Таҳлилчилар Россия Федерациясидан Европага газ экспорти АҚШ кўрсаткичидан ошиб кетганини Туркия орқали борадиган рус гази ҳажми ошиши ва Қўшма Штатларда суюлтирилган табиий газ иншоотидаги авария билан изоҳламоқда.
Европа Иттифоқи Украинадаги уруш шароитида Россия энергетикасига қарамликни камайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларига қарамай, Европада Россиядан газ импорти май ойида деярли икки йил ичида биринчи марта АҚШ етказиб бериш кўрсаткичидан ошиб кетди. Бу ҳақда Financial Times газетаси 16 июн, якшанба куни ёзмоқда.
«Россия гази Европа бозоридаги улуши биз бошдан кечирган барча ишлар ва Россия Федерациясидан газ сотиб олишдан узоқлашиш учун қилинган барча саъй-ҳаракатлардан кейин ҳам қандай ўсиб бораётганини кўриш ҳайратланарли», - дея FT ICIS консалтинг компаниясининг газ таҳлили бўлими раҳбари Том Марцек-Мансердан иқтибос келтиради.
2022 йил февралида Россиянинг Украинага кенг миқёсли ҳужуми ва Москва Европага қувур орқали газ етказиб беришни қисқартирганидан сўнг, минтақа СТГга таяниш бошлади. Муаллифларнинг эслатишича, АҚШ унинг асосий етказиб берувчисига айланди.
FT маълумотларига кўра, 2022 йил сентябр ойида Қўшма Штатлар Европага газ етказиб бериш бўйича Россиядан ўзиб кетди. 2023 йилдан бери Америка Европадаги барча харидларнинг бешдан бир қисмини газ билан таъминлаб келаётганди.
Россия ва АҚШ Европага қанча газ етказиб беради?
Шу билан бирга, ICIS статистик маълумотларига кўра, 2024 йил май ойида Россиядан қувур орқали газ, шунингдек, суюлтирилган табиий газ Европа Иттифоқи мамлакатлари, Британия, Швейцария, Сербия, Босния ва Ҳерцеговина ҳамда Македония Шимолий Республикасига етказиб бериладиган умумий газнинг 15 фоизини ташкил этди. Шу билан бирга, май ойида АҚШдан худди шу мамлакатларга СТГ етказиб бериш даражаси 14 фоизни ташкил этди.
«Май ойидаги таъминотга турли омиллар, жумладан, АҚШда йирик СТГ экспорт объектидаги авария таъсир кўрсатди, Россия эса июн ойида режалаштирилган таъмирлаш ишлари олдидан Туркия орқали кўпроқ газ ўтказмоқда», деб тушунтиради нашр.
FT маълумотларига кўра, Европада газга бўлган талаб нисбатан заифлигича қолмоқда ва омборхоналардаги захиралар ҳажми йилнинг шу даври учун рекорд даражада юқори.
Бироқ, ҳозирги вазият узоққа чўзилмайди, деб ҳисоблайди Марцек-Мансер. Сабаби ёзда Россия Шимолий денгиз йўли орқали Осиёга СТГ етказиб беришни бошлаши мумкин ва бу Европага етказиб бериш ҳажмининг қисқаришига олиб келади. Бошқа томондан, АҚШнинг СТГ ишлаб чиқариш даражаси яна ошиши кутилмоқда.
