Muhandislik san’atga aylantirilgan dunyodagi yettita ko‘prik

Eyfel minorasi yonida, Tarn vodiysidan 343 metr balandlikda muhandislik mo‘jizasi — 2460 metr uzunlikdagi Miyo viaduki bor. Uning shakliga samolyot aerodinamikasi ilhom bergan: silliq liniyalari shamol qarshiligini minimallashtiradi, konstruksiya soatiga 250 kilometrgacha bo‘lgan shamollarga bardosh berishga mo‘ljallangan.

Qurilish vodiy bo‘ylab masofani «ishga tushirish» imkonini beradigan gidravlik tizimlar yordamida amalga oshirildi — bu ko‘prik qurilishida avval qo‘llanmagan. Qurilish uchun taxminan 290 000 tonna materiallar va 394 million yevro sarmoya talab qilindi. Bularning barchasi uch yil ichida amalga oshirildi.

Singapurdagi «Xenderson to‘lqinlari» ko‘prigi (uzunligi 274 metr) dunyodagi eng matematik dizaynlashtirilgan ko‘priklardan biridir. Arxitektor Jorj Lejandr uni faqat uch o‘lchovli algebraik tenglamalar yordamida yaratgan. Xenderson yo‘lidan 36 metr balandlikda joylashgan bo‘lib, u Singapurning janubiy tizmasidagi parklarni bog‘laydi.

Egri qismlar chuqurchalar bilan uyg‘unlashib, dam olish uchun qulay bo‘shliqlar yaratadi. Kechasi konstruksiyaning yog‘och «qovurg‘alari» svetodiodlar bilan yoritilib, ko‘prikni singapur urbanizmi va raqamli arxitekturasining timsoli bo‘lgan yorqin to‘lqinga aylantiradi.

Bu mitti ko‘prik (uzunligi 12 metr) haqiqiy muhandislik mo‘jizasidir. An’anaviy ko‘priklardan farqli o‘laroq, Rolling Bridge sakkizburchakka yig‘iladi. Sakkizta uchburchak bo‘laklar po‘lat ilon jonlanayotgandek ikki-uch daqiqada ko‘tarilib, o‘zaro tutashadi.

Har juma kuni tushdan keyin ko‘prik Grand-Yunion kanali ustidan o‘z o‘zgarishini amalga oshiradi va odamlarni jalb qiladi.

«Miltillovchi ko‘z» - ko‘prik o‘zining noyob egilish tizimi tufayli shunday nom oldi. Bu alohida qismlari ko‘tarilmasdan, yagona birlik sifatida aylanuvchi dunyodagi birinchi ko‘prikdir.

Ikki parabolik kamar — biri pastki qism uchun, ikkinchisi tayanch qismi uchun — bir vaqtning o‘zida 40 darajagacha burchak ostida aylanadi. Butun sikl faqat to‘rt daqiqa davom etadi. Ko‘prik yiliga 500 martadan ko‘proq ko‘tarilib, kemalarni o‘tkazadi, uning egilish mexanizmi esa ko‘prikdagi chiqindilarni tozalaydi.

Yevropaning eng ulkan infratuzilma loyihalaridan biri Daniya va Shvetsiyani bog‘laydi. Eresun ko‘prigi to‘rt polosali avtomagistral va temiryo‘l liniyalarini birlashtiradi, ular sun’iy orol orqali tunnelga o‘tib ketadi.

Ko‘prik kemalar to‘qnashuvi, zilzila va bo‘ronlarga bardosh bera oladi. Uning tarkibiy qismlarining og‘irligi o‘n minglab tonnani tashkil qiladi. Ko‘prik, shuningdek, Skandinaviya va qit’a o‘rtasida ma’lumotlar uzatish magistrali bo‘lib xizmat qiladi.

Olov va suvdan nafas oladigan ko‘prik. Har dam olish kunlari minglab odamlar ulkan oltin ajdahoning 18 ta maxsus yaratilgan qurilmadan olov va suv otayotganini tomosha qilish uchun yig‘iladi.

Ko‘prik 15 ming chiroq bilan jihozlangan bo‘lib, bu uni Xan daryosi ustidagi porloq ilonga aylantiradi. O‘zining ajoyib ko‘rinishidan tashqari, bu Danang aeroportini shahar plyajlari bilan bog‘laydigan muhim transport arteriyasidir.

Ushbu ko‘prik - hayot g‘oyasini o‘zida mujassam etgan. Uning tuzilishi DNKning qo‘sh spiraliga o‘xshab, harakat, aloqa va rivojlanishni anglatadi. U odatda shunga o‘xshash loyihalar uchun zarur bo‘lgan po‘latning faqat beshdan bir qismidan foydalangan holda qurilgan, bu raqamli dizaynning samaradorligini ko‘rsatadi.

Ko‘prikda Marina-Bey ko‘rfazi va Singapur osmono‘par binolari panoramasi ko‘rinishini taqdim etadigan beshta kuzatuv maydonchasi mavjud. Bu shunchaki muhandislik jasorati emas, balki kelajak shahrining arxitektura metaforasi — zamonaviy, moslashuvchan va bir-biriga bog‘langan.

Bugungi kunda ko‘priklar nafaqat funksional obektlar, balki inson ongining yorqin namunasidir. Ular nafaqat qirg‘oqlarni, balki davrlarni ham bog‘laydi, bu bizga qurish - ilhom berish ekanligini eslatadi.