Qishda –30... –40 daraja harorat odatiy bo‘lgan joylar. Dunyoning eng sovuq poytaxtlari

Dunyodagi eng sovuq poytaxtlar asosan Yevrosiyo materigida joylashgan. Ular O‘zbekistondan uncha uzoqda emas: Qozog‘iston va Mo‘g‘uliston poytaxtlari dunyodagi eng sovuq poytaxtlar reytingida birinchi va ikkinchi o‘rinni egallaydi. Qishda bu shaharlar uchun -30..., -40 daraja sovuq odatiy hisoblanadi.

Bundan bir necha kun oldin Rossiya hududida shakllangan antitsiklon janubga qarab harakatlana boshladi va Qozog‘iston hududida gigant antitsiklonga aylandi.

Natijada, shu kecha-kunduzda Rossiya va Qozog‘istonning ko‘plab shaharlarida juda kuchli sovuq havo hukm surmoqda.

Ana shu antitsiklonning bir cheti O‘zbekiston hududidan o‘tmoqda va shu sababli yurtimizda havo harorati keskin pasaydi. Mamlakat shimolida, shuningdek, Toshkent va Sirdaryo viloyatlarida tunda –15..., –20 daraja atrofida sovuq kuzatildi.

Ob-havo kuzatuvchilari antitsiklon susaya borishi va ertadan O‘zbekistonda qattiq sovuq chekinishini aytmoqda.

O‘zbekiston nisbatan iliqroq iqlimda joylashgan va bunday sovuq havo goh-gohida bo‘lib turadi. Biroq dunyoning eng sovuq joylari bizga uzoq emas. Ayniqsa, Qozog‘istonda qishda harorat juda past bo‘ladi.

Shu kecha-kunduzda qo‘shni davlat shimoliy qismida havo harorati tunda –30 darajadan past bo‘lmoqda. Qozog‘iston poytaxti Ostona dunyodagi eng sovuq poytaxtlardan biri hisoblanadi.

Quyida dunyoning eng sovuq poytaxtlari haqida ma’lumot taqdim etamiz.

10. Pxenyan, KXDR

Shimoliy Koreya poytaxti dunyodagi eng sovuq poytaxtlar qatorida turadi. Bu yerda qishda o‘rtacha harorat 0 daraja atrofida bo‘ladi. Tunda esa biroz soviydi va o‘rtacha -3 darajani tashkil qiladi.

Pxenyanda havo harorati juda sovib ketadigan kunlar ham bo‘lib turadi. Bu yerda qayd etilgan eng sovuq havo harorati –26,5 daraja bo‘lgan.

9. Riga, Latviya

Rigada yilning eng sovuq oyi yanvar hisoblanadi. Ayrim paytlarda yanvarda bu shaharda havo harorati ba’zan –20 va hatto –30 darajagacha sovib ketadi.

Biroq bunday sovuq harorat tabiiy ravishda Boltiqbo‘yi davlatlari uchun xos emas. Latviya poytaxtida qishda o‘rtacha havo harorati –2 daraja, tunda ko‘pincha –3..., –5 daraja atrofida bo‘ladi.

Latviya tarixida eng sovuq havo 1956 yil 8 fevral kuni qayd etilgan – havo harorati –43,2 daraja sovuq bo‘lgan. O‘shanda Rigada –34,4 daraja sovuq qayd etilgan va bu Latviya poytaxti tarixidagi eng past havo harorati bo‘lib qolmoqda.

8. Tallin, Estoniya

Qishda Tallin ham Boltiqbo‘yi mintaqasi uchun xos bo‘lgan haroratni boshdan kechiradi va bu yerda o‘rtacha harorat –3 daraja sovuqni tashkil etadi.

Shahardagi eng sovuq oy fevral bo‘lib, bu oyda o‘rtacha –4,3 daraja sovuq bo‘ladi.

Estoniya tarixida eng past harorat 1940 yil 17 yanvar kuni qayd etilgan. Shu kuni –4,5 daraja sovuq bo‘lgan. Tallinda ham eng sovuq havo shu kuni qayd etilgan va o‘shanda havo harorati -43,5 darajagacha pastlagan.

7. Minsk, Belarus

Qishda Minskda kunduzgi o‘rtacha harorat –3..., –4 daraja atrofida bo‘ladi. Yanvar Belarus poytaxti uchun eng sovuq oy hisoblanadi – o‘rtacha harorat –4,7 darajani tashkil etadi.

Minskda eng sovuq havo 1940 yilda qayd etilgan. O‘shanda Belarus poytaxtida harorat –42,2 daraja sovuq bo‘lgan.

So‘nggi yillarda boshqa joylarda bo‘lgani kabi Belarus poytaxtida ham qish faslida o‘rtacha havo harorati ko‘tarilib bormoqda.

6. Oslo, Norvegiya

Skandinaviya yarimoroli dunyoning eng sovuq hududlaridan biri bo‘lib, bejizga bunday emas: yarimorol shimolini asosiy sovuq oqimlar shakllanadigan Shimoliy Muz okeani o‘rab turadi.

Norvegiya esa yarimorolning eng shimoliy qismida joylashgan. Shu sababli bu davlat Yevropadagi o‘rtacha eng past harorat qayd etiladigan joy hisoblanadi.

Norvegiyada kunduzlari o‘rtacha harorat –3 daraja, kechasi –5 daraja atrofida bo‘ladi. Yanvar oyi bu davlat uchun ham sovuqroq keladi va o‘rtacha harorat –8 darajani tashkil etadi.

Norvegiyada eng sovuq harorat –45 daraja bo‘ladi Osloda eng past harorat 1941 yilda –26 darajani tashkil etadi. Uning janubrog‘ida joylashgani uchun eng sovuq harorat –28 daraja bo‘lgan.

5. Xelsinki, Finlandiya

Finlandiya poytaxtida qishda o‘rtacha harorat –4 daraja atrofida bo‘ladi. Ba’zida kechalari sovuq –8 darajadan pastga tushadi.

Bu mamlakatda havo haroratining –20 darajadan pastga tushishi kamdan kam uchraydigan hodisa hisoblanadi.

Xelsinkida eng sovuq havo harorati 1987 yilda qayd etilgan – –34,3 daraja. Finlandiyada eng sovuq havo 1999 yilda bo‘lgan. Havo harorati -51,5 darajagacha pastlagan.

4. Moskva, Rossiya

Moskva dunyodagi eng sovuq poytaxtlardan biri hisoblanadi. Bu shaharda qishda o‘rtacha havo harorati –5 daraja, kechqurunlari esa –7 daraja atrofida bo‘ladi.

Moskvadagi eng sovuq davr fevral hisoblanadi va bu oyda o‘rtacha harorat –6,7 darajani tashkil etadi. Moskvada havo harorati –25 darajadan past bo‘lgan g‘ayritabiiy sovuqlar kam uchraydi.

Bu shaharda eng qattiq sovuq 1940 yilda bo‘lgan o‘shanda havo harorati –42,1 darajagacha sovib ketgan. Rossiyada past harorat 1926 yilda Yoqutistonning Oymakon hududida qayd etilgan bo‘lib, –71,2 daraja sovuq bo‘lgan.

3. Ottava, Kanada

Kanada poytaxtida qishda kunduzlari o‘rtacha harorat –6 daraja, kechqurun esa –8 daraja atrofida bo‘ladi.

Ottava uchun eng sovuq davr yanvar hisoblanadi. Bu oyda Kanada poytaxtida o‘rtacha harorat –10,8 daraja sovuqni tashkil etadi.

Ottava tarixidagi eng sovuq harorat 1943 yil fevral oyida qayd etilgan:–36,1 daraja. Kanadadagi eng sovuq havo esa 1947 yil 3 fevral kuni qayd etilgan va o‘sha kuni –62,9 daraja sovuq bo‘lgan edi.

2. Ostona, Qozog‘iston

Markaziy Osiyodagi boshqa respublikalardan farqli ravishda Qozog‘istonda, jumladan, uning poytaxtida qish ancha sovuq kechadi.

Ostona shahrida qishda kunduzlari o‘rtacha harorat –11..., –14 daraja, kechqurunlari esa –16 darajagacha sovuq bo‘ladi.

Bu shaharga qattiq sovuq ko‘pincha shamollar bilan birga keladi va bu vaziyatni sezilarli darajada yomonlashtiradi. Qishda Ostona havo harorati bir necha marta –35 darajagacha tushishi mumkin.

Ostonada eng sovuq payt yanvar hisoblanadi. Bu oyda Qozog‘iston poytaxtida o‘rtacha harorat –21,6 daraja sovuqni tashkil etadi.

Bu shaharda eng qattiq sovuq 1893 yilda qayd etilgan va o‘shanda havo harorati –51,6 darajagacha pastlagan.

1. Ulan-Bator, Mo‘g‘uliston

Dengiz sathidan 1 350 metr balandlikda joylashgan Ulan-Bator dunyodagi eng sovuq poytaxt hisoblanadi. Bu yerda qishda o‘rtacha harorat -15 darajagacha sovuqni tashkil etadi. Kechqurun o‘rtacha –18 darajagacha pastlaydi.

Mo‘g‘uliston poytaxtida qish faslining ba’zi oylarda o‘rtacha havo harorati –22 darajagacha sovuq bo‘ladi. Ulan-Batorda qayd etilgan eng qattiq sovuq –42,2 darajani tashkil etgan.

Shuningdek, Islandiya poytaxti Reykyavik, Shvetsiya poytaxti Stokholm, Litva poytaxti Vilnyus ham sovuq shaharlar qatoriga kiradi.

Ma’lumot uchun, Yer yuzida qayd etilgan eng past harorat 1983 yil 21 iyul kuni Antarktidada kuzatilgan. O‘shanda termometr –89,2 daraja sovuqni ko‘rsatgan.

Toshkentda eng sovuq qish qachon bo‘lgan?

O‘zbekistonda eng past havo haroratlari 1972 va 1977 yillarda kuzatilgan. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Navoiy viloyatining shimolida ushbu yillarda havo harorati –33 dan –36 darajagacha va Ustyurt platosida –38 dan –40 darajagacha pastlagan.

O‘zbekiston poytaxti Toshkent shahrida eng sovuq havo 1930 yil 20 dekabrda qayd etilgan va o‘sha kuni –29,5 daraja sovuq bo‘lgan.

G‘ayrat Yo‘ldosh tayyorladi.