Nega yig‘lashdan uyalmaslik kerak? Yig‘lashning ruhiy va jismoniy foydalari

Yig‘lash – psixologik yengillik vositasi

Psixologlar yig‘lashning ahamiyatini turli jihatlari bilan o‘rganishdi. Birinchi navbatda, yig‘lash stressni kamaytirishdagi muhim rolini o‘ynaydi. Healthline nashri xabariga ko‘ra, yig‘lagan odamning organizmi kortizol (stress gormoni) darajasini pasaytirishga harakat qiladi. Natijada odam ko‘pincha o‘zini yengil va bo‘shashgan his qiladi. Bu jarayon psixologiyada “katarsis” deb ataladi, ya’ni yig‘lash orqali inson ichki og‘irlikdan xalos bo‘ladi.

Bundan tashqari, yig‘lash davomida endorfinlar va boshqa foydali moddalar ajralib chiqadi, ular kayfiyatni ko‘taradi va og‘riqni kamaytiradi. Shu sababli, yig‘lagan odam bir necha daqiqadan so‘ng o‘zini sokin va xotirjam his qilishi mumkin.

Yig‘lash tanaga qanday ta’sir qiladi?

Yig‘lash faqat ruhiy emas, jismoniy salomatlik uchun ham foydali. Ko‘z yoshlari tarkibida lizotsim deb ataluvchi tabiiy antibakterial ferment mavjud bo‘lib, bu ko‘zlarni mikroblardan himoya qiladi. Yig‘lash orqali ko‘zlar ortiqcha tuz, chang va allergenlardan tozalanadi, bu esa ko‘z salomatligini yaxshilashga yordam beradi.

Bundan tashqari, yig‘lash yurak faoliyatini sokinlashtiradi va qon bosimini pasaytiradi. Nafas olish ritmi o‘zgaradi, ko‘krak qafasi kengayadi, natijada yurak urishi barqarorlashadi. Bu jarayon tibbiyotda tananing o‘zini tinchlantirish mexanizmi sifatida izohlanadi.

Ko‘z yoshlarining turlari

Yig‘lashning turli shakllari mavjud:

1. Refleks ko‘z yoshlari – piyoz to‘g‘raganda yoki chang ko‘zga kirganda yuzaga keladi. Bu himoya mexanizmi bo‘lib, ko‘zni bezovta qiluvchi moddalardan tozalaydi.

2. Bazal ko‘z yoshlari – ko‘zning doimiy namligini saqlab turuvchi tabiiy suyuqlik. U ko‘z qorachig‘ini qurib qolishdan himoya qiladi.

3. Emotsional ko‘z yoshlari – qayg‘u, xursandchilik yoki og‘riqdan yuzaga keladi. Bu turdagi yig‘lashda stressni kamaytiradigan gormonlar ko‘proq ajraladi.

Yig‘lashning salbiy tomonlari: ko‘p yig‘lash xavfdan signal bo‘lishi mumkin

Har bir insonning yig‘lashga huquqi bor, ammo agar yig‘lash tez-tez, nazoratsiz va uzoq davom etadigan odatga aylansa, bu ruhiy salomatlikdagi muammolarni ko‘rsatishi mumkin.

1. Depressiya – yig‘lashning eng keng tarqalgan sababi. Depressiyada odam o‘zini tushkun, umidsiz his qiladi va kichik bir sabab ham uni yig‘lashga olib kelishi mumkin.

2. Tashvish – haddan tashqari xavotir va tashvish yig‘lash bilan birga kechadi. Bu holatda yig‘lash ko‘pincha ichki qo‘rquv va beqarorlik natijasida yuzaga keladi.

3. Gormonal o‘zgarishlar – homiladorlik, tug‘uruqdan keyingi davr yoki klimaks paytida gormonlar darajasi o‘zgaradi va bu ayollarda ko‘proq yig‘lashga sabab bo‘lishi mumkin.

4. Nevrologik kasalliklar – ba’zi asab tizimi kasalliklarida odam o‘z xohishiga qarshi tez-tez yig‘laydi yoki kuladi.

Yig‘lash aslida odamni ichki hissiyotlarini tan olishga va ifoda etishga yordam beradigan tabiiy bir jarayondir. Uning ruhiy va jismoniy salomatlikka ta’siri juda ijobiy. Ammo agar yig‘lash ko‘p va nazoratsiz bo‘lsa, bu ruhiy salomatlikdagi muammolarga ishora bo‘lishi mumkin. Bunday holatlarda, mutaxassislar yordamiga murojaat qilish zarur.

Yig‘lashdan uyalmaslik kerak – bu jarayon aslida odamning salomatligini yaxshilashga va psixologik yengillikka olib keladi.