«Ҳеч ким ёрдам беролмайди» – Москва аэропортида Россия фуқаролигини рад этгани учун қайтарилган мигрант ҳикояси

Kun.uz’га мурожаат қилган юртдошларимиздан бири Москвадаги Шереметево аэропортида Марказий Осиёдан борган меҳнат мухожирлари дуч келаётган қийинчиликлар ҳақида сўзлаб берди. У 8 сентябр куни соат 05:00 да Тошкентдан Аэрофлот авиакомпанияси рейсида Москвадаги Шереметево аэропортига етиб келган. Ўзбекистон, Қирғизистон ва Тожикистондан учиб келган меҳнат мигрантлари билан муаммо айни шу ердан бошланган. Марказий Осиё давлатларидан келган йўловчилар паспорт назоратида «қайта текширув» учун ажратиб олинган.

«Биз борган рейсдан жами 30-40 киши ажратиб олинди ва алоҳида хонага бирма-бир кириб суҳбатлашилди. Бу хонада Россия чегара хизмати ходимлари ҳамма маълумотларимизни сўраб чиқди, телефонларимизни титкилашди. Кейин «нега бу ерга келяпсан?» «ишга зормисан?» «ўзингни давлатингда иш йўқми?» деб устимиздан кулгандек савол-жавоб қилди», — дейди рейс йўловчиларидан бири.

Шундан кейин, ажратиб олинган мигрантлар 2-хонага чақирилган ва у ерда коронавирус учун анализлар олинган. Навбатдаги хонада эса чегарачилар муддаога ўтишган.

«Аэропортда жами 36 соат ушлаб ўтиришди, ўзи пулимиз кам, ичкарида ҳамма нарса қиммат. Охирида 3-хонага чақиришди. Бу ерда ҳаммага Россия фуқаролигини олиш таклиф қилинди. Урушга борасан, деб айтмаса ҳам ҳаммамиз билиб турардик, агар фуқароликни олсак қаерга кетишимизни… менимча, ҳеч ким рози бўлмади».

Мурожаатчига кўра, шундан сўнг Тошкентдан келган 5-6 та турли рейслардаги инсонларни тўплаб, жами 300 киши Аэрофлот самолётида Ўзбекистонга қайтариб юборилган. Булар ичида Россияга биринчи марта бораётганлар, турли олийгоҳларга грант ютиб, ўқишга келган талабалар ҳам бўлган.

«Шундан кейин «шубҳали кўриняпсан», дейишди-да, бармоқ изларимиз ва барча маълумотларимизни олишди. «Депорт урдими» ёки бошқа нарсами, билмаймиз. Тошкентдаги Россия элчихонасидан маълумот оласан, дейишди ва ҳаммамизни Тошкентга қайтарди. Билетимизга ҳам куйдик, қайтиш билетини ҳам ҳали МИБ орқали тўласак керак. Энг алам қиладигани, ҳеч қандай айб қилмай хўрландик, ўзбекларни ва тожикларни хўрлашяпти, хор қилишяпти…» дейди ёш йигит.

Мурожаатчининг маълум қилишича, Тошкентдаги Россия элчихонаси Москва рейсидан қайтарилганларга «муаммоси бу ерда ҳал бўлмаслигини» айтиб, жўнатиб юборган. Москвадаги Ўзбекистон элчихонаси ходими эса дастлаб қўлидан ҳеч нарса келмаслигини билдирган, кейин телефонни кўтармай қўйган.

«Аэропортда эканимда Москвадаги Ўзбекистон элчихонасига телефон қилдим. Дастлаб бир ходим кўтарди, унга вазиятни тушунтирдим. У «биз ҳал қилолмаймиз, қўлимиздан ҳеч нарса келмайди», деди. Кейин яна бир неча марта телефон қилдим, улар энди телефонни олмай қўйди».

Мигрантлар қўнғироқ қилган юристлар эса ҳозир шунақа рейдлар кетаётганини, бунда ҳеч ким ёрдам беролмаслигини айтган.

«Аэропортда бизга нисбатан куч ишлатишмади. Лекин, мен кўп саволлар бериб, ҳуқуқимни сўрайверганим учун менга «хоҳласанг дубинка бор, камроқ савол бер», дейишди. Буларни айтганим билан кимдир ёрдам бера олишига ишонмаяпман, ҳеч бўлмаса бошқа юртдошларимиз ўқиб, хулоса чиқарса. Ҳеч ким ўзини хорлашини ёки қийин аҳволга тушиб қолишини хоҳламайман», — дейди ўзбекистонлик меҳнат мигранти.

Украина билан кенг кўламли босқинчилик уруши олиб бораётган давлатда мигрантлар билан боғлиқ вазият анчадан буён яхши эмас. Маҳаллий ва хорижий ОАВда марказий осиёлик меҳнат мигрантлари Россия фуқаролиги ва катта маблағ эвазига армияга қабул қилиниб, Украина билан уруш ҳудудларига юборилаётгани хабар қилинмоқда.

Бундан ташқари, шу йил 22 март куни Москва вилоятидаги Крокус Ситида рўй берган терактдан кейин Марказий Осиё давлатлари фуқароларининг РФга киришида муаммолар кузатилмоқда. Россияда мигрантларга доир қонунчилик кучайтирилиши кутилмоқда, шунингдек судларда мигрантларга доир «ишлар» кўпайиб бормоқда.

Август ойида ҳам бу каби ҳолатлар жуда кўп марта содир бўлди. Хусусан, Шереметево аэропортида 5 кун тунаб, Россия армиясига боришга рози бўлмагани учун уйига қайтарилган ўзбекистонлик юртдошимиз ҳақида ҳам маълумот берган эдик.

Ўшанда ҳолатга изоҳ берган Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги фуқаролар чегара ҳудудида нейтрал зонада бўлгани сабабли у ерга киролмаганини айтган эди. Шунингдек, Москвадаги Ўзбекистон элчихонаси консуллик бўлими вакиллари ҳам борган, лекин бундан наф чиқмаган.

10 сентябрь куни Тожикистон ўз фуқароларини огоҳликка чақириб, Россияга сафар қилишдан вақтинча тийилиб туришни тавсия қилди. 5 сентябр куни Қирғизистоннинг Россиядаги элчихонаси ҳам Россия Федерациясига бориш учун узрли сабаблари бўлмаган ўз фуқароларига «сафар қилишдан вақтинча тийилиш»ни тавсия қилган эди.