O‘zbekiston xorijiy mansabdorlarga pora berishga qarshi konvensiyaga qo‘shiladi

O‘zbekistonda huquqiy asos bo‘lmagani uchun bunday keyslarda javobgarlik masalasi qiyinroq. Shu sababli xalqaro tavsiyalarga ko‘ra, kelasi yildan bu konvensiyasiga qo‘shilish masalasi o‘rganiladi, deydi Akmal Burhonov. Prezident farmoniga ko‘ra, Bosh prokuratura, Antikorrupsiya agentligi va tashqi ishlar vazirligi 2024 yil avgustga qadar xalqaro kelishuvga qo‘shilish yuzasidan takliflarni administratsiyaga kiritishi lozim. 

2023 yil 27 noyabr kuni O‘zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurashish tizimini takomillashtirishga doir prezident farmoni qabul qilinib, hujjat bilan 2023-2024-yillarga mo‘ljallangan davlat dasturi tasdiqlandi. Davlat dasturida korrupsion jinoyatlarning oldini olish bo‘yicha xalqaro hamkorlik masalasi ham ko‘rib chiqilgan.

Xususan, kelasi yilda Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotining “Xalqaro moliya-tijorat bitimlarini amalga oshirishda xorijiy mansabdor shaxslarga pora berishga qarshi kurashish bo‘yicha konvensiyasi”ga qo‘shilish masalasi o‘rganiladi. Bosh prokuratura, Agentlik va TIV mas’ul bo‘lgan ushbu farmon talabiga ko‘ra, 2024 yil avgust oyiga qadar konvensiyaga qo‘shilish yuzasidan milliy ekspertlar guruhini shakllantiriladi va asoslantirilgan takliflar prezident administratsiyasiga kiritiladi. Kun.uz muxbiri Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi direktori Akmal Burhonov bilan intervyuda ushbu yo‘nalishdagi o‘zgarishlar haqida so‘radi.

– Bu xalqaro kelishuvga qo‘shilish uchun qanday omillar turtki bo‘lmoqda? O‘zi kelishuv bizga qanday mas’uliyat va vakolatlar beradi?

– O‘zbekiston 2008 yildan beri BMTning Korrupsiyaga qarshi kurashish xalqaro konvensiyasining a’zosi hisoblanadi. Bundan tashqari Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotining Istanbul harakatlar rejasi bor, uning korrupsiyaga qarshi kurashish tarmog‘iga ham a’zomiz. Bu tashkilotlar bizning xalqaro standartlar doirasida amalga oshirayotgan ishlarimizni doimiy ravishda monitoring qilib borishadi.

IHTT tashkilotining monitoring natijalariga ko‘ra, O‘zbekistondagi ishlar, majburiyatni bajarish – umumiy olganda ijobiy baholangan. Shu bilan birga, “Xorijiy mansabdor shaxslarga pora berishga qarshi kurashish bo‘yicha konvensiyasi”ga qo‘shilish bo‘yicha ham tavsiyalar berishgan.

Nima uchun? Birinchidan O‘zbekistonning xalqaro darajada korrupsiyaga qarshi kurashishga tayyorligini, siyosiy irodasini ko‘rsatadi. Ikkinchidan, globallashayotgan davrda O‘zbekiston ham xalqaro savdosi o‘smoqda, tashqi hamkorlar bilan ko‘plab sohalarda kelishuvlar qilyapti. Yirik kelishuvlar esa korrupsiya omilidan xoli emas, degani.

Xalqaro tajribadan ko‘ryapmiz, xorijiy mansabdorlarni pora evaziga og‘dirish holatlari ham bo‘ladi. Holatni atroflicha to‘xtalib o‘tishni joiz deb o‘ylamayman. Lekin mana masalan Gulnora Karimova ishida xorijlik mansabdor pora olganlikda ayblanganini ko‘rdik. Yoki bo‘lmasa, o‘sha bizning fuqaroga nisbatan…

Konvensiyaga qo‘shilishimiz mantiqiy jihatdan ham to‘g‘ri bo‘ladi deb o‘ylayman. Maqsad bunga qo‘shilib, o‘zimizni fuqarolarni javobgarlik tortish emas, xorijliklar ham O‘zbekiston fuqarolariga pora berishi, unga og‘dirishi mumkin. Bu ularni javobgarlikka tortishga asos bo‘ladi. Birinchi o‘rinda O‘zbekiston manfaati uchun kerak.

Bu masalada [Gulnora Karimov ishidan] boshqa keyslar ham bo‘lishi mumkin, lekin javobgarlik va huquqiy asosi yo‘qligi uchun “shunday-shunday bo‘lgan”, deb aytishim to‘g‘ri bo‘lmaydi. 

To‘liq intervyu bilan yuqoridagi video orqali tanishishingiz mumkin.

Farrux Absattarov suhbatlashdi.
Tasvirchilar: Muhiddin Nido, Shoxruz Abdurayimov,
Montaj ustasi: Muhiddin Nido.