«Titan» batiskafini qidirish hal qiluvchi bosqichda: apparatni topishmadi, kislorod zaxirasi esa deyarli tugagan

Payshanba kuni tongda AQSh sohil qo‘riqlash xizmati qutqaruv amaliyotini kengaytirib, unga yana 10 ta kema va bir necha suvosti qayiqlarini qo‘shdi. Qidiruv ishlarida Kanada qutqaruv xizmatlari ham ishtirok etmoqda.

«Titan»ni sho‘ng‘ish joyiga eltgan Polar Prince tadqiqot kemasi u bilan aloqani yakshanba kuni tongda - apparat suvga tushib, «Titanik» qoldiqlari tomon sho‘ng‘ishni boshlaganidan bir soat-u 45 daqiqa o‘tganida yo‘qotgan.

Qidiruv amaliyotini boshqarayotganlarning aytishicha, muvaffaqiyatga erishishdan umid uzishmagan, ammo «Titan»ni aniqlash bo‘yicha hamon hech qanday ilgarilash kuzatilmagan.

Avvalroq exolotlar (dengiz chuqurligini elektr akustik usul bilan o‘lchovchi asbob) suv ostidagi shovqinlar kelayotgan bir qancha nuqtalarni qayd etishgan, ammo ulardan birortasidan batiskaf topilmagandi.

Olimlarning so‘zlariga ko‘ra, okean tabiiy tovushlar bilan to‘la va bu exolotlar faoliyati samaradorligini pasaytiradi.

So‘nggi ikki kunda qutqaruvchilar suv tubini skanerlovchi kameralar bilan jihozlangan boshqaruvchisiz suvosti apparatlariga umid qilgandi.

Suv ostini tadqiq qiluvchi Devid Galloning so‘zlariga ko‘ra, bu bosqichda «Titan» ekipajini faqat mo‘jiza tufayli qutqarish mumkin. Uning izohlashicha, yaqin vaqtlar ichida apparatni topishsa ham, unga yetib borish va yuqoriga ko‘tarish bir necha soat vaqt oladi.

Batiskafdagi odamlar

Batiskaf bortida besh kishi bor edi: britaniyalik 58 yoshli biznesmen va tadqiqotchi Hemish Harding, pokistonlik 48 yoshli biznesmen Shahzoda Dovud va uning 19 yoshli o‘g‘li Sulaymon, «Titanik»ka ekspeditsiyalar uyushtirish bilan shug‘ullanuvchi OceanGate kompaniyasi direktori, 61 yoshli Stokton Rash, shuningdek, fransiyalik tadqiqotchi, 77 yoshli Pol-Anri Narjole.

Ulardan ikki nafari - Pol-Anri Narjole va Hemish Harding - ilmiy tadqiqotlarga bag‘ishlangan, bir asrlik tarixga ega bo‘lgan Tadqiqotchilar klubi a’zolari hisoblanadi.

Klub prezidenti Richard Gerriot ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarida e’lon qilgan postida uning a’zolariga qo‘llab-quvvatlov va «Titan» ekipajini qutqarish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar uchun minnatdorchilik bildirgan.

Ayrim ma’lumotlarga ko‘ra, Tadqiqotchilar klubi qutqaruv amaliyotiga maksimal darajada kemalar va texnikalar jalb etilishi uchun moliyaviy yordam ko‘rsatgan.

Apparat ichidagi tahdidlar

Kislorod zaxirasi tezlik bilan tugayotgani - ekipaj hayoti uchun yagona tahdid emas.

Agar apparatda energiya ta’minoti tizimi ishdan chiqqan bo‘lsa, u bilan birga kapsula ichidagi karbonat angidrid darajasi ustidan nazorat ham yo‘qoladi.

«Karbonat angidrid miqdori oshgani sayin, u tinchlantiruvchi ta’sirga ega bo‘lib, anesteziya gaziga o‘xshab boradi va siz uxlab qolasiz», - deydi BBC uchun bergan izohida Nyufaundlenddagi Sent-Jons universitetining giperbarik tibbiyot bo‘yicha eksperti, doktor Ken Ledes.

Karbonat angidrid bilan zaharlanish tibbiyotda giperkapniya deb ataladi va agar vaqtida aralashuv bo‘lmasa, o‘limga olib keladi.

Britaniya qirollik dengiz flotining sobiq suvosti kemasi kapitani Rayan Ramzi BBC bilan suhbatda aytishicha, u mavjud videoroliklar orqali «Titan»ning ichki qismidagi detallarni sinchiklab o‘rgangan va unda skrubberlarni - atrof-muhitni zararli gazlardan tozalash qurilmalarini uchratmagan.

«Menimcha, bu eng jiddiy muammo», - deb hisoblaydi Ramzi.

Bundan tashqari, ekspertlarning aytishicha, ekipaj qattiq sovqotib qolish xavfi ostida bo‘ladi, bu esa kislorod yetishmovchiligi va giperkapniya tufayli organizmdagi jarayonlarni faqat tezlashtiradi.

«Agar ular hushdan ketsa, ular o‘ziga yordam berish uchun ko‘p imkoniyatga ega bo‘lishmaydi», - deydi doktor Ken Ledes ekipaj apparatni ichkaridan taqillatib, qutqaruvchilarga ularni topishda yordam berishi mumkin bo‘lganini nazarda tutgan holda.