YeI davlatlari rossiyaliklarga viza berishni to‘xtatishni boshladi

Rossiya bilan havo aloqasi to‘xtatilgandan so‘ng, Boltiqbo‘yi mamlakatlariga, shu jumladan Estoniyaga Rossiyadan avtobuslar qatnovi ko‘paydi. Rossiyaliklar bu mamlakatlarni Yevropa Ittifoqiga boradigan asosiy yo‘nalishlardan biriga aylantirishdi. Endi esa Estoniya Rossiya fuqarolarining aksariyati uchun ushbu yo‘nalishni yopmoqchi.

Estoniya Shengen vizasiga ega Rossiya fuqarolariga o‘z hududiga kirishni taqiqlashga qaror qildi. Estoniya tashqi ishlar vaziri Urmas Reynsaluning ma’lum qilishicha, qaror kelasi hafta, 18 avgust kuni kuchga kiradi.

Faqat Estoniya fuqarolarining yaqin qarindoshlari, mamlakatda ro‘yxatdan o‘tganlar, diplomatlar va ularning oila a’zolari, transport kompaniyalari xodimlari, shuningdek, gumanitar sabablarga ko‘ra kirganlar uchun istisno qilinadi. Taqiq Yevropa ittifoqi qonunlariga ko‘ra erkin harakatlanish huquqiga ega bo‘lgan odamlarga taalluqli emas.

Shuningdek, Estoniyaga boshqa Shengen davlatlari tomonidan berilgan vizalar bilan ham kirish mumkin bo‘ladi. Estoniya hukumati keyinchalik har qanday Shengen vizasiga ega rossiyaliklarning mamlakatga kirishini taqiqlashni muhokama qilmoqchi.

«Rossiya fuqarolarining Estoniyaga yoki u orqali Yevropaga ommaviy borish imkoniyati biz kiritgan sanksiyalar ruhiga to‘g‘ri kelmaydi», dedi mamlakat tashqi ishlar vaziri. Uning so‘zlariga ko‘ra, Rossiyada «o‘z fuqarolari darajasida normal xalqaro hayotni davom ettirish imkoniyati» bo‘lmasligi kerak.

Vazirning qo‘shimcha qilishicha, Estoniya ishlash, o‘qish va biznes uchun vizalar berishni to‘xtatadi. Estoniya oliy o‘quv yurtlarini tugatgan talabalarning yashash uchun ruxsatnomasi bir yilga uzaytiriladi.

Rossiya Ukrainaga bostirib kirgach, Estoniya Yevropa Ittifoqining ayrim davlatlari bilan birga Rossiya fuqarolariga turistik viza berishni to‘xtatdi. Mamlakat rasmiylari rossiyaliklarga Yevropa Ittifoqi darajasida viza berishning to‘liq taqiqlanishini qo‘llab-quvvatlamoqda.

Rossiya Tashqi ishlar vazirligi Estoniya rasmiylarining qaroriga hozircha izoh bermadi. Federatsiya Kengashining xalqaro siyosat bo‘yicha qo‘mitasi rahbari Grigoriy Karasin Estoniyaning xatti-harakatlarini izohlar ekan, mamlakat «ijobiy xislatlari yetarli bo‘lmagan, tarixiy norasolik» tufayli shunday qadam tashlaganini aytdi.

Estoniyaga qo‘shni davlat Latviya ham 11 avgust kuni YeI a’zolarini Rossiya fuqarolariga sayyohlik vizalari berishni zudlik bilan to‘xtatishga chaqirdi. Avvalroq, Latviya Seymi Rossiyani terrorizmni qo‘llab-quvvatlovchi davlat deb e’lon qilgandi. Seym, shuningdek, Yevropa Ittifoqi davlatlarini Rossiya va Belarus fuqarolariga kirish vizasi berishni cheklashga chaqirdi.

Avgust oyi boshida Latviya rossiyaliklarga har qanday viza berishni to‘xtatdi, faqat yaqin qarindoshining dafn marosimida ishtirok etuvchilar istisno qilindi. Bahorda Latviya hukumati rossiyaliklarga turistik viza berishni to‘xtatdi, ammo ishga joylashish uchun uzoq muddatli milliy viza, shuningdek, gumanitar sabablarga ko‘ra qisqa muddatli viza berishda davom etdi.

Rossiyaliklar uchun nima o‘zgaradi? Estoniya shu yil mart oyida rossiyaliklarga turistik viza berishni to‘xtatganini hisobga olsak, deyarli hech narsa. Agar rossiyaliklar hali ham Estoniya vizasiga ega bo‘lsa, undan foydalanib, Shengen kelishuvining istalgan mamlakatiga kirishi mumkin. Hozircha bunga monelik qiluvchi mexanizm ma’lum emas.

Shuningdek, boshqa davlatlar tomonidan berilgan viza bilan ham Estoniyaga kirish mumkin. Ammo Estoniya rasmiylari buni taqiqlagan taqdirda ham, mamlakatga Yevropa Ittifoqining boshqa davlatlari orqali kirish mumkin bo‘ladi.

Rossiyaliklar uchun Yevropa Ittifoqiga hozir Finlandiya chegarasi orqali kirish oson. U yerga Turkiya yoki Serbiyadan samolyotda uchib borish mumkin. Bundan tashqari, Latviya chegarasi orqali kirish ham qiyinchilik tug‘dirmaydi. Belarus-Litva chegarasi ham ishlamoqda.

Germaniyaning Munchner Merkur va Der Tagesspiegel gazetalari yozishicha, kansler Olaf Shols Rossiya fuqarolariga Shengen vizasi berilishini taqiqlash taklifiga qo‘shila olmasligini aytgan.

«[Ukrainadagi urush] – Putinning urushi, shu tufayli, bu taklifni qabul qilish juda qiyin. Biz oligarxlarga ta’sir qiluvchi juda keng ko‘lamli sanksiyalarni qabul qildik», — dedi Shols. Uning ta’kidlashicha, agar sanksiyalar barchaga, jumladan, «aybsiz odamlarga» ham tatbiq etilsa, joriy etilgan choralar samaradorligini susaytiradi.

Yevropa Ittifoqi rossiyaliklarga Shengen vizalarini berishni taqiqlash taklifini rasman muhokamaga qo‘ydi. Germaniya hukumati matbuot kotibi Shteffen Hebeshtrayt 10 avgust kuni Yevropa Ittifoqining ayrim davlatlari loyihani taqdim etgani, Germaniya hukumati bu taklifni e’tiborga olgani, hozir bu borada muhokamalar davom etayotganini aytdi. Germaniya tashqi ishlar vazirligining bildirishicha, taklif nafaqat sayyohlarga, balki jurnalistlar, dissidentlar va Yevropa Ittifoqi fuqarolarining yaqinlariga ham viza berishni taqiqlashni o‘z ichiga oladi.

Avgust oyi oxirida Pragada bo‘lib o‘tadigan Yevropa Ittifoqi mamlakatlari tashqi ishlar vazirlari yig‘ilishida rossiyaliklarga viza berishni taqiqlash masalasi muhokama qilinishi kutilmoqda. Yevropa komissiyasi avvalroq Shengen kelishuvining amaldagi normalari butun Yevropa Ittifoqi hududida qisqa muddatli vizalar berishni to‘xtatishga imkon bermasligini aytgandi.

2022 yilning birinchi yarmida Rossiyada so‘nggi uch yil ichida eng ko‘p xorijiy pasport berilgan. Migratsiya statistikasiga ko‘ra, yanvar-iyun oylarida Rossiyada 2,5 million xorijiy pasport berilgan. Bu pandemiyadan oldingi 2019 yilga nisbatan ko‘pdir, o‘sha paytda 2,3 million pasport berilgandi. Joriy yilda xorij pasporti eng ko‘p berilgan vaqt mart oyiga to‘g‘ri keldi, o‘sha paytda 553 ming kishi pasport olgan.

Rossiyaning ko‘plab aholisi hech qachon chet elga chiqmagan, O‘tkazilgan so‘rov natijalariga ko‘ra, respondentlarning 69 foizi bu haqda xabar bergan. Shuningdek, rossiyaliklarning 72 foizida xorijiy pasport yo‘qligi aniqlangan.