Zelenskiy: AQSh va Ukraina tinchlik rejasida 20 band tayyor

Ukraina prezidenti Kiyev va Vashington Rossiya bilan tinchlik kelishuvi hamda xavfsizlik kafolatlari bo‘yicha kelishuvlarga asos bo‘ladigan hujjatlar ustida ishni davom ettirayotganini bildirdi. Zelenskiyning aytishicha, tinchlik kelishuvi rejasida allaqachon 20 band tayyor. U bu haqda dushanba kuni kechqurun, 22 dekabr sanasida, Ukraina tashqi ishlar vazirligi xodimlari bilan Diplomatik xizmat xodimlari kunida o‘tkazilgan uchrashuvda ma’lum qildi.

Quyidagi reja shunday ko‘rinishda:

Ukraina suverenitetini tasdiqlash.

Rossiya va Ukraina o‘rtasida hujum qilmaslik to‘g‘risida kelishuv, front chizig‘i bo‘ylab monitoring.

Xavfsizlik kafolatlari.

Tinchlik davrida Ukraina Qurolli kuchlari soni — 800 ming kishi.

AQSh, NATO va Yevropa Ukrainaga NATO nizomi 5-moddasiga o‘xshash xavfsizlik kafolatlarini beradi: agar Rossiya Ukrainaga bostirib kirsa — harbiy javob va sanksiyalarni qayta tiklash.

Rossiya Yevropa va Ukrainaga nisbatan hujum qilmaslik siyosatini barcha zarur qonunlarda mustahkamlaydi.

Ukraina belgilangan muddatda YeI a’zosi bo‘ladi (Kiyev YeIga kirish sanasini hujjatda aniq qayd etishni istaydi, dedi Zelenskiy).

Global rivojlanish paketi alohida investitsion kelishuvda belgilanadi: jumladan, Ukraina rivojlanish fondini tuzib, tez o‘suvchi tarmoqlarga — texnologiyalar, data-markazlar va sun’iy intellekt sohasiga sarmoya kiritish (Zelenskiy izohi).

Hududlarni tiklash uchun bir nechta fond tuziladi. Maqsad — 800 mlrd dollar jalb qilish.

Ukraina AQSh bilan erkin savdo kelishuvini tezlashtiradi.

Ukrainaning yadrosiz maqomi.

Zaporijjya AES — hali murosa yo‘q band: AQSh uch tomonlama boshqaruvni taklif qilyapti (amerikaliklar — asosiy menejer). Ukraina murosaviy taklifi: AQSh va Ukraina — 50/50.

Maktablarda turli madaniyatlarni anglash va bag‘rikenglikni kuchaytirishga, irqchilik va xurujni bartaraf etishga qaratilgan ta’lim dasturlari.

Hududlar — Zelenskiy “eng qiyin” band deb atagan: variantlardan biri — Rossiya Dnipropetrovsk, Mikolayiv, Sumi va Xarkiv viloyatlaridan chiqadi. Donetsk, Luxansk, Zaporijjya va Xerson viloyatlarida “qayerda turilgan bo‘lsa — shu yerda turiladi”. AQSh murosa sifatida erkin iqtisodiy zonani taklif qiladi. Agar “qayerda turilsa — shu yerda” formulasi bo‘yicha kelishuv bo‘lmasa, Zelenskiy ta’kidlashicha, erkin iqtisodiy zona faqat referendum orqali qabul qilinishi mumkin, va unda referendumga butun hujjatni ham chiqarishga to‘g‘ri keladi.

Rossiya va Ukraina kelishuvlarni kuch bilan o‘zgartirmaslik majburiyatini oladi.

Rossiya Ukrainaning Dnipro daryosi va Qora dengizdan tijoriy faoliyat uchun foydalanishiga to‘sqinlik qilmaydi. Kinburn demilitarizatsiya qilinadi.

Asirlarni “hammasiga — hammasi” formatida almashish, fuqarolar, bolalar va siyosiy mahbuslarni qaytarish.

Ukraina kelishuv imzolangandan keyin imkoni boricha tez saylov o‘tkazishi kerak.

Kelishuv yuridik jihatdan majburiy bo‘ladi. Ijroni AQSh prezidenti Donald Tramp boshchilik qiladigan Tinchlik kengashi nazorat qiladi.

Barcha tomonlar kelishuvga rozi bo‘lgan zahoti to‘liq o‘t ochishni to‘xtatish (harbiy harakatlarni to‘liq to‘xtatish) darhol kuchga kiradi.

Zelenskiyga ko‘ra, asosiy hujjat — xavfsizlik kafolatlari to‘g‘risidagi kelishuv bo‘ladi. Unga tafsilotlar va kafil davlatlarning Ukraina armiyasini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha majburiyatlari bayon etilgan yopiq ilovalar ham kiritiladi. Shuningdek, Zelenskiy urushdan keyin Ukraina tiklanishi bo‘yicha kelishuv ustida ham ishlar ketayotganini aytdi.

Keyinroq u o‘zining Telegram-kanalida Ukraina tomoni AQSh va Yevropa davlatlaridan kutayotgan xavfsizlik kafolatlarining bir qismini e’lon qildi. Ular orasida: Ukraina Qurolli kuchlarini moddiy ta’minlash (armiya soni 800 ming kishini tashkil etishi kerak), Yevropa Ittifoqiga a’zolik, havoda, dengizda va quruqlikda xavfsizlikni ta’minlash, shuningdek energetika, moliya va boshpana masalalarida “ko‘ngillilar koalitsiyasi” tomonidan qo‘llab-quvvatlash kabi bandlar bor.

Volodimir Zelenskiy AQShning xavfsizlik kafolatlari Yevropa kafolatlaridan alohida rasmiylashtirilishini ta’kidladi: ular yuridik jihatdan majburiy kuchga ega bo‘lishi uchun AQSh Kongressi tomonidan ma’qullanishi zarur. Uning aytishicha, hujjat ustida ikki mamlakat vakillari ishlagan, bu esa “biz real natijaga juda yaqinmiz” deganidan dalolat beradi.

Zelenskiy, shuningdek, oxirgi bir necha kun ichida Ukraina delegatsiyasi Donald Tramp ma’muriyati bilan juda faol muzokaralar olib borganini ma’lum qildi. Endi Ukraina prezidentining so‘zlariga ko‘ra, Amerika tomoni muzokaralar yakunlarini Rossiya vakillariga yetkazadi.

Kreml esa hozircha tinchlik rejasining yangi versiyasi va Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlari bo‘yicha takliflarga izoh bermadi. Avvalroq Rossiya prezidenti yordamchisi Yuriy Ushakov Ukraina va Yevropa mamlakatlari tomonidan urushni to‘xtatish bo‘yicha kiritilayotgan takliflar “hech qanday yaxshi narsa qo‘shmaydi”, degan edi.