Европа етакчилари Зеленский билан урушни тугатиш режасини муҳокама қилди

Франция президенти девони хабарига кўра, душанба, 8 декабр куни Лондонда Украина президентининг Франция, Буюк Британия ва Германия раҳбарлари билан учрашувида АҚШ воситачилигида ўтаётган тинчлик музокараларининг оралиқ натижалари ва хавфсизлик кафолатлари муҳокама қилинди. «Украина президенти, Буюк Британия бош вазири, Германия канцлери ва Франция президенти иштирок этган ушбу учрашув бизга Украинани қўллаб-қувватлаш борасидаги ўзгармас позициямизни, шунингдек, Украинада мустаҳкам ва узоқ муддатли тинчликка бўлган садоқатимизни яна бир бор тасдиқлаш имконини берди», — дейилади баёнотда.

Украина президенти Володимир Зеленский ижтимоий тармоқларда Буюк Британия бош вазири Кир Стармер, Франция президенти Эммануэл Макрон ва Германия канцлери Фридрих Мерцга «учрашувни ташкил этгани ва тинчликка эришиш йўлида ҳар бирининг шахсий ҳиссаси учун» миннатдорлик билдирди. Унинг айтишича, учрашув чоғида Америка томони билан қўшма дипломатик ишлар ҳам муҳокама этилган, хавфсизлик кафолатлари, Украина урушдан кейинги тикланиши ва «кейинги қадамлар» бўйича «умумий позиция» келишиб олинган. «Алоҳида тарзда биз Украинани кейинги қўллаб-қувватлаш ҳақида ҳам гаплашдик», — деб қўшимча қилди Зеленский.

Буюк Британия бош вазири расмий вакили сўзларига кўра, муҳокамалар яқин кунларда миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчилар даражасида давом эттирилади. «Лидерлар шунга келишдики, дипломатик саъй-ҳаракатлар давом этаётган бир пайтда Европа Украинани қўллаб-қувватлашда давом этиши, унинг узлуксиз ҳужумлардан ҳимояланиш қобилиятини мустаҳкамлаши лозим. Бу ҳужумлар натижасида минглаб одамлар иссиқлик ва ёруғликсиз қолган», — деди расмий вакил.

Унинг сўзларига кўра, учрашувда, қолаверса, Россиянинг музлатиб қўйилган активларидан Украинани қўллаб-қувватлаш учун фойдаланиш масаласида «силжиш» қайд этилди. Франция, Германия ва Украина раҳбарлари билан учрашувдан сўнг Стармер бошқа европалик иттифоқдошлар билан телефон орқали мулоқот ўтказиб, уларни ҳозирги вазият юзасидан хабардор қилди.

DW мухбири хабар беришича, 8 декабр куни кечқурун Украина президенти Брюсселда НАТО бош котиби Марк Рютте, Европа комиссияси (ЕК) раиси Урсула фон дер Ляйен ва Европа Кенгаши раиси Антониу Кошта билан учрашиши керак эди.

Лондондаги учрашувдан олдин Мерц АҚШ томони таклиф қилган тинчлик режасининг айрим бандларига нисбатан «шубҳа» билдирган эди. Макрон эса энг долзарб вазифа сифатида «европаликлар ва украинларнинг умумий позицияларини» АҚШ ҳукумати тасаввурлари билан мувофиқлаштиришни келтирди, Стармер Вашингтон таклифини қабул қилиши учун Украина президентига босим ўтказмаслигини таъкидлади.

AFP агентлиги Киевда музокараларга яқин манбаларга таяниб ёзишича, музокараларда «энг муаммоли масала» сифатида ҳали-ҳамон Россияга эҳтимолий ҳудудий ён босиш мавзуси турибди. Хабарга кўра, Россия президенти Владимир Путин «ҳеч қандай ҳудудий имтиёзларсиз келишувга рози бўлишни истамайди». Шу билан бирга, Вашингтон «мавжуд келишмовчиликларни ечиш бўйича тезкор қарор қабул қилиниши» тарафдори, аммо Киев тафсилотлар пухта ишлаб чиқилмасдан туриб, барча таклифларга бирдан розилик бера олмайди.

4–6 декабр кунлари Украина Миллий хавфсизлик ва мудофаа кенгаши котиби Рустем Умеров ва Украина Қуролли кучлари Бош штаби бошлиғи генерал Андрей Гнатов иштирокидаги Украина делегацияси Майамида АҚШ вакиллари билан музокаралар ўтказди. Америка томондан музокараларда АҚШ президенти Доналд Трампнинг махсус вакили Стивен Уиткофф ва Оқ уй раҳбарининг куёви Жаред Кушнер иштирок этди. Учинчи куни уларга Зеленскийнинг ўзи ҳам қўшилган бўлиб, унинг айтишича, у «узоқ ва мазмунли телефон суҳбати»ни ўтказган.

Майамидаги музокаралар 2 декабр куни Москвада Уиткофф ва Кушнернинг Путин билан деярли беш соатлик учрашувидан сўнг бўлиб ўтди. Ушбу учрашувдан кейин Россия томони тинчлик режаси бўйича «муроса варианти йўқлиги» ҳақида баёнот берган эди. Axios нашри билан суҳбатда бўлган манбалардан бирининг сўзларига кўра, америкаликлар Кремл раҳбари билан учрашув, шунингдек томонлар ўртасидаги келишмовчиликларни енгишга ёрдам бериши мумкин бўлган янги ғоялар ҳақида Украина делегациясини батафсил хабардор қилган. Нашр таъкидлашича, Украина ва Россиянинг позициялари ўзаро мос келмайдиганга ўхшаб кўринса-да, АҚШ расмийлари ҳалигача ҳатто энг мураккаб — ҳудудий масала бўйича ҳам муросага эришиш мумкинлигига ишониб турибди.