O‘zbekiston | 08:26 / 18.12.2018
14322
4 daqiqa o‘qiladi

Qamoqxonalarda jamoatchilik nazorati kuchaytiriladi

Foto: RIA Novosti

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari tomonidan “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsman) to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga va “Ma'muriy javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonun loyihasi tayyorlanmoqda.

Qonun loyihasining maqsadi – qiynoq va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlarining oldini olishda Ombudsmanning rolini kuchaytirish, qamoqda saqlash joylarida saqlanayotgan shaxslarning huquqlarini ta'minlash ustidan parlament va jamoatchilik nazoratini kuchaytirishga qaratilgan.

Bu esa O‘zbekistonda “milliy preventiv mexanizm” institutining joriy etilishini, ya'ni Ombudsman tomonidan doimiy ravishda qamoqda saqlash joylariga kirish yo‘li bilan qiynoq va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlarining oldini olish choralari ko‘rilishini anglatadi.

Ushbu qonun loyihasida Ombudsman qamoqda saqlash joylariga kirganida u yerda saqlanayotgan shaxslar soni haqida ma'lumot olishi, ularni saqlash sharoitini o‘rganishi, qamoqda saqlash joylaridagi shaxslar bilan xoli uchrashishi, bunday joylarda shaxsni saqlashning qonuniyligini tasdiqlovchi hujjatlar bilan tanishib chiqishi kabi normalar o‘z aksini topmoqda. Shuningdek, qamoqda turgan shaxsni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishni talab qilishi, qamoqda saqlash joylari ma'muriyatining qonunga zid harakati (harakatsizligi)ni oldini olish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmas choralar ko‘rishi, shaxslarni qamoqda saqlashning sharoiti haqida o‘z xulosasini tayyorlashi va uni tegishli organlarga yuborishi hamda qiynoq va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlarining oldini olish faoliyatini takomillashtirishga qaratilgan takliflar ishlab chiqishi ko‘zda tutilmoqda.

Qamoqda saqlash joylaridan tashqari, shaxsning o‘z erki bilan tark eta olmaydigan boshqa joylarga ham Ombudsmanning kirib borishi nazarda tutilmoqda. Bunday joylar sirasiga shaxsni sud yoki boshqa vakolatli organ qarori bilan joylashtiriladigan turli internat muassasalari, ijtimoiy xavfli kasalliklarga chalingan shaxslarni davolash va saqlash muassasalari, psixiatriya muassasalari va boshqalar kiradi.

Eng asosiysi qonun loyihasida Ombudsmanning ushbu faoliyatiga amaliy ko‘mak berish uchun nodavlat notijorat tashkilotlari vakillaridan iborat bo‘lgan ekspert guruhi tuzilishi lozimligi haqidagi normani kiritish rejalashtirilmoqda.

Qolaversa, Ombudsman Kotibiyatida qiynoq va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlarining oldini olishda Ombudsmanga ko‘maklashish sho‘'basini tuzish nazarda tutilmoqda.

Ombudsman tomonidan ekspert guruhi a'zolariga hamda Kotibiyat xodimlariga qamoqda saqlash joylariga kirish bo‘yicha yo‘llanmalar berish tartibi o‘rnatilmoqda.

Bundan tashqari, mansabdor shaxslarning Ombudsman oldidagi mas'uliyatini oshirish maqsadida Ma'muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga yangi 197-4-modda kiritish va unda Ombudsmanning qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilganlik uchun ma'muriy javobgarlik o‘rnatish taklif etilmoqda.

Mavzuga oid