Rossiya olimlariga FSB roziligisiz xorijliklar bilan ishlash ta’qiqlandi

Rossiya olimlari va ilmiy tashkilotlariga FSBdan oldindan rozilik olmasdan xorijliklar bilan hamkorlik qilish taqiqlandi. Bu haqda Rossiya hukumati qaroridan ma’lum bo‘ldi, hujjat payshanba kuni, 27 noyabrda, rasmiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar portalida e’lon qilingan.

Hujjatga ko‘ra, ilmiy loyihalarda ishtirok etayotgan chet elliklar haqidagi ma’lumotlar, shu jumladan muassislari orasida xorijliklar bor bo‘lgan rus tashkilotlari haqidagi ma’lumotlar, yagona davlat ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlari hisobi tizimiga kiritilishi shart. Oliy ta’lim va fan vazirligi ushbu ma’lumotlarni ro‘yxatdan o‘tkazilgandan so‘ng besh kun ichida FSBga taqdim etishi kerak. So‘rovni ko‘rib chiqish va xorij ishtirokchisiga ruxsat berish yoki rad etish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun FSBga 60 kun muhlat beriladi.

Ushbu qaror Rossiya prezidenti Vladimir Putin iyun oyida imzolagan, ilmiy ishlanmalarni chet elga chiqib ketishi bo‘yicha nazoratni kuchaytirish haqidagi qonunni amalga oshirish doirasida qabul qilingan. Davlat budjetidan moliyalashtiriladigan davlat topshiriqlarini bajaradigan ilmiy tashkilotlar va oliy o‘quv yurtlari uchun yangi qoidalar 2026 yil 1 martidan amal qila boshlaydi, qolgan barcha tashkilotlar uchun esa 2028 yil 1 sentabrdan kuchga kiradi.

Qonunga ilova qilingan tushuntirish xatida ta’kidlanishicha, FSB bilan kelishish tartibi "ilmiy faoliyat natijalarining Rossiya hududidan tashqariga chiqib ketishini nazorat qilishni kuchaytirishga, shu bilan birga ilmiy ijod erkinligini buzmaslikka xizmat qiladi".

Rossiya Fanlar akademiyasida bu yondashuv "milliy manfaatlarni ilgari surishga mos keladi", deb bayonot berildi. "Vedomosti" nashri manbalari ta’kidlashicha, hozirgi kunda rus olimlarining eng faol xalqaro hamkorligi Xitoy va Hindiston bilan bog‘liq.

Bundan avval FSB gipertovushli texnologiyalar ustida ishlagan olimlarga nisbatan bir necha jinoiy ish qo‘zg‘atgan edi. Fanlar akademiyasining Sibir bo‘limi institutlarida Anatoliy Maslov, Aleksandr Shiplyuk, Dmitriy Kolker, Valeriy Zveginsev va Vladislav Galkin qo‘lga olingan. Birinchi uch nafari Xitoyga maxfiy ma’lumotlar uzatganlikda ayblangan.

Rossiyani tark etishga majbur bo‘lgan fizik Yaroslav Kudryavsev bunday harakatlar hukumat tomonidan "deyarli fuqarolik fanini o‘ldirayotganini" aytgan, chunki harbiy tadqiqotlarda ortiqcha maxfiylik ilmiy muhitni vayron qiladi.