Таҳлил. «Манчестер Сити»га нима халақит бериши мумкин

Мавсум давомида барча мусобақаларда юздан ортиқ гол урадиган жамоалар Европада кўп бўлмайди, «Манчестер Сити» эса, октябрь ойи тугамасданоқ, 44 гол уриб бўлди. Жамоа қаторасига 11 ўйинда ғалаба қозонди, лигада таъқибчиларини 5 очко ортда қолдириб кетмоқда, Юрген Клопп уларни чемпион деб эълон қилди, Жозе тили билан зарба бераман деб қўшниларининг ожиз нуқтасини топа олмаяпти, Венгер эса, ҳозирдан Пеп Гвардиола шогирдлари мавсумни мағлубиятсиз якунлай оладиларми, йўқми, шу мавзуда гапириб ётибди.

Ростан ҳам Пепнинг «Манчестер Сити»си Англиядаги анъаналарни бузган ҳолда, муддатидан аввал берилган тахминларни рўёбга чиқаришга қодирми? Нафақат Англия майдонларида, балки Европада бугунги кунда энг чиройли ва сермаҳсул ўйин кўрсатаётган жамоага келажакда, Англия ва Европа майдонларида нима халақит бериши мумкин? Келинг, шу ҳақида гаплашамиз.      

ПАСАЙИШ ва ЖАРОҲАТЛАР

Пеп Гвардиоланинг ўзи ҳам жамоасининг мавсум охиригача худди шу темпда боришларига ишонмаяпти ва албатта, барча жамоа ва барча мавсумлардаги каби, «Сити» ўйинини ҳам бир муддат пасайишлар кутиб турган бўлиши мумкинлигини, қачондир улар ҳам мағлубиятга учрашлари мумкинлигини тан олди. Жумладан, «Наполи»га қарши ўйиннинг 2-бўлимида меҳмонларнинг ташаббусга эга бўлганларини испаниялик мутахассис шогирдларининг чарчаб қолгани билан изоҳлаганди.

Албатта, ҳафтада икки ўйин режимида тўп сурадиган жамоа бутун мавсум мана шундай ўйнаши қийин. Чемпионлар Лигаси ҳал қилувчи босқичлари ўртага кирадиган баҳор ойлари, балки ундан ҳам олдинроқ, декабрдаги зич тақвимда «Манчестер Сити» очко йўқотиши ва таъқибчиларига имкон бериб қўйиши мумкин. Очко захирасисиз эса, бугунги енгиллик, ишонч ва сеҳр йўқолади – бу хислатлар бугунги «Сити»нинг энг катта устунлиги бўлиб турибди.

Жезус, Сане ёки Стерлинг ҳар қанчалик фойдали бўлмасинлар, жамоа ўйини асосан уч футболчига, Кевин де Брюйне – мия, Серхио Агуэро – якунловчи ва Фернандиньога – юрак, боғлиқдир. Юқорида саналган ёш футболчилар билан муҳим ўйинларда ёки маълум масофада барқарор натижага эришиб бориш иложсиздек туюлади. Кевин Де Брюйне ва Агуэронинг эса, жароҳатларга мойил эканликларига аввалги мавсумларда гувоҳи бўлганмиз. Менимча, АПЛдаги ҳеч қайси клуб ўз футболчисига «Манчестер Сити» Де Брюйнега боғланганчалик муҳтож бўлмаса керак.    

ҲАДДАН ТАШҚАРИ УЗВИЙЛИК

«Манчестер Сити» ижрочиларига эътибор берсак, АПЛ ўйинларида 6 футболчи – Агуэро (7+3), Сане (5+4), Стерлинг (6+2),  Жезус (6+1), Де Брюйне (1+6) ва Сильва (1+6) лар аллақачон АПЛда 6тадан кўп голда иштирок этиб улгуришди. Таъқибчилар «Манчестер Юнайтед» ва «Тоттенҳэм» таркибида бундай ўйинчилар 3 нафардан холос.

Аммо бу омил жамоа таркиби ротациялар учун каттароқ имконият тақдим этишини англатмайди. Аксинча, бу жиҳатдан «Манчестер Сити» Пепнинг «Барселона»сига ўхшаб кетади – яъни, бу футболчилар алоҳида эмас, биргаликда катта кучни ҳосил қиладилар. Бу боғламлардан қайси бирларини олиб ташлаш футболчиларнинг индивидуал устунликларига ҳам салбий таъсир қилади. Бу омил мураббийга муҳим позицияларда ротация қилиш имконини бермайди. Гвардиола қанот ва марказ ҳимоячилари ёки ҳужумчини алмаштириб туриш орқали уларнинг тетиклигини назорат қилиши мумкин, аммо энг муҳим бўлак – ярим ҳимояга келганида, ротациялар ўйин сифатига путур етказади. Бунга мисол қилиб, кечаги «Вулверҳэмптон»га қарши ўйинни келтириш мумкин – ярим асосий таркибда тушган жамоа мавсумда илк маротаба рақиб дарвозасини ишғол қила олмади. Рақиб Чемпионшип вакили бўлса ҳам.

Бу шуни англатадики, тақвим ёки рақибнинг кимлиги аҳамиятга эга эмас, «Манчестер Сити» механизми вақти вақти билан ўзига ўзи ютқазиб туришга маҳкумдек. Тўғри, ротациялар ва баъзи футболчиларсиз ўйнашга мажбур бўлиш муаммоси бошқа жамоаларда ҳам бўлиб туради. Аммо айтайлик, «Челси» ёки «МЮ» ўйин сифати жуда ёмон бўлган ўйинларда ҳам айрим индивидуал ўйинчилар ёрдамида керакли очко олиш салоҳиятига эга ва уларда бундай ўйинлар кўп бўлади. «Манчестер Сити»нинг бор кучи ва бор имконияти айнан мукаммал жамоавий ўйинда экани кўриниб турибди. Жамоа ўз потенциалини тўлиқ намойиш қила олмаган ўйинларда («Эвертон», «Борнмут», «Вулверҳэмптон») муаммолари каттароқ бўлишига эътибор қаратиш керак.   

ҲИМОЯЛАНИШ ва «ТУРЕ ЭФФЕКТИ»

Ўтган ўйинларга қараб, «Манчестер Сити»нинг ҳимояланиш услубини илғаш мумкин – жамоа Англиядаги аксарият рақибларига нисбатан тўп билан ҳимояланади. Яъни, эски «Барселона»нинг ғояси – тўп 70-80 фоиз бизда экан, рақиб ҳужум қила олмайди.

Окей. Аммо бугунги «Манчестер Сити»ни «Реал», «Бавария» ёки «Барселона»га қарши ўйинини тасаввур қила оласизми? Моуриньонинг автобусини ёки Клоппнинг тентакона ҳужумларини тасаввур қилиш осонроқ, менимча. Европа грандлари «Манчестер Сити»га 70 фоиз тўпни назорат қилиш имконини беришмайди, камида эллик фоиз тўпни ўзларида сақлаб туришади – демак ҳужум қилишади. Стерлинг, Сане, Жезус, Силва каби футболчилар эса, шунча вақт тўпсиз ўйнашларига, позицион ҳимояланишларига тўғри келади. Бу футболчилар керакли пайтда ҳақиқий ҳимоячи бўла олишларига ишониш қийин, Пеп Моуриньо эмаски, таркибдаги ҳар бир футболчидан потенциал ҳимоячи бўлишни талаб қилса.

Албатта, баъзи вазиятларда испаниялик мураббий ҳужумкор ярим ҳимоячилардан бири ёки бир нечтасидан воз кечишга қарор қилади, у ҳолда, яна ўша гап, «Сити» бугунги «сеҳри»дан ажралиб, оддий жамоага айланиб қолиши мумкин. Бунинг устига ўша ҳимоявий марказий ярим ҳимоячилар ҳам кўп эмас: Делф Манчестерда ўтган уч йилда мунтазам майдонга тушган даврга эга бўлмаган, Туренинг ҳимояланишда қандай ўйнашини ҳамма билади, Гундўған ҳали «сўйилмаган қовун», фақат Фернандиньо қоляпти холос.   

Англия Премьер Лигаси тарихидаги барча чемпионларни таҳлил қилиш мумкин, узоқ масофада барқарор очко олишда марказий ярим ҳимоячиларнинг ўрни беқиёсдир. Фернандиньо бугунги «Манчестер Сити» таркибида мувозанатни сақлашда муҳим футболчи, лекин унинг ўзи ярим ҳимоянинг «ҳимоя» бўлими учун етарли бўлмаслиги мумкин. «Сити»нинг бугунгача рақибларининг таркиби аниқ хулоса учун эрталигини кўрсатади: мана шу ажойиб статистикани ҳосил қилган ўйинлар ичида фақат «Челси» билан сафардаги ўйинга юқори баҳо бериш мумкин. «Ливерпуль» қарийб бутун ўйинни камчиликда ўтказди, «Эвертон» бироз интизомли ўйнаб, «Иттиҳод»дан очко олиб кетди, «Наполи» ҳам буни уддалашга яқин эди.

Яъни «Манчестер Сити» ҳозирча ҳимояланишда жиддий босимга дуч келмади. «Вест Ҳэм», «Лестер», «Вест Бромвич» каби ғирт тескари фалсафа эгалари Пеп Гвардиолага муаммо туғдиришлари мумкин.

БОШҚАЧА ҲУЖУМЧИ

Қачондир «Манчестер Сити»га қарши дадилроқ ва қаттиқроқ ўйнашни бошлашади ёки мана шундай рақиблар кўпайиб боради. Ўшанда «Манчестер Сити» бугунгидек кўп имкониятга эга бўлмаслиги, ҳужумдаги ранг-баранг комбинациялар иш бермай қолиши мумкин. «Манчестер Сити»га қарши зичроқ ва тартиблироқ ҳимояланилганда, Пеп бошқача услуб, масалан, рақибнинг кучини кесадиган режани майдонга ташлаши мумкинми?

Масалан, баланд бўйли, юқори қаватда бош билан яхши ўйнай оладиган  таран ҳужумчи ҳақида гап бормоқда. Жарима майдонига узун паслар орқали рақиб ҳимоясида «хаос» пайдо қилиш орқали тартибни бузиб юбориш учун қурол Пепда йўқдек. Жезус ва Агуэро бир бирига яқин услубда ҳаракат қиладиган ҳужумчилар саналади, ярим ҳимоячилар ҳам ўрта бўйли, юқори қаватда у қадар устун эмаслар.

«Манчестер Сити»нинг чемпионлик мавсумларида Балотелли, Тевез, Негредо каби умуман бошқа услубдаги ҳужумчилар мавжуд бўлган ва улар керакли паллаларда катта саҳнага чиқа олишган. Нафақат юқори қаватда ҳужум қилиш, балки рақибнинг стандарт вазиятларини қайтаришда ҳам, айниқса Англияда, бошқача футболчилар керак бўлади.

БОШҚА ЖАМОАЛАР

Ўтган мавсумнинг 6 туридан сўнг, «Манчестер Сити» юз фоизлик натижа кўрсатган ҳолда, яқин таъқибчисидан 6 очко илгарилаб кетган ва гўёки ҳеч қачон ютқазмайдигандек кўринганди. Аммо бошқа бир жамоа – «Челси» мавсум ўртасида унданам яхшироқ серияни қайд этди ва қаторасига 13 ўйинда ғалаба қозониб, муҳим паллада турнир жадвалида карвонбоши бўлиб олганди.

Яъни, албатта, «Манчестер Сити» очко йўқотади, бу ҳолатнинг турнир жадвалига таъсир қилиши учун бошқа бир жамоа ҳам барқарор ғалаба қозонишни бошлаши керак. Масалан, «Тоттенҳэм» сўнгги 6 ўйиннинг 5тасида ғалаба қозонган ҳолда, очколар бўйича 2-ўринга кўтарилиб олди. Почеттино шогирдларидан кўпроғини ҳам кутиш мумкин.

Қаҳрамон Асланов