O‘zbekiston poytaxtida kungaboqar yog‘i narxi London, Berlin va Madriddagidan ham qimmatroq. Toshkent mol go‘shti qimmatligi bo‘yicha MDHda oldi o‘rinlarda turadi. Yevropadagi 16 ta poytaxt-shaharda banan, apelsin va limon Toshkentdagidan arzon.
Toshkent shahri qishloq xo‘jaligi va chorvachilik mahsulotlarining ayrim turlari narxi bo‘yicha dunyoning eng qimmat qator shaharlarini ham ortda qoldirmoqda. Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti e'lon qilgan o‘rganishlarda bunga guvoh bo‘lish mumkin.
Institut Toshkent shahri supermarketlaridagi narx-navolarni MDH hamda Yevropa mamlakatlari poytaxtlaridagi narxlar bilan taqqosladi. Qiyosiy tahlil 28 turdagi oziq-ovqat mahsulotlarini qamrab olgan.
Quyida qiymati bo‘yicha xavotir uyg‘otayotgan TOP-10 mahsulot keltiriladi:
1. Apelsin
Toshkent shahri supermarketlarida eng arzon apelsinning 1 kilogrami uchun 2,8 AQSh dollari to‘lanadi va bu tahlil qilanayotgan mamlakatlardagi o‘rtacha narxdan 90,1 foizga qimmat, eng past narx qayd qilingan Moskvadagi qiymatdan 4,3 marta yuqori.
2. Limon
Toshkent supermarketlarida 1 kg limonning eng arzoni 2,8 AQSh dollari turadi. Bu esa, taqqoslanayotgan shaharlardagi o‘rtacha narxdan 69,4 foizga, eng arzon narx qayd qilingan Anqaradan 3,3 barobarga qimmat demakdir.
3. Banan
1 kg bananning eng arzoni Toshkent supermarketlarida 2,1 AQSh dollari bo‘lib, bu o‘rtacha narxdan 55,7 foizga, Moskva shahrida qayd etilgan eng past narxdan 2,7 barobarga balanddir.
4. Qadoqlangan sut
Toshkent supermarketlarida qadoqlangan sutning bir litri 0.82 AQSh dollarini tashkil etishi aniqlangan. Bu esa, taqqoslanayotgan mamlakatlardagi o‘rtacha narxdan 18,8 foizga hamda eng arzon sut sotiladigan Bishkekdagi narxdan 93,0 foizga yuqoridir. Pasterizatsiyalangan sut qimmatligining asosiy sababi sifatida bozorda raqobat muhiti yaxshi rivojlanmagani ko‘rsatilgan.
5. Margarin
Toshkent supermarketlarida 1 kg margarinning eng arzoni 2,2 dollar turadi. Bu esa, tahlil qilinayotgan mamlakatlardagi o‘rtacha narxdan 20,2 foizga, Bishkekdagi eng arzon narxdan 85,6 foizga qimmatdir.
6. Kartoshka
Toshkent supermarketlarida eng arzon kartoshkaning 1 kilogrami 0,46 AQSh dollarini tashkil etadi. Bu Anqaradagi eng arzon kartoshkadan 2,3 marta qimmatdir.
7. Mandarin
Toshkent supermarketlarida eng arzon mandarin kilogrami 1,7 AQSh dollari turadi. Bu Moskvada qayd etilgan eng arzon mandarindan 87,9 foizga qimmat demakdir.
8. O‘simlik moyi (kungaboqar)
Toshkent supermarketlarida 1 litr kungaboqar moyi 1,7 AQSh dollaridan sotilgan bo‘lib, tahlil qilinayotgan mamlakatlar poytaxtlaridagi supermarketlar o‘rtacha narxidan 6,7 foiz yuqori. Bishkekdagi eng arzon kungaboqar moyidan 2 marta qimmat.
9. Makaron mahsulotlari
Toshkent supermarketlarida eng arzon makaron mahsulotining 1 kilogrami 0,83 AQSh dollari bo‘lib, Minsk shahridagi eng arzon makarondan 83,4 foizga qimmat.
10. Mol go‘shti
Toshkent supermarketlarida 1 kg mol go‘shtining eng arzoni 5,2 dollar bo‘lib, Minskda qayd qilingan eng arzon narxdan 56,5 foizga yuqoridir.
***
6 aprel kuni Agrosanoat majmuini rivojlantirish va oziq-ovqat xavfsizligi masalalari bo‘yicha loyiha xodimlari Toshkent shahrining 4ta yirik savdo nuqtasi, «Chorsu» va «Farxod» bozorlari hamda «Korzinka» va «Makro» supermarketlarida 28ta mahsulot narxi bo‘yicha monitoring o‘rganishlarini olib borgan. Bunda savdo nuqtasidagi eng past narx inobatga olingan.
O‘rganishlar doirasida aniqlashicha, 2021 yil fevral oyi bilan taqqoslaganda, 28ta mahsulotning 20tasi bo‘yicha narxlar o‘zgargan. Xususan, karam, kartoshka va guruch narxlarining 14,2-17,2 foiz arzonlashuvi kuzatilgan.
Ammo, qolgan 17 mahsulot bo‘yicha narxlar ko‘tarilgani qayd etilgan. Bunda qimmatlashish borasida olma yetakchi bo‘lib qolmoqda, uning eng arzoni oxirgi 2 oyda 2 baravarga qimmatlagan. Bundan tashqari, boshqa turdagi meva-sabzavotlar mahsulotlari narxi ham oshgan. Jumladan, pomidor, lavlagi, apelsin, mandarin va bodring narxlari o‘sishi 20-50 foizdan iborat bo‘lgan. Biroq, bu narx o‘sishlari mavsumiy ta'sir hisoblanib, xavotirlanishga hojat yo‘q, deyiladi xabarda.
Narxlar o‘zgarishida e'tibor berish kerak bo‘lgan jihat, bu nomavsumiy mahsulotlar narxidagi o‘zgarishlardir. Bunda tovuq tuxumi yetakchi bo‘lgan. Uning narxi so‘nggi 2 oyda 15,4 foizga o‘sgan. Tuxum narxi o‘sishi tendensiyasi kelgusi oyda ham saqlanib qolishi mumkin, chunki pravoslav nasroniylari may oyi boshida Pasxa bayramini nishonlaydi.
Shuningdek, go‘sht narxi ham sezilarli ko‘tarilgan. Mol go‘shti 9,1 foizga, tovuq go‘shti 8,8 foizga, qo‘y go‘shti 3,8 foizga qimmatlagan.
O‘simlik moyi narxi 7,4 foizga oshgan, bunga jahon bozorlarida, ayniqsa, O‘zbekistonga ushbu mahsulotni eksport qiluvchi mamlakatlarda narx oshishi sabab bo‘lgan.
