AQSh sanksiyalari rubl kursiga kuchli zarba beradi

Jo Bayden prezidentligining so‘nggi kunlarida Vashington tomonidan Rossiya neftiga qarshi joriy etilgan Amerika sanksiyalari Rossiya iqtisodiyotining o‘nlab milliard dollar eksport daromadlarini yo‘qotishiga olib keladi va dollar kursi ikki yil ichida 130 rubldan oshadi. Bu prognoz Rossiya hukumatiga yaqin bo‘lgan Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash markazi tomonidan 10 fevral, dushanba kuni chop etilgan tahlilda keltirilgan.

Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash markazi ma’lumotlariga ko‘ra, «Gazprom neft», «Surgutneftegaz» va Rossiya «soyadagi floti»ning 180 dan ortiq tankerlariga qarshi sanksiyalar joriy etilishi kelgusi uch yil ichida Rossiyaga xorijiy valuta oqimining 156 milliard dollarga qisqarishiga olib keladi. Mutaxassislarning fikricha, neft eksporti hajmining qisqarishi, shuningdek, Rossiya neft kompaniyalari berishga majbur bo‘ladigan qo‘shimcha chegirmalar tufayli mamlakat iqtisodiyoti 2025 yilda 47 milliard dollar, 2026 yilda 57 milliard dollar, 2027 yilda esa 52 milliard dollar yo‘qotadi.

Va bu, Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash markazi fikricha, Rossiya valutasining qo‘shimcha devalvatsiyasiga ta’sir qilishi kerak. Shunday qilib, joriy yilda dollarning o‘rtacha kursi 108,3 rublgacha ko‘tarilishi kutilmoqda, kelgusi yilda u 124,9 rublni, 2027 yilda esa 132,2 rublni tashkil qiladi. Bundan tashqari, agar sanksiyalar joriy etilmaganida, Amerika valutasining kursi sezilarli darajada pasaygan bo‘lardi: bu yil bir dollar 99,2 rubl (9,1 rublga arzon), 2026 yilda 105,7 rubl (19,3), 2027 yilda esa 109,4 rubl (bazaviy kursga nisbatan 22,9 rublga kam) bo‘lar edi.

Natijada, inflatsiya darajasi oshadi, shuning uchun markaz mutaxassislari Markaziy bank 2025 yilning birinchi yarmida yana asosiy stavkani yillik 23 foizga, 2002 yildan beri maksimal darajaga oshirishini kutmoqda.

Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash markazi ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yilda yalpi ichki mahsulotning o‘sishi sanksiyalarsiz ssenariyga nisbatan 0,4 foiz punktga, kelgusi yilda esa 0,3 foiz punktga past bo‘ladi.