Ўзбекистонда янги қонун лойиҳаси ишлаб чиқилди

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг муҳокамаси порталида президентнинг “Волонтерлик фаолияти тўғрисида”ги қонуни лойиҳаси эълон қилинди.

Волонтерлик фаолияти тўғрисидаги қонун лойиҳасига кўра, волонтер – ушбу Қонунда белгиланган тартибда волонтерлик фаолияти билан шуғулланадиган шахсдир.

Волонтерлик фаолиятининг асосий принциплари қуйидагилардан иборат:

волонтерлик фаолиятининг беғаразлиги, ихтиёрийлиги, тенг ҳуқуқийлиги ва қонунийлиги;

волонтерлик фаолиятини танлашда мақсадлар, шакллар, турлар ва усулларни белгилаш эркинлиги;

волонтерлик фаолияти тўғрисидаги ахборот ошкоралиги ва оммабоплиги;

волонтерлик фаолиятини амалга оширишда инсонпарварлиги, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларига риоя этилиши;

барчанинг жинси, ирқи, миллати, тили, ижтимоий мавқеи, ёшидан қатьи назар волонтерлик фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқи тенглиги;

волонтерлик фаолияти иштирокчиларининг бирдамлилиги, виждонлилиги ва ҳамкорлилиги;

ўзининг ва атрофдагиларнинг ҳаёти учун хавфсизлилиги;

ушбу соҳада тенг ҳуқуқли ва ўзаро манфаатли халқаро ҳамкорлиги.

Волонтерлик фаолияти алоҳида сиёсий партиялар, бошқа жамоат бирлашмалари ва ассоциацияларни қўллаб-қувватлашга, шунингдек товарлар, ишлар, хизматларни илгари суришга қаратилиши мумкин эмас.

Волонтерлик фаолияти давлат ҳокимияти ва маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органларининг ўз ваколатларини амалга оширишдаги фаолиятини алмаштирмайди.

Волонтерлик фаолияти қуйидаги шаклларда бўлиши мумкин:

индивидуал волонтерлик фаолияти;

бирлашма ёки гуруҳ таркибидаги волонтерлик фаолияти;

волонтерлик ташкилоти орқали волонтерлик фаолияти.

Волонтерлик фаолиятининг асосий турлари:

ижтимоий ёрдам кўрсатишда иштирок этиш, аҳолининг ижтимоий ҳимояланмаган қатламларига, оғир ҳаёт шароитида бўлган болаларга ёрдам бериш;

кексаларга, ногиронлиги бўлган шахсларга ижтимоий хизмат кўрсатиш, ногиронлиги бўлган шахслар учун муҳит очиқлигини ташкил қилиш, етим ва ота-она қарамоғисиз қолган болаларни ижтимоий мослашуви, интеграция қилиш ва тарбиялаш бўйича ишларга кўмаклашиш;

табиий офатлар, экологик, техноген ва бошқа ҳалокатлар, ижтимоий низолар, бахтсиз ҳодисалардан жабрланган шахсларга, ҳуқуқбузарлик жабрланувчиларига, қочоқлар ва мажбурий кўчирилганларга, шунингдек ташқи ёрдамга ва қўллаб-қувватлашга муҳтож бошқа тоифадаги шахслар ва гуруҳларга ёрдам кўрсатишда иштирок этиш;

фавқулодда вазиятларни олдини олиш ва бартараф этишда давлат бошқарув органларига кўмаклашиш;

атроф-муҳитни муҳофаза ва ҳимоя қилиш, ҳудудларни ободонлаштиришда иштирок этиш;

тарихий ва маданий ёдгорликларни сақлаш, тарихий ва маданий яшаш муҳитни тиклаш ва сақлаш шароитини яратишда иштирок этиш;

таълим, фан, маданиятни ривожлантиришда, билимларни оммалаштиришда, инновацияларни ривожлантиришда иштирок этиш;

жисмоний тарбия, спорт ва фаол дам олишни ривожлантириш ва оммалаштиришда, минтақавий, минтақалараро, республика жамоат ва халқаро жисмоний тарбия ва спорт тадбирларини ташкил этиш ва ўтказишда иштирок этиш;

соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш ишларини юритиш, ижтимоий аҳамиятга молик касалликларни тарқалишига қарши курашиш бўйича профилактик ишларни ташкил қилиш ва ўтказиш;

минтақавий, минтақалараро, республика ва халқаро маданий, оммавий ва бошқа томоша ва жамоат тадбирлари, шу жумладан волонтерлик лагерларини ташкил қилиш ва ўтказишда иштирок этиш, археологик қазишмаларда, тарихий фасадларни тиклашда, имконияти чекланган болалар учун ёзги соғломлаштириш оромгоҳлари ишида иштирок этиш, агар Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларида бошқача қоидалар белгиланган бўлмаса;

халқлар ўртасида тинчликни, дўстликни ва ҳамжиҳатликни мустаҳкамлашда, ижтимоий, миллатлараро, халқлараро, диний низоларни олдини олишда иштирок этиш;

Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига зид келмайдиган волонтерлик фаолиятининг бошқа турлари.

Волонтерлик фаолияти волонтер ёки волонтерлар гуруҳи ва жалб қилувчи ташкилот ўртасида тузилган волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартномага асосан амалга оширилади.

Агар волонтер ойида камида йигирма соат волонтерлик фаолияти билан банд бўлса, жалб қилувчи ташкилот у билан волонтерлик фаолияти тўғрисида шартнома тузишга мажбур. Волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартнома икки нусхада расмийлаштирилади, улардан бири жалб қилувчи ташкилотда туради, иккинчиси волонтерга топширилади.

Волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартнома ўн олти ёшга тўлган шахслар билан Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ тузилиши мумкин.

Волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартнома қуйидаги шартларни ўз ичига олади:

ўзининг қобилияти ва имкониятларидан келиб чиқиб волонтер амалга ошириши лозим бўлган фаолият тавсифи;

томонларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари;

жалб қилувчи ташкилот томонидан волонтерлик фаолиятининг айрим турларини амалга ошириш учун зарур бўлган харажатларни компенсация қилиниши;

зарур ҳолларда белгиланган намунадаги тегишли гувоҳномалар ва (ёки) ҳужжатлар билан тасдиқланган профессионал талабларни белгилаш;

тиббий маълумотнома билан тасдиқланадиган саломатлик ҳолатига қўйиладиган талаблар;

томонларнинг жавобгарлиги, шу жумладан моддий зарар етказилганлиги учун, шартнома шартларини ўзгартириш ва бекор қилиш сабаблари ва тартиби;

агар волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартномани бажариш давомида томонларнинг ихтиёрига боғлиқ бўлмаган, волонтерга юклатилган мажбуриятлар амалга оширилишини қийинлаштирадиган ҳолатлар мавжуд бўлса, шартнома иккала томон иштирокида қайта кўриб чиқилади.

Агар волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартномани бажариш давомида томонларнинг ихтиёрига боғлиқ бўлмаган ҳолатлар сабабли, шартномани бажаришни давом эттириш имконияти бўлмаса, у бир томонлама тартибда бекор қилинади.

Агар волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартномада бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, волонтер ёки жалб қилувчи ташкилот томонидан волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартноманинг бир томонлама бекор қилиниши бу ҳақида бошқа томонни важларни кўрсатган ҳолда етти кун олдин аввалдан хабардор қилиш шарти билан амалга оширилади.

Волонтернинг ҳуқуқлари:

волонтерлик фаолиятини амалга оширишда ўзининг иштироки йўналишини эркин танлаш;

волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартнома тузилишига асос бўлган дастурларни ишлаб чиқиш ва амалга оширишда фаол иштирок этиш,

ўзининг имкониятларидан келиб чиқиб ва жалб қилувчи ташкилотларнинг амалдаги қоидаларига асосан тегишли соҳада фаолият юритиш;

жалб қилувчи ташкилотнинг тиббий суғуртасидан Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларида ўрнатилган тартибда фойдаланиш;

волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартномада назарда тутилган волонтерлик фаолиятининг айрим турларини амалга ошириш билан боғлиқ харажатлар учун компенсация талаб қилиш;

жалб қилувчи ташкилотдан волонтерлик китобчасини, волонтерлик гувоҳномасини ва волонтерлик фаолиятини амалга оширганлигини, кўникма ва тажриба эга бўлганлигини тасдиқловчи тавсиянома олиш;

жалб қилувчи ташкилот, унинг ташкилий фаолияти ва дастурлари ҳақида тўғри ва аниқ маълумотни олиш;

волонтерлик фаолиятини сифатли амалга ошириш учун жалб қилувчи ташкилот томонидан ташкил қилинган ва (ёки) тавсия этилган ўқув курсларида иштирок этиш;

ушбу Қонуннинг 7-моддаси 10-қисми талабларига мувофиқ жалб қилувчи ташкилот раҳбарини ёзма равишда хабардор қилган ҳолда фаолиятини тўхтатиш.

Волонтернинг мажбуриятлари:

шартнома мажбуриятлари доирасида жалб қилувчи ташкилот томонидан белгиланган вазифаларни бажариш;

волонтерлик фаолиятини бажаришда жалб қилувчи ташкилот раҳбарига бўйсуниш;

волонтерлик фаолияти жараёнида фойдаланиладиган мол-мулкка эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлиш;

ташкилот ва волонтерлик фаолияти истеъмолчилари тўғрисидаги махфий аҳамиятга эга маълумотни ошкор этмаслик қоидаларига риоя қилиш;

жалб қилувчи ташкилот розилигисиз волонтерлик фаолияти тўғрисидаги шартнома билан ўзига юклатилган мажбуриятларни бошқа шахсларга беришга йўл қўймаслик;

танлаган йўналиши (соҳаси) бўйича волонтерлик фаолиятини юритиш билими, маҳорати ва кўникмаларига эга бўлиш;

волонтер меҳнатини муҳофаза қилиш йўриқномаларига ва жалб қилувчи ташкилот раҳбарининг кўрсатмаларига амал қилиш ва бажариш;

ўз фаолиятини беғараз амалга ошириш;

волонтерлар гуруҳининг умумий ва ташкилий йиғилишларида иштирок этиш.