Yer yuzidagi eng yirik ommaviy qirilishga okean suvining qizishi sabab bo‘lgan – tadqiqot
Yangi tadqiqot natijalariga ko‘ra, kuchli El Nino hodisasi Perm davridagi mavjudotlarning qirilib ketishida hal qiluvchi rol o‘ynagan.
Bristol universiteti va Xitoy geologiya fanlari universiteti olimlari El Nino mega hodisasi bundan taxminan 252 million yil oldin Yerda eng yirik ommaviy qirilishga sabab bo‘lganini aniqladi. Tadqiqotchilar qadimgi izotoplarni o‘rganib, iqlim modellaridan foydalangan holda iqlim o‘zgarishlarining oqibatlarini qayta tikladi.
Yer tarixidagi eng yirik falokatlardan biri hisoblangan Perm davri qirilishi dengiz turlarining qariyb 95 foizini, quruqlikdagi turlarning 70 foizini yo‘q qilib yuborgan. Tadqiqotchilar bu hodisani keng ko‘lamli vulqon otilishlari bilan bog‘lab kelgan, ammo yangi tadqiqot natijalariga ko‘ra, halokat sababi El Nino hodisasining kuchayishi bo‘lib chiqdi.
Olimlar dengiz organizmlarining toshqoldiqlaridan olingan kislorod izotoplarini tahlil qilish orqali o‘sha davrdagi iqlim o‘zgarishlarini qayta tikladi. Ma’lum bo‘lishicha, butun sayyora bo‘ylab okean harorati ekstremal darajagacha ko‘tarilgan. Bu holat, vulkanizm bilan birgalikda, keskin iqlim o‘zgarishlariga, qurg‘oqchilik va toshqinlarga olib kelgan. Oqibatda tirik mavjudotlarning omon qolishi deyarli imkonsiz holga aylangan.
Okeanlardagi harorat Yer yuzida iqlim holatiga ta’sir qiladi. 2023 yilda o‘tkazilgan kuzatuvlarga ko‘ra, Atlantika va Tinch okeanlarida harorat kutilmagan tarzda ko‘tarilishni boshlagan. Va bu Yer yuzining ayrim hududlarida yomg‘irlarning keskin oshishiga yoki aksincha qurg‘oqchilik avj olishiga olib kelishi mumkin.
Tinch okeanining markaziy va sharqiy qismida suv yuzasining issiq yoki o‘rtachadan baland haroratda bo‘lishi El Nino hodisasi deb nomlanadi. Bu hududda sovuq havo oqimlari to‘planishi esa La Nino deyiladi. Iqlimshunoslar bu ikki jarayonni dunyo iqlimining “motori” deyishadi. Ya’ni ularga qarab fasllardagi haroratni taxmin qilish mumkin.
Tavsiya etamiz
Boylar davrasi: dunyo milliarderlari Tramp inauguratsiyasida yig‘ildi
Jahon | 22:19 / 21.01.2025
Qo‘li kesilgan 2 oylik chaqaloq: uning yaqinlari shifokorlardan norozi
Jamiyat | 14:20 / 21.01.2025
100 dollarlik banknotaning eskisidan voz kechilyaptimi?
Iqtisodiyot | 11:05 / 21.01.2025
APLdagi ilk o‘zbek. Husanovning transferi haqida asosiy gaplar
Sport | 09:16 / 21.01.2025
So‘nggi yangiliklar
-
BMT bosh kotibi 2025 yildagi asosiy tahdidlarni sanadi
Jahon | 21:11 / 22.01.2025
-
G‘arbiy sohildagi qotilliklar, Isroil harbiylari iste’fosi va NATOdan madad kutayotgan Zelenskiy - kun dayjesti
Jahon | 12:28
-
Toshkentda kuchli dorilar savdosi bilan shug‘ullanuvchi guruh fosh etildi
Jamiyat | 12:20
-
O‘zbekiston hukumati a’zolari Donald Trampning inauguratsiyasini AQSh elchixonasida kuzatdi
O‘zbekiston | 12:04
Mavzuga oid
22:00 / 13.12.2024
NASA yangi sun’iy yo‘ldoshi okean tubining eng batafsil xaritasini yaratdi
21:30 / 23.11.2024
COP29: Boy davlatlar iqlimni moliyalashtirishni oshirishga rozi bo‘ldi
15:43 / 20.11.2024
OTB O‘zbekistonning iqlimga moslashish islohotlari uchun 250 mln dollar ajratdi
19:40 / 17.11.2024