Vazirlar Mahkamasi qarori bilan O‘zbekiston Respublikasida “Aqlli shahar” texnologiyalarini joriy etish Konsepsiyasi va 2019-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasida “Aqlli shahar” texnologiyalarini joriy etish Konsepsiyasini amalga oshirish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar rejasi tasdiqlandi.
“Aqlli shahar” texnologiyalarini joriy etish loyihalarini amalga oshirishning asosiy yo‘nalishlari etib quyidagilar belgilandi:
1. “Aqlli transport”
“Aqlli transport” yo‘nalishida texnologik yechimlarni joriy qilish orqali quyidagilar ko‘zda tutiladi:
yo‘l harakatini boshqarish tizimini avtomatlashtirish va transportlar oqimi ko‘rsatkichlarini monitoring qilish, shu jumladan real vaqt rejimida harakat shartlarini monitoring qilish;
jamoat transportini boshqarishni dasturiy ta'minlash; yo‘l harakati qatnashchilariga avtomatlashtirilgan tizim orqali yo‘ldagi sharoitlar va vaziyatlar, jamoat transportining harakat jadvallari to‘g‘risidagi ma'lumotlarni yetkazish;
jamoat transportida xavfsizlik tizimlari;
axborot uzatish texnologiyalarini, ya'ni ma'lumotlarni to‘plash va saqlash joyiga uzatishni ta'minlaydigan 5G standartiga mos keluvchi aloqa vositalarini va bajaruvchi qurilmalarni, keng qamrovli Internet tarmog‘i va boshqa elementlarni joriy etish;
“Aqlli shahar” uchun Internet tarmog‘ining shahar platformalarini joriy qilish;
transportlarni joylashtirish uchun bo‘sh joylar va ularning uzoqligini aniqlovchi “Aqlli joylashtirish” texnologiyasi;
avtomobil va yo‘llardan foydalanish uchun elektron to‘lov tizimlari;
yo‘lovchilarni tashish holatini uzluksiz monitoring qilish;
geoaxborot texnologiyalari va navigatsiya.
2. “Aqlli ta'lim”
“Aqlli ta'lim” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
o‘quvchilarni sinab ko‘rish imkoniyati bilan sun'iy intellekt bazasida ta'lim berish tizimi;
shaxsni intellektual aniqlash tizimi;
masofaviy ta'lim va elektron o‘qitish;
ta'limning barcha bosqichlarini qamrab olgan elektron jurnallar;
onlayn va oflayn uslublaridagi integratsiya tizimlari;
qulay va moslashuvchan ta'lim texnologiyasi;
adaptiv va mobil o‘qitish texnologiyalari.
3. “Aqlli tibbiyot”
“Aqlli tibbiyot” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
mijozlar to‘g‘risidagi biotibbiy ma'lumotlarning yagona platformasi;
tibbiy kartalarining tarmoqli tizimini joriy qilish;
tibbiy internet va mobil ilovalar asosida inson salomatligini masofadan monitoring qilish tizimi;
virtual tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish;
virtual shifoxona xizmati;
elektron retseptlar;
telemetriya va simsiz aloqadan foydalangan holda tibbiy yordamni uyda olish;
ilmiy asoslangan tibbiyot (sun'iy intellekt va telekommunikatsiyalar sohasidagi texnik yangiliklar asosida yaratilgan qurilmalarni qo‘llash orqali);
davolash natijalaridan kelib chiqib ko‘rsatilgan xizmat uchun to‘lovni amalga oshirish (shifokorga tashrif buyurganlarning soniga emas, balki davolash natijasi bo‘yicha to‘lov amalga oshiriladi);
tibbiy ma'lumotlar, kasallanishlar rejalari, kasallanish va tuzalish jarayonlarini tahlil qilish uchun sun'iy intellekt texnologiyalarini joriy etish;
real vaqt jarayonida dori-darmon zaxiralarini kuzatish imkoniyatini beruvchi integratsiyalashgan (GPS va mobil platformalar bilan jihozlangan) tibbiy punktlar.
4. “Aqlli energetika”
“Aqlli energiya tizimi” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
ma'lumotlarni yig‘ish va operativ dispetcherlik boshqarish tizimi;
avariya holatlarida o‘chirishlarni boshqarish tizimi;
mijoz bilan o‘zaro munosabatlarni boshqarish tizimi;
geoaxborot tizimi;
kuchlanishni monitoring qilish uchun avtonom sezgichlar;
har xil turdagi qurilmalarning integratsiyasini hamda ma'lumotlarni oldindan tahlil qilish va yig‘ishni ta'minlovchi internet qurilmalarining raqamli platformalari;
yangi avlod gibrid batareyalari, yuqori o‘tkazuvchan qurilmalar, litiy akkumulyatorlari;
“aqlli” o‘lchov tizimlari, iste'molchilar faolligini tahlil qilish;
yangi tahliliy hisob-kitob va to‘lov xizmatlari (tegishli moliyaviy texnologiyalarni rivojlantirish orqali);
energiya resurslari iste'molini hisoblashning intellektual tizimlari.
5. “Aqlli suv ta'minoti va oqava suv”
“Aqlli suv ta'minoti va oqava suv” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
geografik axborot tizimini joriy etish orqali yagona axborot tizimi;
suv ta'minoti va oqava suv iste'molchilari va ko‘rsatilgan xizmatlar hajmlarini hisobga olish tizimi;
suv o‘tkazgichlar va oqava suv tarmoqlari yo‘nalish xaritalarining elektron shakllar tizimi;
bosim regulyatorlari va elektron uzatkichlar o‘rnatilgan tarmoqlarda suv ta'minoti va oqava suv tizimi;
markaziy dispetcherlik xizmati - ishlarini avtomatlashtirish tizimi va onlayn tizimda monitoring olib borish;
suv oqib ketishi holatlari aniqlanganda suv ta'minotini to‘xtatish tizimi;
favqulodda vaziyatlarda butun uyni isitish kranlarini yopish tizimi;
avariya holatlari sodir bo‘lganda suv bilan ta'minlovchi nasoslarni o‘chirish tizimi;
nasos va jo‘mraklar ishlashini boshqarish orqali saqlash tizimidagi suv sathini boshqarish tizimi;
sensorli smestitellar va kranlarga nasadkalar o‘rnatgan holda amalga oshiriladigan suv ta'minoti texnologiyalarini joriy qilish.
6. “Aqlli uy-joy kommunal xo‘jaligi”
“Aqlli uy-joy-kommunal xo‘jaligi” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
keyinchalik tegishli instansiyalarga yetkazilishi hisobga olingan holda hisoblagichlarning ko‘rsatishini aniqlash jarayonini avtomatlashtirish;
uyni energiya bilan ta'minlash holati to‘g‘risidagi ma'lumotni iste'molchining qurilmasiga yetkazish tizimlari;
kommunal xizmat ko‘rsatish sifatini nazorat qilish bo‘yicha maxsus xizmat ko‘rsatish va shaxsiy ofislar tizimi;
kommunal resurslar iste'molchilari va ta'minotchilari o‘rtasida ma'lumotlar almashinuvini ta'minlash bo‘yicha smart-hisoblagichlarni (“aqlli hisoblash asboblari”) joriy qilish, ma'lumotlar tizimi;
to‘lovlarni monitoring qilish tizimlari;
infratuzilmani boshqarish tizimlari;
energiya resurslarini o‘zlashtirish holatlarini aniqlash va uning oldini olish tizimlari;
energiya samaradorligini oshirish usullari va tizimlari;
suvni tejovchi texnologiyalarni qo‘llash orqali suv sarfini va suv ta'minoti narxini kamaytirish tizimlari;
iste'molchilarga xizmat ko‘rsatishning ochiq platformalari.
7. “Aqlli qurilish”
“Aqlli qurilish” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
qurilishda monitoring va operativ boshqaruv tizimi;
obektlarni qurish jarayonini soddalashtirish va qurish muddatlarini qisqartirish tizimi;
zamonaviy va samarali uy-joylar qurish standartlari;
yangi qurilish materiallari;
qurilish uchun loyiha hujjatlari tizimi;
mehnatga haq to‘lashning ishbay va ishbay-mukofotlash tizimini qo‘llash;
qurilish jarayonlarini vizual modellashtirish;
omborlarni boshqaruv tizimlari.
8. “Aqlli uy”
“Aqlli uy” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
yong‘inga qarshi va qo‘riqlash signalizatsiyasi;
erkin foydalanishning nazorat tizimi;
avariya holatlarni nazorat qilish (suv oqib ketishi, gaz chiqishi, elektr tizimidagi avariyalar);
ichki va ko‘cha yoritgichlarini boshqarish;
energiya iste'molini nazorat qilish, katta kuchlanishparni cheklash va iste'mol tarmog‘i fazalariga kuchlanishni taqsimlash;
energiyani tejaydigan asboblarni qo‘llagan holda elektr ta'minotining zaxira manbalarini boshqarish;
internet orqali uyning barcha tizimlarini boshqarish va uzoqdan monitoring qilish;
isge'molchining smart-qurilmasiga GSM-modul orqali uydagi suv ta'minoti tizimining ishlashi haqidagi ma'lumotlarni yetkazish;
issiqlik sarfini, konditsionerni boshqarishni va issiqlikning optimal tarqalishini monitoring qilishning intellektual sensorli tizimi;
real vaqt rejimida obektlar qurilishini loyihalashtirish jarayonini masofadan boshqarish.
9. “Aqlli hokimiyat”
"Aqlli hokimiyat” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
Ijro etuvchi hokimiyat vakillari va shahar aholisi o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar tizimining yaxshi ishlashi, shahar ma'muriyati axborotlarning ochiqligi;
fuqarolarning shahar boshqaruvidagi faolligi;
shaharlarni strategik rejalashtirish hujjatlarining dolzarbligi;
shahar ma'muriyatining rasmiy saytlaridan keng foydalanish;
to‘lov vositasi bilan shaxsning elektron guvohnomasi;
yuqori texnologiyalarni, yuqori tezlikdagi Internet tarmog‘ini keng spektrda qo‘llash va undan foydalanish;
wi-fi gaulanish, shahar mobil ilovalarining mavjudligi va sifati;
mahalliy soliqlar va yig‘imlar uchun to‘lov tizimlari;
ariza va shikoyatlar berish uchun uzatuvchi qurilmalardan va fuqarolarni ogohlantirishning zamonaviy usullaridan foydalanish.
10. “Aqlli mahalla”
“Aqlli mahalla” texnologik yechimlarini joriy etish orqali quyidagilar nazarda tutiladi:
taksi chaqirish va uning to‘lovi uchun internet-xizmat ishlarini yo‘lga qo‘yish;
yo‘l harakati holatini onlayn rejimda monitoring qilish imkoniyatlari;
elektromobillar uchun yonilg‘i quyish shoxobchalari tarmog‘ining mavjudligi;
karshering (avtomobillarni qisqa muddatga ijaraga berish) xizmatini ko‘rsatish;
internet tarmog‘idan foydalanuvchilarning soni va faolligi;
talabalarning elektron kartalarini qo‘llash;
mehnat bozori haqida ma'lumotlarning mavjudligi;
chiqindilarni ruxsatsiz tashlashning oqibatlarini bartaraf etishda jamoatchilikning ishtiroki.
Ushbu Konsepsiyani amalga oshirish orkali quyidagi natijalarga erishish ko‘zda tutiladi:
mavjud barcha shakllardagi ta'lim va malaka oshirishni kengaytirish orqali, shu jumladan internet tarmog‘i yordamida shahar aholisining bilim darajasini oshirish;
shahar xizmatlari va davlat organlari bilan hamkorlikda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash orqali aholining faolligini oshirish;
energetikaning barqarorligini oshirish, sarf va xarajatlarni kamaytirish;
energiya resurslari taqsimoti va iste'moli samaradorligini oshirish;
iste'molchilar uchun xizmatlarning sifati, samaradorligi va interaktivligini oshirish, shuningdek, alohida tariflarni qo‘llash imkoniyatini yaxshilash;
kelajakda innovatsion texnologiyalarni qo‘llash muhitini yaratish;
suv sarfi va suv ta'minotidagi uzilishlarni kamaytirish, oqava suvlarni tozalash sifatini oshirish va qattiq chiqindilarning utilizatsiya qilinishini yaxshilash;
aholiga shahar xizmatlari ko‘rsatish xarajatlarini kamaytirish va aholining ko‘rsatilgan xizmatlar uchun qarzdorligini qisqartirish;
favqulodda vaziyatlar va jinoiy holatlarga javob qaytarish vaqtini qisqartirish, jinoyatchilikni va jabrlanganlar sonini kamaytirish;
transport infratuzilmasining tirbandligini kamaytirish;
yo‘llar va to‘xtash joylariga xizmat ko‘rsatishda iqtisod qilishni ta'minlash;
piyodalar va jamoat transporti foydalanuvchilari uchun mobil qulaylikni yaxshilash.
