«Hukm o‘qildi. Endi ijro etiladi». London «Skripal ishi» doirasida Moskvaga keskin javob qaytardi

Buyuk Britaniya va Rossiya munosabatlari keyingi o‘n yilliklardagi eng quyi nuqta tomon tushib bormoqda. «Sergey Skripal ishi» tufayli rasmiy London 14 mart kuni 23 nafar rossiyalik diplomat mamlakatdan chiqarib yuborilishi va Rossiya bilan barcha ikki tomonlama aloqalar muzlatilishini ma'lum qildi. Moskva tomoni bu yurishni Rossiyaga qarshi asossiz harakatlar deb atadi va qarshi javob bo‘lishi ma'lum qilindi. Rossiya Buyuk Britaniyaga aynan qanday choralar ko‘rishi hozircha aytilmadi.

4 mart kuni Angliyaning janubidagi Solsberi shaharchasida Rossiya Razvedka Bosh boshqarmasi sobiq polkovnigi, Rossiyada 2006 yili Buyuk Britaniya foydasiga josuslik qilib, xiyonatda ayblangan va 13 yilga ozodlikdan mahrum etilgan, 2010 yilda mahbuslar almashinuvi doirasida Buyuk Britaniyaga topshirilgan Sergey Skripal hayotiga suiqasd qilindi. U bilan birga yonidagi qizi Yuliya ham zaharlandi. Ularni koma holatida topishdi. Ayni vaqtgacha ular behush qolmoqda.

Britaniya hukumati Skripallar SSSRda, rossiyaliklar tomonidan ishlab chiqarilgan asab tizimini falajlovchi «Novichok» moddasi bilan zaharlanganini aytmoqda. 12 mart kuni Buyuk Britaniya Rossiyadan bu borada izoh so‘radi va bu modda Buyuk Britaniya yerida paydo bo‘lib qolganiga tushuntirish berish uchun bir kun muhlat berdi.

Rossiya Federatsiyasi hukumati esa bu jinoyatga aloqadorligini inkor etdi va ultimatumni javobsiz qoldirib, ish bo‘yicha rasmiy axborot taqdim etishni talab qildi.

«Bizda Rossiya xalqi bilan ziddiyat yo‘q»

Buyuk Britaniya bosh vaziri Tereza Mey 14 mart kuni 23 nafar rossiyalik diplomat chiqarib yuborilishi va shu yili Rossiyada o‘tkaziladigan futbol bo‘yicha jahon chempionati ochilish marosimida Buyuk Britaniyaning rasmiy delegatsiyasi (oliy darajadagi amaldorlar va qirol xonadoni a'zolaridan iborat) ishtirok etmasligini, Rossiya TIV rahbari Sergey Lavrovning Londonga kutilayotgan tashrifi bekor qilinishi e'lon qildi. Quyida uning nutqi to‘liq holda keltiriladi

«Janob spiker, Rossiyaga izoh berish uchun muddat berdik. Ammo ular bunga javoban namoyishkoronalik bilan bu voqealarning jiddiyligini inkor etishdi. Ular aql bilan ish tutib, risoladagidek izoh berishmadi, bu modda yo‘q qilinganini isbotlashmadi. Ular bu modda qanday qilib Buyuk Britaniya hududiga kelib qolganiga tushuntirish berishmadi, ular nima uchun Rossiya xalqaro qonunchilikka zid ravishda kimyoviy qurol ishlab chiqish bo‘yicha deklaratsiya qilinmagan dasturga egalik qilishayotganini izohlashmadi. 

Ular Yevropada asab tizimini ishdan chiqaruvchi modda qo‘llanganiga sarkazm bilan munosabatda bo‘lishdi va so‘rovni e'tiborsiz qoldirib, hurmatsizlik qilishdi. Demak, janob spiker, Rossiya davlatini janob Skripal va uning qizi hayotiga, Solsberidagi boshqa kishilar, jumladan, politsiyasi Nik Beyli hayotiga suiqasd qilgan, deb topishdan boshqa chora yo‘q.

Bu shuni anglatadiki, Rossiya kuchlari Buyuk Britaniya hududida noqonuniy ravishda qo‘llangan.

Buyuk Britaniya Vena konvensiyasiga asoslangan holda 23 nafar rossiyalik diplomatni o‘z hududidan chiqarib yuboradi. Ular maxfiy xizmatlarning maxfiy josuslari bo‘lishi mumkin. Agar ular Birlashgan Qirollik fuqarolari hayotiga xavf tug‘diradigan bo‘lishsa, biz Rossiyaning aktivlarini muzlatamiz. Jinoyatchilikka qarshi kurash agentligi rahbariyati bilan hamkorlikda biz Britaniya qonunchiligidagi barcha imkoniyatlarni xavfli jinoyatchilarga qarshi qaratamiz. Bunday kishilar va ularning pullari uchun bizning mamlakatimizda joy yo‘q.

Bu keyingi 30 yil ichida diplomatlarni chiqarib yuborish bilan bog‘liq eng yirik holat. Bu shuni ko‘rsatadiki, rossiyaliklar bizning davlatimizga qarshi avval ham shunday harakatlarni sodir etishgan.

Biz Birlashgan qirollik va Rossiya o‘rtasida rejalashtirilgan barcha diplomatik aloqalarni muzlatamiz. Bu Sergey Lavrovning javob tashrifi bilan Londonga kelishini ham o‘z ichiga oladi. Vazirlar va qirollik xonadoni a'zolari ham shu yil yozida Rossiyada bo‘lib o‘tadigan futbol bo‘yicha jahon chempionatiga bormaydi.

Janob spiker, bizning harakatlarimiz xalqlar o‘rtasidagi aloqalarni buzishga qaratilmagan. Bizda Rossiya xalqi bilan, bu qadimdan o‘z an'analariga va yutuqlariga ega bo‘lgan xalq bilan hech qanday ziddiyatda emasmiz. Bizlarning ko‘pchiligimiz postsovet davridagi Rossiyaga umid bilan qaragandik.

Biz munosabatlarni yaxshilashni istadik, afsuski, prezident Putin buni istamadi. Biz esa Buyuk Britaniya yeridagi xalqlar hayotiga Rossiya hukumati tomonidan bunday tahdid bo‘lishiga jim qarab tura olmaymiz. Biz Rossiya bu tarzda xalqaro majburiyatlarni buzishiga indamay tura olmaymiz».