«Gazprom»ning MDHdan tashqari mamlakatlarga eksporti deyarli ikki barobar kamaydi

2022 yil yakunlariga ko‘ra, «Gazprom» MDHdan tashqari davlatlarga (sobiq SSSR tarkibiga kirmagan mamlakatlarga) 100,9 milliard kub metr gaz eksport qildi, dedi 28 dekabr, chorshanba kuni kompaniya rahbari Aleksey Miller. O‘tgan yili bu ko‘rsatkich 46 foizga ko‘p – 185,1 milliard kub metrni tashkil qilgan. Shunday qilib, kompaniyaning butun tarixida antirekord o‘rnatildi: hatto 1990 yilda ham 110 milliard kub metr gaz eksport qilingan.

Yevroittifoq mamlakatlariga yetkazib berish eng ko‘p - 2,5 baravar kamaydi. 2022 yilda «Gazprom» Yevropa Ittifoqiga atigi 61 milliard kub metr gaz yetkazib beradi, 2021 yilda bu ko‘rsatkich 146 milliard kub metrga teng edi. Yilning ikkinchi yarmida narxlarning oshishi ham Turkiyaga yetkazib berishni qisqartirdi - «Kommersant» gazetasiga ko‘ra, 19,5 foizga, 21,5 milliard kub metrgacha. O‘tgan yilda «Gazprom» eksporti faqat Xitoyga o‘sdi, u yerda dekabr oyining ma’lum kunlarida yetkazib berish hajmi aloqa darajasidan oshib ketdi.

2023 yilda, «Kommersant»ning yozishicha, «Gazprom» eksporti yanada qisqarishi mumkin. Hozirda «Gazprom» Yevropa Ittifoqiga kuniga taxminan 68 million kub metr gaz yetkazib beradi va Yamal-Yevropa gaz quvuri ishga tushirilmaguncha yoki Ukraina orqali tranzit o‘tkazilmasa, bu hajmni sezilarli darajada oshirish mumkin emas - bu hozirgi siyosiy vaziyatda deyarli mumkin emas. 

Shunday qilib, agar Xitoyga eksport hajmi 25 milliard kub metrga yetishi kutilsa, Turkiya va Yevropa Ittifoqiga yetkazib berish bir xil darajada qolsa, «Gazprom»ning MDHdan tashqari davlatlarga umumiy eksporti 75 milliard kub metrgacha kamayishi mumkin. Shu bilan birga, Yevropa Ittifoqiga gaz yetkazib berish bo‘yicha Rossiya birinchi marta AQShdan o‘tib ketadi, undan YeI 2022 yilda taxminan 56 milliard kub metr suyultirilgan gaz (STG) olgan.

Gaz eksporti pasayib borayotgan bir sharoitda, "Gazprom" qazib olishni qisqartirmoqda. 2022 yilda uning hajmi o‘tgan yilga nisbatan 20 foizga kam bo‘ladi: 514,8 milliard kub metrga nisbatan 412,6 milliard kub metr. Bu, shuningdek, kompaniyaning 2015 yilda 418,5 milliard kub metr ishlab chiqarilgan avvalgi antirekordidan ham pastdir.

«Bu gaz mamlakatimizdagi iste’molchilar oldidagi barcha majburiyatlarimizni bajarishimiz va eksport uchun zarur hajmlarni yetkazib berishimiz uchun yetarli bo‘ladi», dedi Miller. Unga ko‘ra, 2022 yil oxirigacha kompaniya rossiyalik iste’molchilarga 243,1 milliard kub metr gaz yetkazib beradi.