Xitoy RFdan neft importining deyarli yarmidan voz kechdi

Sinopec va PetroChina kabi Xitoyning yirik davlat neft kompaniyalari, shuningdek, mamlakatning bir qator kichik xususiy korxonalari AQSh oktyabr oyi oxirida Rossiyaning “Rosneft” va “Lukoyl” konsernlariga nisbatan sanksiyalar kiritgandan keyin Rossiyadan yonilg‘i yetkazib berishlarini bekor qildi. Bu haqda 3 noyabr kuni Bloomberg agentligi treyderlarga tayanib xabar berdi.

Norvegiyaning Rystad Energy konsalting kompaniyasi baholashicha, jami bo‘lib Xitoy kuniga 400 ming barrel neft xarididan voz kechgan — bu Xitoyga yetkaziladigan rus nefti kunlik hajmining taxminan 45 foizi. Qaror ayniqsa Sibir neftining ESPO (VSTO) sortiga qattiq ta’sir qildi va uning narxi keskin pasaydi. Agar avvalroq noyabrda yetkazib beriladigan partiyalar narxi etalon Brent’ga teng (bir barrel uchun 64–65 dollar) yoki eng ko‘pi bilan 0,5 dollarga arzonroq bo‘lgan bo‘lsa, hozir chegirmalar 0,5–1 dollar oralig‘ida, ayrim hollarda 1,7 dollargacha yetib bormoqda. Shu holatda ham ESPO’ni dekabrda yetkazib berish bo‘yicha shartnomalar sekin tuzilyapti.

Xitoyning xususiy korxonalari rus neftini sotib olishdan qaytishiga mamlakatdagi Shandong Yulong Petrochemical kompaniyasining Buyuk Britaniya va YeI sanksiya ro‘yxatlariga kiritilishi ham ta’sir ko‘rsatdi. Endi u g‘arb yetkazib beruvchilari bilan ishlay olmagani uchun faqat rus yonilg‘isini sotib olishga majbur.

Oktyabr oxirida, neft xaridlarini faqat Xitoy davlat kompaniyalari to‘xtatgani haqida xabarlar chiqqan paytning o‘zidayoq, Reuters xususiy kompaniyalar ham Rossiya yonilg‘isidan voz kechishi mumkinligi haqida taxmin qilgandi. Shu bilan birga, kelgusida savdo katta ehtimol bilan davom etishini qayd etgan: masalan, Hindistonning eng yirik neft konserni Indian Oil Corp (IOC) xaridlarni qayta tikladi.

AQSh Moliya vazirligi huzuridagi Tashqi aktivlarni nazorat qilish idorasi (OFAC) 22 oktyabr kuni “Ukrainadagi urushni tugatish bo‘yicha tinchlik jarayoniga Rossiyaning jiddiy qiziqishi yo‘q”ligi sabab qo‘shimcha sanksiyalar kiritdi. Yangi cheklovlar “Lukoyl” va “Rosneft”gina emas, balki ularning 34 ta shu’ba kompaniyasiga ham taalluqli. Shuningdek, “Lukoyl” va “Rosneft” ulushi 50 foiz yoki undan yuqori bo‘lgan barcha kompaniyalar ham bloklanadi.

Bundan bir hafta oldin “Lukoyl” va “Rosneft”ga nisbatan sanksiyalarni Buyuk Britaniya joriy etgan edi. Bu choralar aktivlarni muzlatish, trast xizmatlari va transport operatsiyalariga cheklov qo‘yishni o‘z ichiga oladi. Londonda ta’kidlanishicha, “Rosneft” va “Lukoyl” Rossiya hukumati uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega sohada — xususan, energetikada — faoliyat yuritadi.