Yevropa yetakchilari Zelenskiy bilan urushni tugatish rejasini muhokama qildi

Fransiya prezidenti devoni xabariga ko‘ra, dushanba, 8 dekabr kuni Londonda Ukraina prezidentining Fransiya, Buyuk Britaniya va Germaniya rahbarlari bilan uchrashuvida AQSh vositachiligida o‘tayotgan tinchlik muzokaralarining oraliq natijalari va xavfsizlik kafolatlari muhokama qilindi. «Ukraina prezidenti, Buyuk Britaniya bosh vaziri, Germaniya kansleri va Fransiya prezidenti ishtirok etgan ushbu uchrashuv bizga Ukrainani qo‘llab-quvvatlash borasidagi o‘zgarmas pozitsiyamizni, shuningdek, Ukrainada mustahkam va uzoq muddatli tinchlikka bo‘lgan sadoqatimizni yana bir bor tasdiqlash imkonini berdi», — deyiladi bayonotda.

Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy ijtimoiy tarmoqlarda Buyuk Britaniya bosh vaziri Kir Starmer, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron va Germaniya kansleri Fridrix Mersga «uchrashuvni tashkil etgani va tinchlikka erishish yo‘lida har birining shaxsiy hissasi uchun» minnatdorlik bildirdi. Uning aytishicha, uchrashuv chog‘ida Amerika tomoni bilan qo‘shma diplomatik ishlar ham muhokama etilgan, xavfsizlik kafolatlari, Ukraina urushdan keyingi tiklanishi va «keyingi qadamlar» bo‘yicha «umumiy pozitsiya» kelishib olingan. «Alohida tarzda biz Ukrainani keyingi qo‘llab-quvvatlash haqida ham gaplashdik», — deb qo‘shimcha qildi Zelenskiy.

Buyuk Britaniya bosh vaziri rasmiy vakili so‘zlariga ko‘ra, muhokamalar yaqin kunlarda milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchilar darajasida davom ettiriladi. «Liderlar shunga kelishdiki, diplomatik sa’y-harakatlar davom etayotgan bir paytda Yevropa Ukrainani qo‘llab-quvvatlashda davom etishi, uning uzluksiz hujumlardan himoyalanish qobiliyatini mustahkamlashi lozim. Bu hujumlar natijasida minglab odamlar issiqlik va yorug‘liksiz qolgan», — dedi rasmiy vakil.

Uning so‘zlariga ko‘ra, uchrashuvda, qolaversa, Rossiyaning muzlatib qo‘yilgan aktivlaridan Ukrainani qo‘llab-quvvatlash uchun foydalanish masalasida «siljish» qayd etildi. Fransiya, Germaniya va Ukraina rahbarlari bilan uchrashuvdan so‘ng Starmer boshqa yevropalik ittifoqdoshlar bilan telefon orqali muloqot o‘tkazib, ularni hozirgi vaziyat yuzasidan xabardor qildi.

DW muxbiri xabar berishicha, 8 dekabr kuni kechqurun Ukraina prezidenti Bryusselda NATO bosh kotibi Mark Ryutte, Yevropa komissiyasi (YeK) raisi Ursula fon der Lyayyen va Yevropa Kengashi raisi Antoniu Koshta bilan uchrashishi kerak edi.

Londondagi uchrashuvdan oldin Mers AQSh tomoni taklif qilgan tinchlik rejasining ayrim bandlariga nisbatan «shubha» bildirgan edi. Makron esa eng dolzarb vazifa sifatida «yevropaliklar va ukrainlarning umumiy pozitsiyalarini» AQSh hukumati tasavvurlari bilan muvofiqlashtirishni keltirdi, Starmer Vashington taklifini qabul qilishi uchun Ukraina prezidentiga bosim o‘tkazmasligini ta’kidladi.

AFP agentligi Kiyevda muzokaralarga yaqin manbalarga tayanib yozishicha, muzokaralarda «eng muammoli masala» sifatida hali-hamon Rossiyaga ehtimoliy hududiy yon bosish mavzusi turibdi. Xabarga ko‘ra, Rossiya prezidenti Vladimir Putin «hech qanday hududiy imtiyozlarsiz kelishuvga rozi bo‘lishni istamaydi». Shu bilan birga, Vashington «mavjud kelishmovchiliklarni yechish bo‘yicha tezkor qaror qabul qilinishi» tarafdori, ammo Kiyev tafsilotlar puxta ishlab chiqilmasdan turib, barcha takliflarga birdan rozilik bera olmaydi.

4–6 dekabr kunlari Ukraina Milliy xavfsizlik va mudofaa kengashi kotibi Rustem Umerov va Ukraina Qurolli kuchlari Bosh shtabi boshlig‘i general Andrey Gnatov ishtirokidagi Ukraina delegatsiyasi Mayamida AQSh vakillari bilan muzokaralar o‘tkazdi. Amerika tomondan muzokaralarda AQSh prezidenti Donald Trampning maxsus vakili Stiven Uitkoff va Oq uy rahbarining kuyovi Jared Kushner ishtirok etdi. Uchinchi kuni ularga Zelenskiyning o‘zi ham qo‘shilgan bo‘lib, uning aytishicha, u «uzoq va mazmunli telefon suhbati»ni o‘tkazgan.

Mayamidagi muzokaralar 2 dekabr kuni Moskvada Uitkoff va Kushnerning Putin bilan deyarli besh soatlik uchrashuvidan so‘ng bo‘lib o‘tdi. Ushbu uchrashuvdan keyin Rossiya tomoni tinchlik rejasi bo‘yicha «murosa varianti yo‘qligi» haqida bayonot bergan edi. Axios nashri bilan suhbatda bo‘lgan manbalardan birining so‘zlariga ko‘ra, amerikaliklar Kreml rahbari bilan uchrashuv, shuningdek tomonlar o‘rtasidagi kelishmovchiliklarni yengishga yordam berishi mumkin bo‘lgan yangi g‘oyalar haqida Ukraina delegatsiyasini batafsil xabardor qilgan. Nashr ta’kidlashicha, Ukraina va Rossiyaning pozitsiyalari o‘zaro mos kelmaydiganga o‘xshab ko‘rinsa-da, AQSh rasmiylari haligacha hatto eng murakkab — hududiy masala bo‘yicha ham murosaga erishish mumkinligiga ishonib turibdi.