Қозоғистон ва Туркия денгиз дронлари ҳужуми бўйича Киевга норозилик билдирди

Туркия ва Қозоғистон ташқи ишлар вазирликлари шу ҳафта бошида Украинанинг Қора денгиздаги нишонларга берган дрон зарбалари борасида изоҳ берди. Жумладан, Қозоғистон Россиянинг Новороссийск шаҳридаги нефт қувури терминалига қилинган дрон зарбалари борасида Украинага расмий норозилик нотасини юборди.

Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлигига кўра, Каспий қувури консорциумининг (КҚК) Новороссийск терминалига берилган зарба – «халқаро ҳуқуқ нормалари билан кафолатланган, бутунлай фуқаровий объектга қилинган учинчи тажовуз ҳаракати» ҳисобланади. Чунки «қувур глобал энергетика тизимлари барқарорлигини таъминлашда муҳим аҳамиятга эга».

«Биз содир бўлган воқеани Қозоғистон Республикаси ва Украина ўртасидаги икки томонлама муносабатларга зарар етказувчи ҳаракат деб ҳисоблаймиз. Украина томонидан келгусида бундай ҳодисаларнинг олдини олиш учун самарали чоралар кўрилишини кутамиз», дейилади Қозоғистон ТИВ баёнотида.

Украина эса унинг ҳаракатлари Қозоғистонга ёки учинчи томонларга қаратилмаганини, балки «Россиянинг тўлиқ кўламли тажовузига» қарши мудофаа эканини билдирди. «Украина тажовузкорга зарба беради», — деди Украина ташқи ишлар вазирлиги.

29 ноябр куни Украинанинг денгиз дронлари Россиянинг Новороссийск шаҳридаги Каспий қувур консорциум объектига ҳужум қилди. Натижада терминалидаги швартов қурилмаси катта зарар кўрганидан сўнг операциялар тўхтатилди.

Reutersʼнинг ёзишича, Россия, Қозоғистон, АҚШ ва Европа ҳамкорлигида бошқариладиган Каспий қувур консорциуми глобал нефт ҳажмининг 1 фоизидан кўпроғини қайта ишлайди. Шунингдек, Қозоғистон нефт экспортининг асосий қисми айнан шу тармоқ орқали амалга оширилади.

КҚКнинг асосий таъминотчилари Қозоғистон конлари бўлса-да, у Россия ишлаб чиқарувчиларининг нефтини ҳам қабул қилади. Хусусан, узунлиги 1 500 км бўлган Каспий қувури таркибида Россия, Қозоғистоннинг давлат корхонаси «KazMunayGas», шунингдек, Chevron, Lukoil ва ExxonMobil компаниялари акциядор сифатида иштирок этади.

Туркиянинг норозилиги

Туркия Ташқи ишлар вазирлиги эса Kairos ва Virat нефт танкерларига қилинган Украина зарбалари борасида муносабат берди. Расмий Анқарага кўра, бу зарбалар минтақада «кема қатнови, инсон ҳаёти, мулк ва атроф-муҳит хавфсизлигига жиддий таҳдид туғдирган» ва Туркиянинг Қора денгиз бўйидаги эксклюзив иқтисодий ҳудудида содир бўлган.

«Биз урушнинг Қора денгиз бўйлаб кенгайиши ва чуқурлашувининг олдини олиш, шунингдек, мамлакатимизнинг минтақадаги иқтисодий манфаатлари ва фаолиятига салбий таъсир кўрсатилишига йўл қўймаслик мақсадида тегишли томонлар билан алоқаларни давом эттиряпмиз», дейилади баёнотда.

28 ноябр куни Босфор яқинида Россиянинг «соя флотига» тегишли икки бўш танкер дрон зарбаларига учраган эди. Ҳужум натижасида иккала кемада ҳам йирик ёнғин келиб чиққан, экипажлар эса эвакуация қилинган. Шанба куни Украинанинг Хавфсизлик хизмати зарбалар учун масъулиятни ўз зиммасига олди.

Россия ичкарисига ҳужумлар

Украина бу йил – урушнинг муҳим даромад манбасини заифлаштириш мақсадида Россия нефтни қайта ишлаш заводлари ва хом нефт терминалларига ҳужумлар тўлқини уюштириб келмоқда.

Украина Россиянинг ичкарисидаги инфратузилмага қилаётган ҳужумларини ўзининг мавжудлиги учун курашаётганини, қиш олдидан украинларнинг энергетика сектори нишонга олинишига қарши жавоб чораси деб изоҳлайди.

Россия ташқи ишлар вазирлиги эса Украинанинг бундай ҳужумларини «терроризм актлари» деб атайди. Россиялик расмийларнинг айтишича, Европа давлатлари Россияга қарши гибрид уруш олиб бормоқда: бу жараёнга Ғарб разведка хизматларининг Россия ичидаги инфратузилмани нишонга олишда Киевга кўмаги ҳам киради.