Телефоннинг «қулоғи» бор экан: Ушаков ва Уиткофф суҳбатини ким тинглаган?

Бугун катта-катта мулозимларнинг телефон суҳбати катта-катта дунё нашрларида чиқиб кетгани ҳақида гаплашамиз. Қайсидир шоввоз ҳакер имконини қилиб бутун бошли Трамп ва Путиннинг ишонган мулозимлари телефонда гаплашганини эшитиб, уни тарқатиб юборди. Ва бу суҳбат тафсилотларини эшитсангиз, Вашингтон «Трамп тинчлик режаси» деб тақдим этаётган мантиқсиз режа қаердан пайдо бўлганини билиб оласиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

«Менга қара, сенга бир гап айтаман...»

Демак Bloomberg Трампнинг махсус вакили Стивен Уиткофф ва Владимир Путин маъмуриятидаги юқори мартабали мулозим Юрий Ушаковнинг телефон суҳбати тафсилотларини эълон қилди. Мақолада суҳбат сўзма-сўз келтирилган. Шунингдек, Bloomberg Ушаковнинг Кирилл Дмитриев билан суҳбати матнини ҳам тарқатди.

Ушаков, Дмитриев ва Уиткофф ким эканини кўпчилигингиз биласиз, менимча. Билмайдиганлар учун қисқача таништириб кетсам. Ушаков – Путиннинг ёрдамчиси. Девондаги энг катта одамлардан бири. 10 йил Россиянинг АҚШдаги элчиси бўлиб ишлаган. Путин маъмуриятида ташқи сиёсат бўйича масъул. Тушунишингиз учун яна бир маълумот, ташқи сиёсат масаласида Ушаков Лавровдан тепароқда туради, Путин Россия ташқи сиёсатини юритишда тўғридан-тўғри маслаҳат қиладиган одам. Чинакам профессионал дипломат.

Стивен Уиткофф АҚШ президенти Доналд Трампнинг Яқин шарқ бўйича махсус вакили. Трамп Россия ва Украина бўйича алоҳида одам ҳам тайинлаган, лекин барибир дўсти Уиткоффга ишонишда давом этмоқда. Уиткофф дипломатия, бюрократия «чангини ютмаган», бизнес одами, қурувчи, миллиардер – хуллас, Трампнинг одами.

Кирилл Дмитриев Киевда туғилган, Путин маъмуриятига расман алоқаси йўқ, лекин иқтисод йўналишида кичикроқ чиновник. Кремл Дмитриевдан уруш бўйича музокараларда «норасмий воситачи сифатида» фойдаланмоқда.

Bloomberg ана шу «жиддий одамларнинг» ўзаро телефон суҳбати матнини эълон қилди. Қандай ёзиб олингани бошқа масала, муҳими бу суҳбатлар бевосита «Трамп тинчлик режаси» ҳақида.

Уиткофф ва Ушаковнинг суҳбати россиялик мулозимнинг америкалик ҳамкасбини «Ғазодаги уруш бўйича келишувга эришгани билан табриклашидан» бошланади. Кейинроқ, суҳбат қизиб олгандан кейин, Уиткофф «ҳужумга ўтади». Трампнинг махсус вакили Путиннинг ёрдамчисига «Путин Трамп билан суҳбат чоғида нималар дейиши кераклигини» уқтиради.

«Мен қўнғироқ қилиб, президентни бу ютуқ билан табриклаб, уни тинчлик одами сифатида ҳурмат қилишим, унинг ишлари натижасидан хурсандлигимни айтган бўлардим. Ўйлайманки, шундан кейин суҳбат яхши кечади», деган Уиткофф.

Кейинроқ Уиткофф Путин Трампга яна нималар айтиши бўйича маърузани давом эттиради: «Балки у (яъни Путин – тарж.) президент Трампга шундай дер: Стив ва Юра Ғазодаги каби 20 бандлик режага ўхшаш режани муҳокама қилган, бу вазиятни ўлик нуқтадан силжитиши мумкин».

Сизга суҳбатда нималар бўлганини янада содда тилда тушунтиришга ҳаракат қиламан: Трампнинг одами Путиннинг одамига телефон қилиб Россия президенти АҚШ президентига ёқиш учун нималар дейиши кераклигини уқтирган. Мени ажаблантиргани шуки, қандай қилиб Путин билан олти марта юзма-юз учрашган, бир неча соат суҳбатлашган, бирга овқатланган одам у кимгадир ёқишни истайди деб ўйлаши мумкин?

Путинни фақат телевизорда кўрган миллионлаб одамлар биладики, Россия президенти ҳеч қачон ҳеч кимга яхши кўринишга интилмайди. Чунки кучсизлар кучлиларга яхши кўринишни истайди, Путин дунёда ўзидан кучли одам бор деб ўйламайди.

«Режа» қандай пайдо бўлган?

«Трамп тинчлик режаси» қандай пайдо бўлгани эса Дмитриев ва Ушаковнинг ўзаро суҳбатида аён бўлади. Ушаков Дмитриевга «ниманидир ўша ерга юборгани, ўша ерда гаплашишини» айтади. Кейин айнан тинчлик режаси ҳақида гаплаша бошлашади. Дмитриев уни америкаликларга «норасмий одам сифатида етказишини» айтади, Ушаков эса «америкаликлар бу Кремл тасдиқлаган лойиҳа деб ўйлашмасмикин» деб хавотирланади. Дмитриев ҳаммасини ўзининг таъбири билан айтганда «аккуратненко қилишга» сўз беради.

Энди бу суҳбатни оддий тилга таржима қилсам: Кремл расмий вакили Кремлнинг норасмий вакили орқали қанақадир ҳужжатни америкаликларга сиздиради. Тўғри тушундингиз, АҚШ президенти 27 ноябрда имзоланишини талаб қилган (айтганча, дедлайн тугаб бўлди) ҳужжат Уиткофф, Дмитриев ва Ушаков ўртасидаги суҳбатларда пайдо бўлган. Зеленский эса бу Трампнинг охирги шарти деб ўйлаб худди капитуляция ҳақида эълон қилаётгандай чиқиш қилиб ўтирибди.

Ким тинглаган?

Энди бу суҳбатларни ким тинглаб, ОАВга сиздиргани ҳақида саволга жавоб излаб кўрамиз. Биринчи вариант – руслар, чунки суҳбатларда икки рус мулозими бор, Ушаков ва Дмитриевнинг ўзаро суҳбатини америкаликлар ёзиб олгани бироз ишончсиз. Руслар бу суҳбатларни сиздириб қандай барака топади? Билмадим.

Иккинчи версия – америкаликлар. МРБ исталган одамнинг суҳбатини эшита олиши табиий. Лекин америкаликлар Уиткоффни шарманда қилиб бу суҳбатларни нега тарқатади? Билмадим. Ва энг яқин гумондор – Европа махсус хизматлари. Чунки бу шармандаликни битим имзоланишини истамаган одам сиздириши ҳақиқатга яқин. Европа Украина таслим бўлишига тенг келишув имзоланишини истамайди.

Жиддий гапирадиган бўлсак, бу суҳбатлар шунчаки аянчли. Уч одам амалда хўжайинига яхши кўриниш учун бутун бошли мамлакат мустақиллигини ўйин қилаётганини жуда яхши билган. Лекин уларга бунинг умуман фарқи йўқ. Бутун бошли мамлакат тақдирини ҳал қилиши мумкин бўлган келишув мана шундай ножиддий, шахсий манфаат кўзлаб ўтказилган суҳбатларда яралиши жуда ачинарли. Лекин энди бу бемаза келишув имзоланмаслиги аниқ бўлди. Шундай экан, «ҳакер йигит ўз ишини эплади».

Ўткир Жалолхонов тайёрлади
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов