«U juda qattiq muzokarachi» - Tramp Si bilan uchrashuv optimistik o‘tganini aytdi

AQSh prezidenti Donald Tramp 30 oktyabr kuni Xitoy rahbari Si Jinping bilan Janubiy Koreyadagi harbiy aerodromda uchrashuv o‘tkazdi. Uchrashuvda ikki eng yirik iqtisodiyot o‘rtasidagi savdo keskinligini yumshatish masalasida tomonlar optimistik kayfiyatda ko‘rindi.

Janubiy port shahri Busanda o‘tgan bu uchrashuv — Tramp va Si o‘rtasidagi 2019 yildan beri ilk yuzma-yuz muloqot bo‘lib, Trampning Janubi-Sharqiy Osiyo bo‘ylab safarining yakuniy nuqtasiga aylandi.

«Bizda juda muvaffaqiyatli uchrashuv bo‘ladi, bunga shubham yo‘q. Ammo u juda qattiq muzokarachidir», — deya Trampning so‘zlarini keltirmoqda Reuters. Si esa Tramp payshanba kuni bitim imzolanishi mumkinligini aytganda, sezilarli hissiyot bildirmadi.

Delegatsiyalar bilan muzokaralar boshida Si tarjimon orqali «dunyoning ikki yetakchi iqtisodiyoti o‘rtasida vaqti-vaqti bilan nizo chiqishi tabiiy hol» ekanini aytdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, bir necha kun avval ikki davlatning savdo bo‘yicha muzokarachilari «asosiy masalalarda o‘zaro muhim kelishuvga» erishgan. «Men prezident Tramp bilan Xitoy–AQSh munosabatlari uchun mustahkam poydevor yaratish ustida ishlashni davom ettirishga tayyorman», — dedi Si.

Osiyo–Tinch okeani iqtisodiy hamkorligi sammiti doirasida o‘tgan uchrashuv qariyb ikki soat davom etdi. Tramp Si bilan yana bir bor qo‘l siqishib, uni mashinasigacha kuzatib qo‘ydi. Uchrashuv tafsilotlari hali e’lon qilinmadi.

.@POTUS shakes hands with China's President Xi after their historic meeting in South Korea. pic.twitter.com/O3DOxWIJ7d

— Rapid Response 47 (@RapidResponse47) October 30, 2025

Xitoy fond bozorlari so‘nggi o‘n yillikdagi eng yuqori darajaga, yuan esa dollarga nisbatan bir yillik maksimumga ko‘tarildi — bu investorlarning savdo tarangligini yumshatish borasidagi umidlari bilan izohlanmoqda. Shuningdek, so‘nggi kunlarda jahon fond bozorlari — Uoll-stritdan Tokiogacha rekord darajalarga chiqdi.

Tramp avvalroq Si bilan kelishuvga erishish istiqboli haqida bir necha bor optimistik fikr bildirgandi. Biroq ikki mamlakat o‘rtasidagi iqtisodiy va geosiyosiy raqobat kuchayib bormoqda, har qanday savdo sulhining qancha davom etishi borasida hali ko‘p savollar mavjud.

Bu oyda Pekin yuqori texnologik sohalar uchun zarur bo‘lgan noyob yer metallari eksportiga kengaytirilgan cheklovlar joriy etishni taklif qilgach, savdo urushi qayta avj oldi.

Tramp bunga javoban Xitoy eksportiga 100 foizlik yangi tariflar kiritish, shuningdek, AQSh dasturiy ta’minotidan foydalangan holda Xitoyga eksport qilinadigan mahsulotlarga cheklovlar qo‘yish bilan tahdid qildi.

Hafta oxirida ikki davlat savdo muzokarachilari shoshilinch muloqot o‘tkazgan edi. Unda AQSh moliya vaziri Skott Bessent Pekinning noyob yer metallariga qo‘yilgan nazoratni bir yilga kechiktirishi va amerikalik fermerlar uchun muhim bo‘lgan soya loviyalarini qayta xarid qilishni boshlashini kutayotganini aytgan.

Oq uy ushbu sammitni Tramp va Si o‘rtasidagi kelajakdagi bir necha uchrashuvlar uchun boshlang‘ich bosqich sifatida ko‘rmoqda, jumladan, ikki davlat rahbarlarining o‘zaro tashriflarini ham. Bu uzoq davom etuvchi muzokaralarning belgisi sifatida talqin qilinmoqda.

Tramp chorshanba kuni AQSh Xitoyga qo‘yilgan tariflarni kamaytirishni rejalashtirayotganini aytgandi. Buning evaziga Pekin fentanil ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan kimyoviy moddalar oqimini to‘xtatishga majburiyat oladi. Fentanil — AQShda o‘limga olib kelayotgan asosiy sintetik opioid modda.

Tramp, shuningdek, AQShda taqiqlanishi mumkin bo‘lgan TikTok ijtimoiy tarmog‘i bo‘yicha ham Si bilan yakuniy bitim imzolashi mumkinligini aytdi.

Bessentning aytishicha, Xitoy fentanil prekursorlari oqimini cheklashga yordam berishga rozi bo‘lgan, biroq AQSh buning evaziga qanday imtiyozlar berganini ochiqlamagan. Reutersʼga ko‘ra, Pekin 20 foizlik fentanil tariflarini bekor qilishni, AQShning ilg‘or texnologiyalar eksportiga qo‘yilgan cheklovlarini yumshatishni va Xitoy kemalariga joriy etilgan yangi port to‘lovlarini bekor qilishni so‘ramoqda. Bu to‘lovlar Xitoyning kemasozlik, dengiz tashuvi va logistika sohasidagi global ustunligiga qarshi qaratilgan.

Tramp va Si uchrashuvi Trampning besh kunlik Osiyo safarining yakuniy nuqtasi bo‘ldi. Safar davomida u Yaponiya va Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari bilan noyob yer metallariga oid kelishuvlarni imzolab, bu sohada Xitoy monopoliyasini zaiflashtirishni maqsad qilgan.