Kupyanskka tashrif: Rossiya da’volariga shubha uyg‘otdi | “Geosiyosat”

Volodimir Zelenskiy Kupyanskka tashrif buyurib, stela oldida suratga tushdi. Bundan avvalroq Rossiya tomoni shahar o‘z nazoratida ekanini bir necha bor e’lon qilgan edi. Zelenskiy so‘zlariga ko‘ra Ukraina diplomatik muzokaralarda yaxshi natijalarga erishishi uchun front chizig‘idagi yutuqlar juda muhimdir. Kun.uz’ning “Geosiyosat” dasturida ekspertlar ushbu mavzu xususida so‘z yuritdi.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Ukraina yetakchisi Kupyanskka bordi, mana shu fonda frontdagi vaziyat qanday?

Abduvali Soyibnazarov: Frontdagi vaziyat keskin o‘zgarib ketgani yo‘q, janglar davom etmoqda va ular asosan bir nechta yo‘nalishlarda jamlangan. Xususan, Kupyansk atrofi, Krasniy Liman (Qizil Liman), Zaporojye yo‘nalishidagi Gulyaypole hamda Donetsk viloyatidagi Konstantinovka atrofida to‘qnashuvlar shiddat bilan davom etyapti. So‘nggi kunlarda Volodimir Zelenskiyning Kupyansk yaqinidagi stela oldida tushgan surati ham aynan shu fonda paydo bo‘ldi. Zelenskiy bu hududga borganini yashirmayapti, biroq Kupyansk shahri to‘liq Ukraina nazoratida deb aytish qiyin. Shaharning katta qismi, taxminan 95–98 foizi Rossiya kuchlari nazoratida qolmoqda. Prezident suratga tushgan joy esa Kupyansk markazi emas, balki frontga yaqin hudud hisoblanadi. Bu tashrif bir tomondan Ukraina qo‘shinlarining ruhini ko‘tarishga qaratilgan bo‘lsa, ikkinchi tomondan Rossiyaga nisbatan ramziy va psixologik bosim sifatida baholanishi mumkin. Ayni paytda Kupyansk yo‘nalishida Kondrashevka va Radkovka aholi punktlari atrofida Ukraina qo‘shinlari faol hujumlar olib bormoqda. Agar bu hududlar mustahkam qo‘lga olinadigan bo‘lsa, kelgusida Kupyansk uchun jiddiy xavf tug‘dirishi mumkin. Shu sababli bu yo‘nalish hozirda strategik jihatdan muhim sanaladi. Zelenskiy front chizig‘iga borib turishi yangilik emas. U ilgari ham bir necha bor shunday tashriflar orqali harbiylarning ruhiyatini mustahkamlashga harakat qilgan. Chunki hozirgi vaziyat Ukraina uchun oson emas. Ukraina Qurolli Kuchlari Uchinchi shturm brigadasi qo‘mondonining o‘rinbosari Maksim Jorin ham oldingi chiziqlarda vaziyat ancha murakkablashganini, Rossiya qo‘shinlarining bunday tezlikda harakatlanishini urush boshlanganidan beri kuzatmaganini ta’kidlagan. Xuddi shunday fikrlarni britaniyalik harbiy ekspert, Ukraina Mudofaa vazirligining sobiq maslahatchisi Glen Grant ham bildirgan. Uning aytishicha, Ukrainadagi siyosiy va harbiy boshqaruvdagi zaifliklar frontdagi ahvolning kundan kunga og‘irlashishiga olib kelmoqda. Biroq bu fikrlar Ukrainaga taslim bo‘ldi, degan xulosani anglatmaydi. Ukraina armiyasi hanuz bir qator yo‘nalishlarda qarshilik ko‘rsatish salohiyatiga ega. Shu bilan birga, Donbassdagi umumiy vaziyat hozircha Rossiya foydasiga shakllanmoqda. Rossiya tomoni Mirnograd atrofida ukrain qo‘shinlari qurshab olinganini da’vo qilmoqda, biroq bu hududda ham janglar davom etyapti. Zaporojye yo‘nalishidagi Gulyaypole shahrida shahar ichida to‘qnashuvlar ketayotgani, Konstantinovkaning janubiy qismida esa janglar kuchaygani haqida xabarlar bor. Umuman olganda, hozirgi bosqichda frontdagi tashabbus ko‘proq Rossiya tomonida, biroq vaziyat hali yakuniy emas va qarama-qarshiliklar davom etmoqda.

Shuhrat Rasul: So‘nggi 40 kun ichida Rossiya tomoni Kupyansk egallangani haqida kamida ikki bor bayonot berdi. Xususan, 4-noyabr kuni Vladimir Putin harbiy kiyimda chiqish qilib, Kupyansk “olinganini” e’lon qilgan edi. 20 noyabrda esa 6-armiya qo‘mondoni, general-polkovnik Sergey Kuzovlyov Kupyansk to‘liq Rossiya nazoratida ekanini rasman ma’lum qildi. Oradan ko‘p o‘tmay, 6 dekabr kuni aynan shu Kuzovlyovga “Rossiya Qahramoni” unvoni topshirildi. Shuningdek, Kupyansk operatsiyasida ishtirok etgan yana 14 nafar harbiy xizmatchi ham qahramonlik unvonlari bilan taqdirlandi. Biroq so‘nggi ikki kun ichida butun dunyo OAVlari, jumladan Rossiyadagi Z-kanallar Kupyansk atrofida vaziyat keskin o‘zgargani, hatto Rossiya bo‘linmalari qurshovga tushib qolganini yozmoqda. E’tiborlisi, aynan shu Z-manbalar bugun Rossiya Bosh shtabi, Valeriy Gerasimov va general Kuzovlyovni keskin tanqid qilmoqda. Ularning fikricha, Kupyansk operatsiyasi boshidanoq noto‘g‘ri rejalashtirilgan. Geografik jihatdan Kupyansk murakkab hududda joylashgan. Shaharni Oskol daryosi ikkiga bo‘lib turadi: sharqiy va janubi-sharqiy qismi pastlikda, g‘arbiy qismi esa balandroq hududda joylashgan. Rossiya qo‘shinlari bir yildan ortiq vaqt davomida to‘g‘ridan to‘g‘ri frontal hujumlar orqali shaharni egallay olmadi. Shundan so‘ng ular Oskol daryosini shimoli-g‘arb tomondan, taxminan 30–40 kilometr masofada kesib o‘tib, balandliklar orqali hujum qilish taktikasini tanladi va g‘arbiy qirg‘oqning bir qismini egalladi. Biroq Putinga “Kupyansk to‘liq olingani” haqida hisobot berilgan paytda shahar aslida to‘liq Rossiya nazoratida emas edi. Ayniqsa, Kupyanskning sharqiy, pastlikda joylashgan qismi butunlay Ukraina qo‘shinlari nazoratida qolayotgan edi. Shunga qaramay, Putin bu vaziyatni siyosiy jihatdan faol ishlatib, go‘yoki 15 ta Ukraina batalyoni qurshovda qolib ketgani, ularning soni 8 ming nafardan oshishi mumkinligi haqida bayonot berdi. Hatto “insonparvarlik yo‘li” orqali qurol tashlab chiqib ketish takliflari ham yangragan edi. Aslida esa Oskol daryosini kesib o‘tib, 40 kilometr masofadan hujum qilish strategik jihatdan jiddiy xato bo‘lib chiqdi. Dronlar doimiy ravishda osmonni nazorat qilayotgan sharoitda kichik guruhlar 300–400 nafargacha bo‘lgan bo‘linmalar — shaharga kirib borgani bilan, ularni logistika jihatdan ta’minlashning iloji qolmadi. Og‘ir texnika, hatto yengil transport vositalari ham bu hududga yetib bora olmadi. Ukraina tomoni esa vaziyatdan samarali foydalandi. Operatsiyaga rahbarlik qilgan general Aleksandr Drapatiy boshchiligidagi kuchlar Rossiya qo‘shinlari egallagan balandliklardagi ikki muhim aholi punktiga zarba berib, ularni qayta nazoratga oldi. Bugungi kunda gap endi “operativ qurshov” haqida emas, balki to‘liq — strategik qurshov haqida ketmoqda. Operativ qurshov uch tomondan yopilish bo‘lsa, strategik qurshov to‘liq yopiq halqani anglatadi. Mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, kamida 200 nafar askar, ayrim manbalarda esa ikki batalyongacha Rossiya kuchlari qurshovda qolgan. Ukraina qo‘shinlari hozirda shaharni bosqichma-bosqich tozalash amaliyotini olib bormoqda. Ijtimoiy tarmoqlarda bu jarayonni aks ettiruvchi ko‘plab videolar tarqalgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, 15–20 kun avval shaharga kirgan Rossiya bo‘linmalarida qurol-yarog‘ va oziq-ovqat tanqisligi yuzaga kelgan. General Drapatiy shtabining matbuot kotibi kecha bergan bayonotida, Kupyanskdagi tozalash ishlari eng ko‘pi bilan 7–10 kun ichida yakunlanishini ma’lum qildi.

Suhbatni to‘liq YouTube platformasida tomosha qilishingiz mumkin.

NormuhammadAli Abdurahmonov suhbatlashdi.