BMTda qabul qilingan G‘azo rezolyutsiyasi, turk kemasiga zarba bergan Rossiya va Ukrainaga 100 ta qiruvchi samolyot – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

BMT G‘azo bo‘yicha AQSh rezolyutsiyasini qabul qildi

17 noyabr kuni BMT Xavfsizlik Kengashi G‘azodagi urushni tugatish bo‘yicha AQSh tomonidan tayyorlangan rezolyutsiyani qabul qildi. BMT rezolyutsiyasi — o‘tish davri boshqaruv organini qonuniylashtirish hamda G‘azoga qo‘shin yuborishni ko‘rib chiqayotgan davlatlarni ishontirish uchun muhim qadamdir.

Rezolyutsiya matnida a’zo davlatlar o‘tish davri hokimiyati sifatida ko‘zda tutilgan Tinchlik Kengashida ishtirok etishi mumkinligi aytiladi.

Ushbu rezolyutsiya prezident Donald Trampning sulh rejasini qo‘llab-quvvatlaydi: rezolyutsiya G‘azoda qurolsizlantirish jarayonini, jumladan, qurollarni utilizatsiya qilish va harbiy infratuzilmani yo‘q qilish orqali ta’minlaydigan xalqaro barqarorlashtirish kuchlariga ham ruxsat beradi.

Hamas esa bayonotida qurolsizlanmasligini yana bir bor takrorlab, Isroilga qarshi kurashini «legitim qarshilik» deb ta’rifladi. Bu pozitsiya esa guruhni xalqaro kuchlar bilan to‘qnash kelishi ehtimoli bilan yuzma-yuz qo‘yadi.

«Rezolyutsiya G‘azo sektoriga xalqaro vasiylik mexanizmini yuklaydi, buni xalqimiz va ularning fraksiyalari rad etadi», — deyiladi Hamas bayonotida.

Falastin ma’muriyati rezolyutsiyani olqishlab bayonot chiqardi va uni amalga oshirishda ishtirok etishga tayyor ekanini bildirdi. Tramp esa ovoz berishni ijtimoiy tarmoqlarda «haqiqiy tarixiy ahamiyatga ega lahza» sifatida nishonladi. «Kengash a’zolari va yana ko‘plab qiziqarli e’lonlar kelgusi haftalarda e’lon qilinadi», — deb yozdi Tramp.

Veto huquqiga ega bo‘lgan Rossiya avval rezolyutsiyaga qarshi chiqish ehtimolini bildirgan edi, biroq Xitoy ham, Rossiya ham ovoz berishda betaraf bo‘ldi. Ularning BMTdagi elchilari, hujjat BMTga G‘azoning kelajagida aniq rol bermayotganidan shikoyat qilishdi.

«Aslida kengash – Vashingtonning va’dalariga asoslanib, tashabbusga o‘z roziligini bermoqda. G‘azo sektoriga to‘liq nazoratni Tinchlik Kengashi va ISFʼga topshirmoqda. Biz esa hozircha bu tuzilmalarning qanday ishlashi haqida hech narsa bilmaymiz», — dedi Rossiyaning BMTdagi elchisi Vasiliy Nebenzya.

Falastinliklar uchun davlat tuzishning kelajakdagi ehtimolini tilga olingan hujjat matni esa Isroilda bahs uyg‘otdi. Ular to‘laqonli Falastin davlatiga bo‘lishiga qat’iy qarshilik qilmoqda.

Ukrainaga 100 ta qiruvchi samolyot

Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy va Fransiya prezidenti Emmanuel Makron o‘rtasida 100 dona Dassault Rafale qiruvchi samolyotlarini sotib olish bo‘yicha kelishuv imzolandi.

Kiyevning mudofaa uskunalarini xarid qilishini kuchaytirishga qaratilgan hujjat Parij yaqinidagi harbiy havo bazasida imzolandi. Parijda Makron bilan o‘tkazilgan qo‘shma matbuot anjumanida Zelenskiy bu kelishuvni 2026 yildan boshlab 10 yil davom etadigan «tarixiy» bitim deb ta’rifladi.

Zelenskiy shuningdek, kelishuv doirasida Ukraina Fransiyaning «juda kuchli» radarlarini ham, sakkizta SAMP/T havo mudofaasi tizimini ham qabul qilib olishini aytdi.

Ukraina shuningdek, Fransiyadan 55 ta yangi elektr lokomotiv sotib olish bo‘yicha kelishuv imzolagan. Bu Ukraina logistikasini kuchaytirish maqsadida qilinmoqda.

Zelenskiy Fransiyaga Gretsiya safaridan keyin yetib keldi. Afinada ikki mamlakat gaz kompaniyalari AQShdan Ukraina uchun kelayotgan suyultirilgan gazni yetkazib berishni muhokama qilgandi.

Rossiya Ukrainadagi turk kemasiga zarba berdi

Rossiya kuchlari dushanba kuni Odessa viloyatidagi Izmail portida langar tashlab turgan, Turkiyaga tegishli ORINDA nomli kemani nishonga oldi. Zarba kemada yong‘in chiqishiga sabab bo‘ldi va portlash xavfi tufayli yaqin atrofdagi hududlar evakuatsiya qilindi.

Kemaga taxminan 4 000 tonna suyultirilgan neft gazi ortilgan bo‘lgan. Turkiyaning Dengiz ishlari bo‘yicha bosh boshqarmasi 16 nafar turk ekipaj a’zosining barchasi xavfsiz evakuatsiya qilinganini tasdiqladi.

Ularning hech biri jarohat olmagan va ular xavfsiz joyga ko‘chirilgan, deyiladi bayonotda.

Ukraina yong‘in xavfsizligi brigadalari yong‘inni o‘chirgach, zarar bo‘yicha batafsil baholash o‘tkazilishini aytdi. Turk rasmiylari vaziyatni yaqindan kuzatayotganini va Ukraina idoralari bilan aloqada ekanini qo‘shimcha qildi.

Turk OAVlariga ko‘ra, Rossiya–Ukraina urushi boshlanganidan beri Qora dengizdagi bir necha turk bayrog‘i ostida tijoriy kemalar jangovar zarbalardan shikastlangan. Biroq ekipaj a’zolariga jarohat yetmagan.

Dushanba kuni sodir bo‘lgan yana bir alohida hodisada, Rossiya raketa zarbasi Odessadagi energiya obektiga urildi. Hujum 36,5 ming xonadonni elektrsiz qoldirdi.

Germaniya Isroilga qurol yetkazib berishni tikladi

Germaniya hukumati Isroilga qurollarni yetkazib berishga qo‘yilgan bir necha oylik taqiqni bekor qildi. Cheklovlarni bekor qilish, 10 oktyabrdan buyon amal qilayotgan Isroil va HAMAS o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish rejimi «so‘nggi haftalarda barqarorlashgani» bilan izohlandi.

Shu bilan birga, Germaniya hukumati endilikda har bir qurol yetkazib berish to‘g‘risidagi so‘rovni avtomatik ravishda ma’qullamaydi. Balki «umuman olganda, har bir eksport arizasini alohida ko‘rib chiqishga» qaytadi.

Shuningdek, Germaniya G‘azo aholisiga infratuzilmani tiklashda yordam berishini qayd etdi.

Germaniya hukumati G‘azo genotsidi davrida Isroilni harbiy va diplomatik jihatdan faol qo‘llab kelgan. Xususan, avvalgi kansler Olaf Shols hukumati Isroilga deyarli 500 million yevrolik qurollar yetkazgan. Fridrix Mers boshchiligidagi yangi hukumat davrida ham kamroq bo‘lsa-da qurollar berilgan.Mers faqat 2025 yil avgust oyiga kelib, Isroilga qurol embargosini e’lon qilgandi.

Bin Salmon AQShga kelmoqda

17 noyabr kuni prezident Donald Tramp AQShda ishlab chiqarilgan F-35 qiruvchi samolyotlarini Saudiya Arabistoniga sotishni ma’qullashini rejalashtirayotganini aytdi.

«Biz F-35ʼlarni sotamiz», dedi Tramp Oval kabinetda jurnalistlarga. Bunday savdo siyosatda muhim burilish bo‘lib, Yaqin Sharqdagi harbiy muvozanatni o‘zgartirishi, Isroilning «sifat jihatidan harbiy ustunligini» saqlash haqidagi ta’rifni sinovdan o‘tkazishi mumkin.

Saudiya Arabistoni 48 tagacha F-35 qiruvchilarini sotib olishni so‘ragan. Bitim Pentagonning siyosat bo‘limi tomonidan ma’qullangan.

Bugun, 18 noyabr kuni Saudiya valiahd shahzodasi Muhammad bin Salmon – jurnalist Jamol Qoshiqchining o‘ldirilganidan yetti yil o‘tib, ilk marta Oq uyga kelmoqda. Diplomatik manbalarga ko‘ra, qirollikning de-fakto rahbari AQShdan Qatardagi kabi xavfsizlik kafolatlari, AI hamda fuqaroviy yadro texnologiyalari bo‘yicha kelishuv izlayapti.

Bangladeshda sobiq bosh vazir sirtdan qatlga hukm qildi

Bangladesh sudi mamlakatning sobiq bosh vaziri Shayx Hasinani 2024 yilgi norozilik namoyishlarini tarqatish chog‘ida insoniyatga qarshi jinoyatlar sodir etilishida aybdor deb topdi. Hukumatning sobiq rahbari o‘lim jazosiga hukm qilindi.

Biroq u o‘sha voqealar chog‘ida Hindistonga qochib ketgandi.

78 yoshli Hasina bilan birga uning hukumatidagi yana ikki amaldor aybdor deb topildi: sobiq ichki ishlar vaziri Asaduzzamon Xon Kamol hamda politsiyaning sobiq boshlig‘i Abdulloh al-Ma’mun.

Sud zalida ulardan faqat ikkinchisi ishtirok etdi: u o‘z aybiga iqror bo‘lgan va sud jarayonida ayblovchi tomon guvohi sifatida ko‘rsatma berdi.

Bangladeshdagi ommaviy norozilik namoyishlari 2024 yil iyul oyida boshlangan va huquq-tartibot idoralari bilan qonli to‘qnashuvlarga aylanib, yuzlab odamlar, jumladan, bolalar halok bo‘lgandi. Namoyishlarni talabalar boshlagan: ular davlat sektoridagi ish o‘rinlarining ajratilishidagi diskriminatsiyadan norozi bo‘lgan.

Hukm e’lon qilinganidan ko‘p o‘tmay, Hasina sudni noqonuniy deb atab, bayonot berdi. U, avvalroq «xavfsizlik kuchlariga namoyishchilarga qarata o‘t ochish bo‘yicha shaxsan ko‘rsatma bergani haqidagi ayblovlarni» qat’iyan rad etgandi.

Saudiyada 45 nafar hindistonlik ziyoratchi halok bo‘ldi

16 noyabr kuni erta tongda Saudiya Arabistonining Mufrihat shahri yaqinida Makkadan Madinaga ketayotgan avtobus dizel yonilg‘isi ortilgan avtosisterna bilan to‘qnashib ketdi. Oqibatda kamida 45 nafar hindistonlik ziyoratchi halok bo‘ldi.

Qutqaruv xizmatlari va mahalliy hokimiyat vakillari voqea joyiga yetib borib, qutqaruv ishlarini olib borgan. Rasmiylar jabrlanganlarning aniq sonini va halok bo‘lganlarning shaxsini aniqlashda davom etmoqda.

Haydarobod politsiyasi xabariga ko‘ra, avtobusda 46 nafar yo‘lovchi bo‘lgan, ulardan faqat bir yigit omon qolgan. Halok bo‘lganlar orasida 18 nafar ayol va 10 nafar bola bo‘lgani ta’kidlanmoqda.

Hindiston bosh vaziri yuz bergan hodisa munosabati bilan yaqinlarini yo‘qotgan oilalarga hamdardlik bildirdi. Qayd qilinishicha, halok bo‘lganlarning jasadi diniy urf-odatlarga muvofiq Saudiya Arabistonida dafn etiladi.