Iyul oyining so‘nggi 10 kunligida mamlakatimiz axborot olami, xususan, turli ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlarda Qarshi xalqaro universiteti rektori, yuridik fanlari doktori Axtam Yakubov tomonidan aytilgan “3–4 yildan so‘ng jamiyatda diplomli ishsizlar paydo bo‘ladi” degan fikr keng muhokamaga sabab bo‘ldi. Ayrim bloger va jurnalistlar, shuningdek, jamoatchilik faollari ushbu fikrni noto‘g‘ri talqin qilgan holda turli mish-mish-u yolg‘on munosabatlarni bildirib o‘tishdi. Xo‘sh, aslida bu jumla intervyuning qaysi qismidan kesib olindi? Fikr kontekstidagi asosiy mazmun aslida qanday edi?
Yuqorida keltirilgan fikrlar “Xushnudbek Xudoyberdiyev” YouTube kanali orqali e’lon qilingan “Qashqadaryodagi birinchi xususiy OTM — Qarshi xalqaro universiteti haqida” deb nomlangan intervyudan kesib olingan bo‘lib, mazkur materialda Xushnudbek Xudoyberdiyev Qarshi xalqaro universiteti rektori, yuridik fanlari doktori Axtam Yakubov bilan oliy ta’lim tizimidagi muammo va kamchiliklar, xususiy oliy ta’lim masalalari xususida suhbatlashgan.
Intervyu davomida Axtam Yakubov tomonidan Qarshi xalqaro universitetining tashkil etilishi, universitet kampuslari, o‘quv va ta’lim jarayoni haqida ma’lumot berilgan. Shuningdek, ikki mutaxassis mamlakatimizdagi oliy ta’lim tizimida uchrayotgan muammolarni bartaraf etish bo‘yicha fikr almashgan.
Oliy ta’lim sohasida bugungi eng muhim muammolardan biri bu – jamiyatdagi ijtimoiy adolat tarozisining buzilgani
Intervyuda xususiy oliy ta’lim bozori, uni rivojlantirish, halol va sog‘lom raqobatni shakllantirish masalalari, ta’lim bermasdan, diplom sotish bilan shug‘ullanuvchi “universitetlar”, ta’lim sifatini oshirish, malakali kadrlarni tayyorlash, jamiyatdagi ijtimoiy adolatni ta’minlash, mehnat bozorini to‘g‘ri shakllantirish, iqtidorli talabalarning munosib mehnat sharoitida ishlashi, munosib ish bilan ta’minlanishi uchun imkoniyat yaratish, davlat va xususiy olim ta’lim muassasalariga nisbatan bir xil yondashuv va qarashni shakllantirish masalalariga alohida e’tibor qaratilgan.
Shuningdek, hududlarda ta’limni rivojlantirish, vohaning yaxshi kadrlarini vohaning o‘zida ishlash uchun jalb etish, malakali kadrlarni hududlarning o‘zida faoliyat olib borishi uchun sharoit yaratish masalalari ham muhokama qilingan.
Sifatli ta’lim uchun eng katta investitsiyani o‘qituvchilarga tikish kerak
Intervyu davomida xususiy ta’lim davlat oliy ta’lim muassasalaridan “o‘g‘irlab kelingan” kadrlar hisobiga rivojlantirilayotgani alohida qayd etilib, xususiy ta’lim nufuzini oshirish, malakali kadrlar “armiyasi”ni shakllantirish kerakligi va buning uchun eng katta investitsiyani o‘qituvchilarning bilim va ko‘nikmalarini oshirishga qaratish kerakligi ta’kidlab o‘tilgan.
Shu bilan birga, maktabgacha va maktab ta’limida xususiy sektorga bo‘lgan munosabat bilan oliy ta’limda xususiy sektorga bo‘lgan munosabat, bu munosabatni o‘zgartirish masalalari xususida ham fikrlar bildirilgan.
Eng katta muammo — oliy ta’lim va mehnat bozori o‘rtasidagi integratsiyaning uzilgani
Axtam Yakubov mamlakatimizda mehnat bozori va oliy ta’lim o‘rtasida integratsiya uzilgani xususida to‘xtalar ekan, 3-4 yildan keyin oliy ta’lim bozorida juda katta tushish paydo bo‘lishi va jamiyatda diplomli ishsizlar ko‘payishi xususida to‘xtalib o‘tdi. Mutaxassis ushbu fikrlarini asoslar ekan: “Oliy ta’limda xususiy sektorning rivojlanishi natijasida haqiqiy talantlarni ijtimoiy adolatni ta’minlagan holda saralab olish boshlanadi”, – deb aytadi.
Shuningdek, intervyuda “diplomli mutaxassis” masalasi, xususiy ta’limga, xususiy sektorga ishonchni oshirish, shaxs rivojlanishida xususiy sektorning o‘rni, shaxsning diplomiga qarab emas, uning malakasiga qarab baho berish tendensiyasini shakllantirish, oliy ta’lim va mehnat bozori o‘rtasidagi integratsiyani tiklash, oliy ta’limda nazariya va amaliyotni rivojlantirish, ish beruvchilar va amaliyotchilarni oliy ta’lim muassasalariga jalb etish, universitetlarda tadqiqot institutlari, turli amaliyot markazlari, WorkShop’larni tashkil etish masalalari haqida ham so‘z yuritiladi.
Xususiy oliy ta’lim muassasalarini nazorat qiladigan emas, monitoring qiladigan tizim yaratish kerak
Intervyu davomida Yakubov xususiy oliy ta’lim masalalaridagi sig‘im masalasi, soxta ta’lim orqali daromad topishga intilish, faqat tirikchilik sifatida faoliyat yuritayotgan xususiy oliy ta’lim muassasalari faoliyati haqida to‘xtalib, ularni tanqid qiladi hamda bu muammoning yechimi sifatida xususiy oliy ta’lim muassasalari faoliyatini davlat organi hisoblanmagan xolis tashkilot – fuqarolik jamiyati instituti monitoring qilib boradigan tizimni yo‘lga qo‘yish yoki Nodavlat oliy ta’lim muassasalari Assotsiatsiyasini tuzishni taklif etadi.
Viloyatlar va universitetlar kesimida ixtisoslashuvni to‘g‘ri tashkil etish kerak
Bundan tashqari, intervyuda mehnat bozoridagi muammolarni bartaraf etish, intellektual salohiyati yuqori bo‘lgan mehnat resurslarini eksport qilishni yo‘lga qo‘yish, ishlab chiqarishni universitetlarga olib kelish yoki oliy ta’lim muassasalarini ishlab chiqarish obektlariga ko‘chirish, viloyatlar va universitetlar kesimida ixtisoslashuvni to‘g‘ri tashkil etish, oliy ta’limda hududdagi mehnat bozori, iqtisodi va o‘ziga xosligidan kelib chiqqan holda mutaxassislarni tayyorlashni yo‘lga qo‘yish, bitiruvchilarni ish bilan ta’minlash, talab va takliflarni o‘rganish, talabalarda kreativ fikrlash, tanqidiy fikrlash va qarorlar qabul qilish, fundamental bilim va “soft skillss”ni rivojlantirish, moslashuvchanlikni oshirish, qisqa muddatli va qayta tayyorlash kurslarini ko‘paytirish, yoshlarni mutaxassislikka yo‘naltirishda ularning kreativ yondashuvlarini hisobga olish, ta’limga majburiy yo‘naltirishning oldini olish masalalari bo‘yicha ham fikr-mulohazalar bildirib o‘tilgan.
Quyidagi link orqali to‘liq intervyuni tomosha qilishingiz mumkin:
Reklama
