaskada o‘tkazilgan muzokaralarda erishilgan tushunchalarga mos — AQSh taklifining bir variantidan xabardor ekanini tasdiqladi. «Hammasi emas, lekin rejaning ko‘p bandlari bizga butunlay maqbul ko‘rinadi», - dedi Ushakov.

Qariyb 4 yillik urushni yakunlashga qaratilgan AQSh Tinchlik rejasi hozirda Jyenevada muhokama qilinmoqda. U yerda Vashington, Kiyev va Yevropa vakillari yig‘ilgan.

Afg‘onistonga hujum: 9 nafar bola o‘ldirilgani aytilmoqda

Afg‘onistonning Xost viloyatida Pokiston harbiylari mahalliy fuqaroning uyini bombalashi oqibatida kamida to‘qqiz nafar bola va bir ayol halok bo‘ldi. Bu haqda seshanba tongida «Tolibon» hukumatining so‘zchisi Zabihulloh Mujohid ma’lum qildi.

Mujohidning aytishicha, Pokiston Kunar va Paktika viloyatlarida ham reydlar o‘tkazib, to‘rt nafar tinch aholini jarohatlagan.

«Kecha, tungi soat 12:00 da Xost viloyatining Gerbzvo tumanida pokistonlik bosqinchi kuchlar mahalliy fuqaroning uyini bombardimon qildi. Natijada 5 o‘g‘il va 4 nafar qiz bola hamda bir ayol halok bo‘ldi. Uyning o‘zi vayron qilindi», - deyiladi vafot etganlar suratlari ilova qilingan postda.

Pokiston armiyasi va tashqi ishlar vazirligi holatga izoh bermagan.

Bu reydlar Pokistonning Peshovar shahridagi harbiylashgan tuzilma binosida o‘zini portlatish hujumlari bir kun o‘tib amalga oshirildi. Bu teraktda Pokiston uch nafar politsiya xodimidan ayrilgandi.

So‘nggi vaqtlarda Pokiston va Afg‘oniston o‘rtasida qonli to‘qnashuvlar soni oshib bormoqda. O‘tgan oyda ikki davlat harbiylari to‘qnashuvi o‘nlab odamlarning o‘limiga sabab bo‘lgandi.

Tomonlar oktyabr oyida Dohada o‘t ochishni to‘xtatish kelishuvini imzolagan. Biroq unda Pokistonga dushman qurolli guruhlarning Afg‘oniston hududidagi faoliyati borasida kelishmovchilik yuzaga keldi. Shu sabab Istanbulga ko‘chgan tinchlik muzokaralari uzoq muddatli bitimsiz yakunlandi.