Star Wars’ga o‘xshash Phantom: AQShdagi yangi harbiy humanoid loyiha

Odamsimon Phantom MK-1 roboti ham sanoatda qo‘llash, ham jang maydonida ishlatish uchun ishlab chiqilmoqda. Bu Foundation’ni bir vaqtning o‘zida mudofaa va tijoriy bozorlarga ochiqcha yo‘nalgan kam sonli kompaniyalardan biriga aylantiradi.

Phantom MK-1'ning bo‘yi taxminan 175 sm, vazni esa 80 kg atrofida. Robot ilk boshidanoq jang harakatlari chegarasidagi vazifalar uchun loyihalashtirilgan: razvedka, mina/portlovchi qurilmalarni zararsizlantirish va yuqori xavfli yer usti operatsiyalarini bajarish.

Foundation bosh direktori Sankayet Patxak intervyuda bu yondashuvni tasdiqlab, gumanoid robotlar xavfli missiyalarda “birinchi bo‘lib kiruvchi tana”ga aylanishi kerakligini aytdi — ehtimol, hatto letal qurol olib yurishi ham mumkin, biroq shu bilan askarlarning hayoti bevosita xavf ostida qolishini kamaytiradi.

Avvalgi materiallar bilan solishtirganda, Foundation rejalari ancha dabdabali tus olgan: ilgari 2026 yilgacha 10 000 ta robot haqida gap ketgan bo‘lsa, endi Patxak bu yilning o‘zida 40 ta mashina joylashtirish, 2026 yilda 10 000 ta ishlab chiqarishga yetish, 2027 yil oxiriga borib 50 000 ta gumanoidga chiqish niyati borligini aytmoqda.

U o‘zi bu maqsadni jasur, hatto dadil deb ataydi, biroq uni amalga oshirishning “nol ehtimoli” borligini ham ta’kidlaydi.

Kompaniya bunday sur’atlarni sun’iy intellekt va uzatma tizimlari sohasida oldinroq amalga oshirilgan xaridlar bilan izohlaydi: bu ishlanmalar sikllarini qisqartirgan. Shuningdek, boshqaruv jamoasi ham kuchli: unga Tesla, Boston Dynamics, SpaceX va 1X'dan chiqqan mutaxassislar qo‘shilgan. Foundation’da ishlab chiqarish yo‘nalishi rahbari avval Tesla Model X va Model Y ishlab chiqarishini masshtablashtirishda ishtirok etgan — bu strategiyaga ta’sir qilgan: ya’ni, ortiqcha avtomatlashtirishga shoshilmaslik.

Foundation robotlarni sotishni emas, ijaraga (lizingga) berishni rejalashtirmoqda. Bir gumanoid robotning yillik lizing narxi taxminan 100 000 dollar bo‘lishi mumkin. Deyarli uzluksiz ish rejimi bir robotga bir nechta inson smenasini almashtirish imkonini bergani uchun, nazariy jihatdan, ish vaqti, uzluksiz ishlash ko‘rsatkichi va xizmat ko‘rsatish hisobidan iqtisodiy tejamkorlikka olib kelishi mumkin.

Biroq bu hisob-kitoblar gumanoid robotlar hali real sharoitlarda barqaror namoyish etmagan ish unumdorligi darajalarga tayanadi.

Patxak ta’kidlashicha, Phantom to‘liq avtonom mashina sifatida o‘ylanmagan. Foundation zamonaviy harbiy dronlarga o‘xshash “boshqaruv zanjirida inson (human-in-the-loop)” modelini tutmoqda: robot harakatlanish va navigatsiya uchun javob beradi, letal kuch qo‘llash haqidagi qaror esa operator qo‘lida qoladi.

Qora korpus, keng yelkalar va mimikasiz “yuz” (unga kameralar o‘rnatilgan) bilan Phantom MK-1 tashqi ko‘rinishi jihatdan tiyiq va utilitar ko‘rinadi. Ilgari uni Star Wars'dagi jangovar droidlar bilan qiyoslashgan — nafaqat bosh shakliga o‘xshashligi, balki vazifasiga ko‘ra ham.

Patxak bir necha bor gumanoid robotlar aviazarbalar va og‘ir qurollarga bog‘liqlikni kamaytirishi, yerda aniq harakatlarni ta’minlashi va ehtimol “qo‘shimcha zarar”ni pasaytirishi mumkinligini aytgan. Shu bilan birga, kompaniya kuch ishlatishda hal qiluvchi qaror insonda qolishi kerakligini, ya’ni qarorni inson qabul qilishi shartligini ta’kidlaydi.

Biroq teskari ta’sir ham ehtimoldan xoli emas: askarlar uchun to‘g‘ridan to‘g‘ri xavfning yo‘qolishi harbiy kuch ishlatishga nisbatan siyosiy va jamoatchilik to‘siqlarini pasaytirishi, natijada uni qo‘llash ehtimolini kamaytirish emas, aksincha, oshirib yuborishi mumkin.