Xorijda mehnat migratsiyasida bo‘lgan davrda jarohatlangan yoki vafot etgan o‘zbekistonlikka qanday yordam ko‘rsatiladi?

Yanvar oyi oxirida YouTube orqali O‘zbekiston fuqarosi Rossiyada vafot etgan qarindoshi yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevga yo‘llagan videomurojaati ijtimoiy tarmoqlarda ko‘plab bahs va munozaralarga sabab bo‘ldi.

7 fevral kuni O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi bu holat yuzasidan bayonot berdi.

Ushbu maqola orqali videomurojaatga sabab bo‘lgan voqeaning tafsilotlaridan yiroq bo‘lgan holda, bunday holatlarda O‘zbekiston Respublikasi tomonidan qonun hujjatlarida qanday tartiblar belgilanganiga to‘xtalib o‘tishni lozim topdik.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 05.07.2018 yildagi O‘zbekiston Respublikasining «Tashqi mehnat migratsiya tizimini yanada takomillashtirish  bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida» PQ-3839-sonli qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi huzurida Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshiruvchi shaxslarni qo‘llab-quvvatlash hamda ularning huquq va manfaatlarini himoya qilish Jamg‘armasi tashkil etilgan.

Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirish davrida zo‘ravonlik, majburiy mehnat va kamsitishdan jabrlangan, mehnat va boshqa huquqlari buzilgan, og‘ir moliyaviy ahvolga tushgan va shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarsiz, tirikchilik uchun mablag‘siz qolgan fuqarolarni huquqiy va ijtimoiy himoya qilish, shuningdek, ularga moddiy yordam ko‘rsatish;

mehnat migratsiyasida bo‘lgan davrda jarohatlanish, baxsiz hodisa sababli tibbiy xizmat ko‘rsatish talab etilgan fuqarolarga, ko‘rsatilgan tibbiy xizmatlar haqini mehnat migranti hisobidan to‘lash imkoniyati bo‘lmagan hollarda to‘langan mablag‘lar ushbu fuqarolar tomonidan keyinchalik qoplab berilishi sharti bilan, tibbiy xizmat ko‘rsatish;

ishga joylashgan davlatning tegishli muassasalari tomonidan tasdiqlangan hollarda respublikadan tashqarida mehnat migratsiyasida bo‘lgan davrda vafot etgan fuqarolarning jasadlarini, shuningdek, xorijdagi mehnat faoliyati vaqtida mehnat qobiliyatini yo‘qotishga olib kelgan shikastlanish yoki jiddiy jarohatlangan fuqarolarni olib kelish va boshqa shu kabi amaliy chora-tadbirlarni o‘tkazish Jamg‘armaning asosiy vazifalari etib belgilangan.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 12 sentyabrdagi 725-sonli qarori bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi huzuridagi Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshiruvchi fuqarolarni qo‘llab-quvvatlash hamda ularning huquqlari va manfaatlarini himoya qilish jamg‘armasi faoliyatini tashkil etish tartibi to‘g‘risida» nizomga muvofiq, Jamg‘arma mablag‘larining tasdiqlangan yo‘nalishlarga muvofiq sarflanishini tashkil etish quyidagicha amalga oshirilishi belgilangan belgilangan:

1. Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirish davrida zo‘ravonlikka, majburiy mehnatga duchor bo‘lgan va kamsitilgan, mehnat va boshqa huquqlari buzilgan, murakkab moliyaviy ahvolda qolgan va shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarsiz, yashash uchun mablag‘siz qolgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarini huquqiy va ijtimoiy himoya qilish, ularga moddiy yordam berish uchun:

- murojaat qilganlarni himoya qilish maqsadida advokatning, yuridik xizmatlar ko‘rsatuvchi tashkilotlarning yoki huquqni muhofaza qilish tashkilotlarining xizmatlariga haq to‘lashga - 3 ming AQSh dollarigacha;

- 3 sutkagacha hostellar va sutkalik mehmonxonalar tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlarga haq to‘lash (mablag‘siz va yashash joyisiz qolgan fuqarolar uchun) - 0,3 ming (333,3) AQSh dollarigacha;

- O‘zbekiston Respublikasiga qaytish uchun avia (ekonomklass) va temir yo‘l (platskart vagonlar) chiptalari haqini to‘lash - transport kompaniyalari narxlariga muvofiq;

- Bir martalik moddiy yordam to‘lash – O‘zbekiston Respublikasi belgilangan eng kam oylik ish haqining bir baravari miqdorida (202730 so‘m) moliyalashtiriladi.

2. Mehnat migratsiyasida bo‘lgan davrida jarohat olgan, baxsiz hodisaga duch kelgan, o‘tkir yoki og‘ir kasalga chalingan fuqarolarga, agar ular mehnat migranti mablag‘lari yoki tibbiy sug‘urta hisobiga ko‘rsatilgan tibbiy xizmatlar haqini to‘lay olmasa, tibbiy xizmat ko‘rsatish:

- ishga joylashtirilgan mamlakatning sog‘liqni saqlash muassasalariga ko‘rsatilgan tibbiy xizmatlar haqini to‘liq yoki qisman to‘lash, shu jumladan mehnat migratsiyasiga yuborilayotgan/undan qaytayotgan shaxslar yo‘l-transport hodisalariga uchragan bo‘lsa, ularga shoshilinch tibbiy yordam ko‘rsatish – 1,5 ming AQSh dollarigacha;

- O‘zbekistonga qaytish uchun, shu jumladan og‘ir kasalga chalingan odamlar tashilishini hisobga olgan holda O‘zbekistonga qaytish uchun avia va temir yo‘l chiptalari haqini to‘lash – transport kompaniyalari narxlariga muvofiq mablag‘ bilan moliyalashtiriladi;

3. Mehnat migratsiyasida bo‘lgan davrda vafot etgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari jasadlarini, shuningdek mehnat faoliyati vaqtida mayib bo‘lgan yoki og‘ir jarohatlar olgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarini olib kelish:

- vafot etgan shaxs jasadini olib ketish uchun uni urf-odatlarga ko‘ra tayyorlash xizmatlari va boshqa xizmatlar haqini to‘lash - 1 ming AQSh dollarigacha;

- vafot etgan shaxsning jasadini O‘zbekistonga tashish bo‘yicha transport kompaniyalari xizmatlari haqini to‘lash – transport kompaniyalari narxlariga muvofiq;

- O‘zbekistonga qaytish uchun, shu jumladan og‘ir kasalga chalingan odamlar tashilishini hisobga olgan holda O‘zbekistonga qaytish uchun avia va temir yo‘l chiptalari haqini to‘lash - transport kompaniyalari narxlariga muvofiq;

4. Avval xorijga uyushgan holda olish doirasida ishlashga yuborilgan va ishga joylashtirilgan mamlakat qonun hujjatlarini buzishi natijasida deportatsiya qilingan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarini qaytarish, to‘langan mablag‘larni keyinchalik mazkur fuqarolar hisobidan qoplash, shuningdek xorijiy ish beruvchilar tomonidan ishga joylashtirish bo‘yicha kelishilgan shartlar bajarilmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarini qaytarish:

- O‘zbekistonga qaytgunga qadar mehmonxonalar va sutkalik mehmonxonalar xizmatlari haqini to‘lash (mablag‘siz va yashash joyisiz qolgan fuqarolar uchun) - 1 ming AQSh dollarigacha;

- O‘zbekistonga qaytish uchun avia (ekonomklass) va temir yo‘l (platskart vagonlar) chiptalari haqini to‘lash - transport kompaniyalari narxlariga muvofiq mablag‘ bilan ta'minlanishi lozim.

Belgilangan qoidaga ko‘ra, yuqorida qayd etilgan yordamlardan foydalanish uchun Tashqi mehnat migratsiyasi agentligining tegishli vakolatxonasiga ariza va boshqa zarur hujjatlar taqdim etilishi lozim.