Superliga o‘yinlariga bo‘lgan e'tibor, ayniqsa, o‘yinlarning to‘liq va jonli tarzda olib berilishi matbuot vositalari uchun ham qulaylik tug‘diradi albatta. Saytimiz ham bu imkoniyatlardan foydalangan holda, navbati bilan Superliga klublariga nazar tashlab boramiz. Bu safar e'tiborimiz markazida Farg‘onaning «Neftchi» klubi bo‘ldi.
Superliganing 3-turida Farg‘onada «Neftchi» «Bunyodkor»ni qabul qildi. Aynan ushbu uchrashuv «Neftchi»ning bugungi kundagi salohiyatini namoyish etib berishi kerak edi. Nega aynan shu o‘yin? Sababi, 1-turda «Nasaf»ga qarshi o‘yin mavsumning ochilish o‘yini bo‘lgani uchun mezbon jamoa futbolchilari qo‘shimcha kuch bilan bir bosh baland sakrashi tayin edi. Jizzaxdagi o‘yinda esa ob-havo sharoiti aniq xulosalar chiqarishga to‘sqinlik qildi.
«Neftchi» ishtirokidagi har ikki o‘yinda ham hisob ochilmagandi. Farg‘onaliklar 2 turdan keyin o‘z darvozasini daxlsiz saqlab kelgan ligadagi yagona jamoa bo‘lsa-da, o‘z navbatida, gol ura olmagan uch jamoadan biri bo‘lib turishgandi. Ya'ni, bu o‘yinning bir ijobiy va biri salbiy seriyalardan biriga chek qo‘yishi kutilayotgandi.
«Bunyodkor» - tengma-teng o‘ynasa bo‘ladigan yosh jamoa. Taniqli nomlarni ko‘rmaysiz, ammo Mirjalol Qosimov juda umidli va asosiysi taktik jihatdan shakllangan jamoani taqdim etmoqda. Bu o‘yinda «Neftchi» nafaqat mahorat, taktik jihatdan ham raqibiga imkoniyatni boy berdi.
TO‘LIQ ShAKLLANTIRILMAGAN USLUB
Jamoaning o‘yin uslubini asosan hujumdagi harakatlari asosida o‘rganish mumkin. «Neftchi» to‘pga egalik qilganda, nimaning hisobiga xavfli vaziyatlarni yaratishga urindi? Mana shu savolga javob berish orqali Bahrom Haydarov o‘z jamoasida ko‘rishni istayotgan qadriyatlarga baho bera olamiz.
«Neftchi» aksariyat hollarda to‘pni yuqorilatib raqib jarima maydoni yaqiniga yoki qanotlardan to‘pni olib borish orqali, krosslar amalga oshirishga harakat qilganini kuzatish mumkin. O‘yin davomida jamoa 27 marotaba krossni amalga oshirdi va bu «Bunyodkor»ga nisbatan ikki barobar ko‘pdir. Bunday o‘yin uslubini biz aksariyat hollarda ingliz jamoalarida ko‘rishimiz mumkin.
Ammo uzun paslar orqali o‘yinning muvaffaqiyatli chiqishi uchun yana bir omil bor - «ikkinchi to‘plar»ga («podbor») egalik qilish. Ya'ni, bunday paslardan so‘ng to‘pni egallash va hujumning ikkinchi fazasini boshlash uchun, albatta, «ikkinchi to‘plar»ga hushyor bo‘lish shart. Aks holda, hujum ilk fazadayoq yakuniga yetadi va raqib uchun bunday hujumlarni qaytarish qiyinchilik tug‘dirmaydi. Ayniqsa, ikkinchi bo‘limda «Neftchi» futbolchilari biroz charchab qolgach, «Bunyodkor»ning vazifasi yanada yengillashdi.
«Ikkinchi to‘p»ga egalik qilish nafaqat jismoniy tayyorgarlik yoki individual mahorat, asosiysi, futbolchilarning joylashishlari, ma'lum vaziyatlarda kerakli zonalarni yopishga urinishlaridir. E'tibor bering:
«Neftchi» qanotdan hujum qilishga harakat qilmoqda. Hujum tezligi pasaygani bois, mehmonlar himoyaga qaytishga ulgurishdi va vaziyat pozitsion hujumga aylandi. Bu o‘rinda «Neftchi» hujumchilarining xuddi o‘sha tezlikda kerakli pozitsiyalarni egallamayotganiga e'tibor bering. «Bunyodkor»ning tayanch zonasidagi juda katta zona «Neftchi»ning e'tiboridan chetda qolgan. Mezbonlarning hujumda qatnashmoqchi bo‘layotgan uch futbolchisi ham juda passiv va «yashirinib olishgan». To‘pga egalik qilgan futbolchida hujumni rivojlantirish uchun variant deyarli yo‘q. Hatto u bir necha himoyachini aldab o‘tib, vaziyatni keskinlashtirgan taqdirda ham, «Bunyodkor» son jihatidan ustunlikni saqlab qolgan bo‘lardi. Umuman, pozitsion hujum - ya'ni raqibning turli zonalarida son jihatidan ustunlikni tashkil qilgan holda vaziyatlar yaratish bo‘yicha «Neftchi» juda oqsadi.
2-suratda «Neftchi»ning uzun paslar orqali raqib himoyasini yorib o‘tishga qaratilgan harakatlari aks ettirilgan. Bu yerda «ikkinchi to‘p»ga egalik qilishga sharoit yaratmay turib, faqat himoyachining xatosiga tayanish mumkin xolos. «Neftchi»ning uch hujumchisi diqqatini to‘pga qaratgan, ammo «Bunyodkor»ning tayanch zonasi yopilmagan. Himoyachi agar ikkinchi qavatda ustun kelsa, «Bunyodkor» to‘pni bemalol egallab oladi va hatto 7 futbolchi bilan qarshi hujumga chiqib ketishi mumkin. Bu yerda «Neftchi»ning faqat olti futbolchisi qoladi xolos. Ya'ni raqibning tayanch nuqtasini e'tiborsiz qoldirish orqali, «Neftchi» nafaqat hujumning «ikkinchi faza»sisiz qolmoqda, balki raqibga xavfli qarshi hujum yaratish imkoniyatini bermoqda.
Birinchi bo‘limda mehmonlarning biroz hayajoni va muxlislarning qo‘llab-quvvatlashi yordamida «Neftchi» tez-tez to‘pni qaytarib olishga muvaffaq bo‘lgandi, ammo ikkinchi bo‘limda «Bunyodkor» yuqoridagi suratlarda aks etganidek, markazni xotirjam qo‘lga olgach, mezbonlarga qiyin bo‘ldi. O‘z maydonidagi o‘yinlarda balki, «muxlislar omili» yordam berar, ammo safardagi o‘yinlarda, taktik jihatdan kuchli jamoalarga qarshi «Neftchi»dagi kamchiliklar yanada yaqqol ko‘zga tashlanishi shubhasiz.
GOL
«Bunedkor»ning goli samarali qarshi hujum va Filipp Rayovatsning nostandart harakati natijasida yuzaga kelgandek tuyulsa-da, «Neftchi» himoyachilarining jamoaviy xatosini alohida qayd etish kerak.
Rayovats to‘pga egalik qilgan paytdagi vaziyatga e'tibor bering: «Neftchi» ko‘pchilik bo‘lib himoyalanmoqda va chap qanotdagi hujumchini e'tiborga olmasa, deyarli barcha «bunyodkorchilar» nazorat ostida. Bu yerda Filippda xavfli vaziyat yaratish uchun imkoniyat yo‘qdek.
Ammo bir necha dolisekundlarda vaziyatning o‘rganishiga baho bering:
Rayovats to‘p bilan biroz orqaga harakatlandi, uch himoyachi unga tashlandi. Qarang, biroz avval ta'qib ostida bo‘lgan barcha «Bunyodkor» futbolchilari o‘zlari uchun qulay vaziyat hosil qilib olishgan. Endi Rayovatsda bir necha variantlar paydo bo‘ldi: u istasa tovoni bilan to‘pni chap qanotdagi bo‘sh sherigiga oshirishi yoki orqaga, zarba berish uchun tayyorlanayotgan hujumchiga oshirishi, eplasa kichik aylana ichidagi zonaga yetkazishi mumkin. «Neftchi»ning yetti futbolchisi bir onda o‘z diqqatini yo‘qotganligi natijasida xuddi shaxmatdagi kabi, endi ko‘klarning pozitsiyasida ustunlik bo‘lib qoldi. Bu yerda o‘ng qanotda ham katta ochiq zona yuzaga kelganini ko‘rishingiz ham mumkin. Endi uchinchi rasm:
Himoyachilar tomoshabinlikni davom ettirdilar va G‘iyosov ham bemalol harakat qilishiga imkoniyat yaratib berdilar.
«TARGETMAN»NING YO‘QLIGI
Mezbonlar o‘yinida ko‘zga tashlangan yana bir jiddiy muammo yuqori qavatlarda yaxshi harakat qiladigan va yakuniy zarbani ijro etuvchi yaqqol hujumchining yo‘qligi bo‘ldi. «Netfchi» raqibga qaraganda ikki barobar ko‘p zarba berdi, lekin ularning barchasi noaniq ketdi. Zarbani ijro etgan futbolchilar ham har xil. Ya'ni, doim himoyachilarni bosimda ushlab turadigan va bor e'tiborini darvozani ishg‘ol qilishga qaratadigan hujumchi ayniqsa, «Neftchi» kabi uzun paslar va qanotlar orqali, raqib himoyasida tartibsizlikni yuzaga keltirish orqali vaziyat yaratishga urinadigan jamoa uchun juda zarur.
DOSTON TURSUNOV
Doston Tursunovni «Qo‘qon», «Metallurg», ayniqsa, yaqinda Osiyo chempioniga aylangan yoshlar terma jamoasidagi o‘yinlari orqali yaxshi bilamiz. O‘tgan 3 turda u ikki marta qizil kartochka olishi mumkin edi. «Bunyodkor» bilan o‘yinda faqat hakamning vaziyatga biroz yumshoq yondashgani va himoyachiga imkon bergani qo‘l keldi, aks holda muhim pallada «Neftchi» qiyin ahvolda qolardi. Sariq kartochkasi bo‘lgan holatda u juda qo‘pol va ehtiyotsiz harakat qildi. Kurashuvchan, jismoniy baquvvat va yengilishni istamaydigan markaziy himoyachi kelajakda Po‘latov bilan juda yaxshi tandem hosil qilishi va jamoa muvaffaqiyatlarida garovga aylanishi mumkin. Lekin buning uchun u biroz sovuqqon bo‘lishi talab etiladi.
XULOSA
Uch turdagi o‘yindan kelib chiqsak, «Neftchi» o‘yin borasida autsayder emasligini namoyon qila oldi. Hozircha, «Qizilqum», OGMK yoki «So‘g‘diyona» kabi jamoalar kuchsizroq ko‘rinmoqda. Bundan tashqari, birinchidan, «Neftchi» mavsumlar oralig‘ida 12 nafar yangi futbolchini o‘z tarkibiga qo‘shib oldi, balki yangi shakllanayotgan jamoaga nisbatan bu qadar talabchan bo‘lmaslimiz kerakdir. Ikkinchidan, «Neftchi» o‘z maydonidagi o‘yinlarni liga yetakchilariga qarshi o‘tkazdi. «Istiqlol» stadionidagi muhit va eng asosiysi futbolchilarning ko‘zlaridagi o‘t, boshqa o‘yinlarda kerakli g‘alabalarni qo‘lga kiritish uchun yetarli bo‘lishi ham mumkin. Kuzatishda davom etamiz.
Qahramon Aslanov tayyorladi
