Moliya vazirligi 2021 yilning 1 yanvaridan boshlab yuridik va jismoniy shaxslarga soliq solish tartibiga kiritilgan asosiy o‘zgarishlarni ma'lum qildi.
Moliya vazirligi yuridik va jismoniy shaxslarga soliq solish tartibiga 2021 yil 1 yanvardan kiritilayotgan o‘zgarishlar to‘g‘risidagi axborot xabarini Davlat soliq qo‘mitasi, hududiy boshqarmalar va quyi bo‘g‘in tashkilotlarga yubordi.
Soliqlarni hisoblab chiqarish va to‘lash bo‘yicha asosiy o‘zgarishlar
1.QQS
Soliqni hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi, shuningdek, soliq stavkasi 15 foiz miqdorida saqlab qolinmoqda. Tushum hajmidan qat'i nazar QQS to‘lovchisi korxonalar doirasi quyidagi korxonalar hisobiga kengaytirilmoqda.
- Alkogol mahsulotlari, shu jumladan, pivoni chakana sotish bo‘yicha turg‘un savdo shoxobchalari;
- Bozor va savdo komplekslari.
Tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilish bo‘yicha aylanmasi oyiga bir milliard so‘mdan oshmaydigan soliq to‘lovchilar uchun soliq davri chorak etib belgilanmoqda.
2.Aksiz solig‘i
Aksiz solig‘ini hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi saqlab qolinmoqda. Aksiz solig‘i stavkalari Soliq kodeksi (289(1) va 289(3) moddalari) bilan belgilanmoqda. Ushbu moddalarda tovar pozitsiyalari mavjud bo‘lmagan tovarlar pozitsiyalariga aksiz solig‘i hisoblanmaydi. 73 turdagi tovarlar bo‘yicha aksiz solig‘i bekor qilinmoqda, shu jumladan, elektrotexnika mahsulotlari, traktorlar va yarim tirkamalar, oziq-ovqat mahsulotlari va h.k.
3.Foyda solig‘i
Foyda solig‘ini hisoblab chiqarish va to‘lashning 2020 yilda amalda bo‘lgan tartibi, shuningdek soliq stavkalari saqlanib qolinmoqda. 2021 yilning 1 yanvardan boshlab, Soliq kodeksining 304-moddasining 8-, 9-, 14-, 15- va 17-bandlariga muvofiq, kelib tushgan mablag‘lar hisobidan olingan yoki sotib olingan (barpo etilgan), shuningdek, soliq va bojxona imtiyozlari berilganligi natijasida bo‘shagan mablag‘lar hisobidan olingan yoki sotib olingan (barpo etilgan) mol-mulklar amortizatsiya qilinadigan aktivlar deb e'tirof etilmaydi va amortizatsiya qilinmaydi.
Amortizatsiyalanadigan aktivning qiymati qayta baholashni hisobga olmagan boshlang‘ich qiymatidan hisoblanadigan amortizatsiya ajratmalari orqali xarajatlar jumlasiga kiritiladi.
4.Jismoniy shaxsdan olinadigan daromad solig‘i
Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi, shuningdek, 12 foiz miqdorda soliq stavkasi saqlab qolinmoqda. Qat'iy belgilangan miqdordagi soliqni to‘lovchilari uchun quyidagilar nazarda tutilgan:
Ushbu toifadagi soliq to‘lovchilar uchun stavkalar Soliq kodeksida belgilanmoqda. Bunda, 2020 yilda amalda bo‘lgan soliq stavkalari miqdori saqlab qolinmoqda;
Jismoniy shaxslarning mol-mulkini ijaraga berishdan olgan daromadiga 12 foiz miqdoridagi soliq stavkasida soliq solinadi;
Xalq deputatlari tuman va shahar kengashlarining yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun qat'iy belgilangan miqdordagi soliq summalarini YaTT faoliyatini amalga oshiradigan joy xususiyati, shuningdek, faoliyati turining mavsumiy tusdaligini inobatga olib, 0,7dan 1,3gacha bo‘lgan oraliqdagi kamaytiruvchi yoki oshiruvchi koeffitsiyentlar belgilash huquqi saqlab qolinmoqda;
YaTT bilan mehnat munosabatlarida bo‘lgan jismoniy shaxslardan olinadigan soliq to‘lov manbaida soliq agenti – YaTT tomonidan soliq to‘lovchiga daromad to‘langanda hisoblab chiqariladi va ushlab qolinadi.
5.Ijtimoiy soliq
Ijtimoiy soliqni hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi, shuningdek 2020 yilda amalda bo‘lgan yuridik shaxslar uchun 12 foiz va budjet tashkilotlari uchun 25 foiz miqdorida soliq stavkalari saqlanib qolmoqda. Ayrim toifadagi shaxslar uchun quyidagilar nazarda tutilmoqda.
Mehnat staji hisoblanishi uchun yiliga kamida 1 bazaviy hisoblash miqdorida soliq to‘lanishi quyidagicha amalga oshiriladi:
Ixtiyoriy tartibda:
- O‘zini o‘zi band qilgan jismoniy shaxslar;
- mehnat shartnomasi asosida chet elda ishlayotgan O‘zbekiston fuqarolari, chet davlatlarda tashkilot etilgan savdo uylari, vakolatxonalar (shu jumladan yuridik shaxs tashkil etmagan holda) va tashkilotlarda ishlayotgan shaxslar tomonidan.
Majburiy tartibda:
- «Ustoz-shogird» maktablari o‘quvchilari tomonidan ular yigirma besh yoshga to‘lguniga qadar ishlagan davrida;
- dehqon xo‘jaliklari, shuningdek, maydoni to‘rt sotixdan kam bo‘lmagan dehqon xo‘jaligida, tomorqa yer uchastkasida band bo‘lgan yoki ushbu maydonda qoramol yoxud ellik boshdan kam bo‘lmagan xonaki parranda parvarishlayotgan jismoniy shaxslar. Bunda, dehqon xo‘jaligi rahbari soliqni majburiy tartibda to‘laydi, boshqa a'zolari va ko‘rsatilgan jismoniy shaxslar esa ixtiyoriy asosda to‘laydi.
Ushbu toifadagi jismoniy shaxslar uchun soliq to‘lash muddati hisobot yilining 1 dekabrigacha belgilanadi.
6.Aylanmadan olinadigan soliq
Aylanmadan olinadigan soliqni hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi saqlab qolinmoqda. Rieltorlik xizmatini ko‘rsatuvchi shaxslarga soliq stavkasi 25 foizdan 13 foizgacha kamaytirildi. Qolgan soliq to‘lovchilar uchun 2020 yilda amalda bo‘lgan soliq stavkalari saqlab qolinmoqda.
7.Mulk solig‘i
Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘ini hisoblash va to‘lash tartibi, shuningdek, yuridik shaxslar uchun bazaviy soliq stavkasi 2 foiz miqdorida saqlab qolinmoqda.
Soliq kodeksining 415-moddasi to‘rtinchi qismida nazarda tutilgan obektlarga nisbatan pasaytirilgan soliq stavkasini 0,2dan 0,4 foizga oshirish yo‘li bilan yuridik shaxslar uchun pasaytirilgan soliq stavkasini bosqichma-bosqich bazaviy stavkaga yetkazish davom ettirilmoqda. Yuridik shaxslar uchun pasaytirilgan soliq stavkasi 2020 yil 1 yanvardan boshlab, avval soliq imtiyozlari taqdim etilgan obektlar bo‘yicha joriy etilgan edi.
Jismoniy shaxslar uchun 2020 yilda amalda bo‘lgan soliq stavkalari 1,15 baravariga indeksatsiya qilinadi. Bunda, jismoniy shaxslar uchun 2018 yilda belgilangan kadastr qiymati asosida hisoblangan soliq summasi, 2020 yilda hisoblangan soliq summasiga nisbatan 30 foizdan ko‘p oshirilishi mumkin emas.
Turistik zonalarda joylashgan sanatoriy-kurort obektlari bo‘yicha soliq imtiyozlari bekor qilinmoqda.
