Neapolda - chempionlik oqshomi. Asr boshida klub yo‘q bo‘lib ketishi mumkin edi

«Napoli» 33 yillik tanaffusdan keyin yana Italiya chempioniga aylandi.

Tarixdagi uchinchi skudetto

Hozir Neapol — yer yuzidagi eng baxtiyor zamin va u yerda paydo bo‘lish — butun umrga tatiydigan taassurotlar qoldiradi. «Napoli»ning «Udineze» bilan o‘yindagi durangidan keyin Yevropaning eng jo‘shqin shaharlaridan birida juda uzoq davom etadigan dabdabali oqshomlar start oldi.

Fabio Kapello qachondir shunday degandi: «Roma» bilan skudettoni qo‘lga kiritsang, Rim buni bir yil davomida bayram qiladi; «Milan» bilan esa bayramlar bir haftaga cho‘ziladi; «Yuventus» bilan skudettodan keyingi kuni ofisda odatiy ish kunida bundan keyin nima qilish haqida so‘raladi. Bu klublar va ular sharafini himoya qiladigan shaharlar mentalitetini yaqqol namoyon etuvchi hikoya. Shunday ekan, Neapolda bayramlar qanchalik uzoq va qanchalik shovqin-suron bilan davom etishini faqat tasavvur qilish mumkin.

G‘alabaning otasi ko‘p bo‘ladi. Bu siyqasi chiqqan ibora, ammo bundan aniqroq ifodalaydigan so‘zlar yo‘q. Ba’zida jamoalar faqat bir mavsum porlaydi va keyin yana natijalari pasayib ketadi, lekin neapolliklar bilan ro‘y bermasligi tayin, chunki «Napoli»ning chempionligi — yakka qahramonning g‘alabasi emasligi aniq. Bu Diyego Maradona davridagidan butunlay boshqacha hikoya.

Ammo agar kimnidir ajratib ko‘rsatish kerak bo‘lsa, bu birinchi navbatda «Napoli» prezidenti Aurelio De Laurentisdir. Bu barchasini o‘zgartirgan inson. 2004 yil 22 iyuni — neapolitanliklar tarixidagi so‘nggi kun bo‘lib qolishi mumkin edi. Klubning o‘sha vaqtdagi prezidenti Salvatore Naldi bankrotlik e’lon qiladi va bu o‘z o‘zidan «Napoli»ning tugatilishiga olib kelardi. Shundan keyingi ikki yarim oy mojarolar, xaos va mavhumlik ichida o‘tadi. Sentyabr oyi boshida esa De Laurentis 29 million yevro to‘lab klubni sotib oladi va bu klub yangi mavsumni S1 seriyasidan boshlaydi.

Bu Italiyaning shonli tarixga ega va nom qozongan klublaridan edi. Lekin «Napoli»ning hech narsasi qolmagandi. Qarzlar uchun musodara qilingan bazalari ham, futbolchilari ham, murabbiyi ham. Bor narsasi — shahar va muxlislar sevgisi edi.

«Men baxtiyorman, orzum amalga oshmoqda. Endi vaqtni yo‘qotmasdan, ajoyib jamoa tuzish uchun ishga kirishish kerak. Besh yildan keyin Neapolni Yevropaga qaytarishni istayman», — degandi De Laurentis va o‘sha vaziyatda uning bu so‘zlari maksimal darajadagi dalil va’da edi.

Ammo u so‘zida turdi va grafikdan ham o‘zib ketdi. Uch yildan keyin, 2007/08 yillar mavsumida «Napoli» yana A seriyada o‘ynay boshladi. Chempionatga qaytilgan mavsumida sakkizinchi o‘rin va Intertoto kubogiga yo‘llanma qo‘lga kiritildi, jamoa bu turnir orqali UYeFA Kubogining asosiy setkasiga ham o‘tdi.

Ba’zida De Laurentisning fe’l-atvori og‘irligi yoki shunga o‘xshash muammolar haqida gapirib turishadi, ammo statistika buning aksini ko‘rsatadi: 2007/08 yillar mavsumidan buyon «Napoli»da sakkiz nafar bosh murabbiy ishlagan — hozirgi Luchano Spalletti bilan qo‘shib hisoblaganda. Bu vaqtda «Inter»da 14, «Milan»da — 11, «Roma»da — 10 nafar bosh murabbiy almashgan.

Va De Laurentis boshqaruvi davrida «Napoli» biror marta ham moliyaviy inqirozga yaqin kelmadi (masalan, «Inter» yoki «Milan» bilan bo‘lgani kabi) va moliyaviy firibgarliklar bilan bog‘liq mojarolarga yo‘liqmadi («Yuventus»dan farqli o‘laroq). Ha, neapolitanliklar bossi ba’zida keskin harakatlar amalga oshirgan — masalan, 2020 yil yozida, kovid mavsumida barcha bundan buyog‘iga nima bo‘lishini bilmasdan ikkilanib turgan va kutishga qaror qilganida, u Viktor Osimhen uchun 70 million yevroni ayamadi. Ammo yakunda bu xarid o‘zini to‘la oqladi — ushbu nigeriyalikning sermahsulligisiz bugungi skudetto bo‘lmasdi.

Kristian Juntoli bo‘lmaganida ham. «Napoli» klubi sport direktori 2015 yildan buyon shu lavozimda ishlamoqda. U Mauritsio Sarri uchun ham ajoyib jamoa qurib bergandi, ammo o‘sha tarkibga A Seriyada chempion bo‘lish uchun biroz yetmagandi. Va hozirgi chempion jamoani ham u yig‘di. Aynan Juntoli «Selta»da Stanislav Lobotkani kashf qildi va «Fulhem»dan Andre Zambo-Angissani olib keldi, ularsiz hozir «Napoli» yarimhimoyasini tasavvur qilib bo‘lmaydi. Aynan Juntoli o‘tgan yil yozida qayta qurish olib borgan, Lorenso Insine va Dris Mertens kabi faxriy futbolchilarni qo‘yib yuborgan, Xolid Kulibalini «Chelsi»ga, Fabian Ruisni — «PSJ»ga sotgan. Aynan u ketganlar o‘rniga Neapolga Kim Min Je va Xvicha Kvaratsxeliyani olib kelgan.

Albatta, Luchano Spallettisiz ham hech narsa bo‘lmasdi. Va endi o‘z avlodining eng yaxshi murabbiylaridan biri haqida hech kim «zero titoli» (nol sovrin) yoki Italiyadagi «kelinning dugonasi, lekin hech qachon kelin emas» iborasini qo‘llay olmaydi.

Xvicha, Osimhen, Petr Zelinski, Jovanni Di Lorenso, Aleks Meret — ular Neapol uchun nima kerakligini yaxshi bilishardi va ularning barchasi vazifani uddalashdi.

Bu skudettoga — yana bir necha «yo‘q»lar bilan ham yetib kelindi. 2019 yil kuzida Zlatan Ibrahimovich «Napoli»ga o‘tish uchun jiddiy harakat qilgandi, u bu haqda o‘zining «Adrenalin» nomli avtobiografiyasida aytib o‘tgan. Jo‘shqin olomon, Maradona aurasi, shvetsiyalik futbolchi bilan «PSJ» davridan beri ajoyib munosabatga ega bo‘lgan murabbiy Karlo Anchelotti. Zlatan ushbu shaharda o‘ziga yashash uchun joy ham tanlagandi — Neapol qo‘ltig‘idagi muhtasham yaxta. Ammo 2019 yil noyabrida Anchelottini ishdan bo‘shatishadi va Ibra qarorini o‘zgartirib, «Milan»ga yo‘l oladi. Yakunda bu barcha uchun foydali bo‘lib chiqdi.

O‘tgan yil yozida esa superagent Jorjye Mendesh o‘zining superkliyenti Krishtianu Ronalduni «Napoli»ga o‘tkazmoqchi bo‘lgandi. Portugaliyalik futbolchi o‘shandayoq «MYu»dan ketishni istayotgandi va Mendesh uning uchun butun Yevropa bo‘ylab yangi jamoa qidiradi. Spalletti diplomatlarga xos tarzda yo‘l tutib, Ronaldu bilan ishlashni istamaydigan murabbiyni bilmasligini aytadi, ammo amaliy harakatlar bo‘lmaydi, barchasi o‘tib ketgach esa yengil tin olgani aniq. Qolaversa, De Laurentisda ham bu ishga aralashmaslik uchun donolik va tajriba yetarli bo‘lib chiqdi. Buning o‘rniga Neapolga Xvicha olib kelinadi.

Kimdir barchasini raqiblar kuchsiz bo‘lgani bilan bog‘lashi ham mumkin. Chindan ham shimoldagi uchta top-klubning barchasi turlicha muammolarga duch keldi va A Seriya o‘yinlarida imkoniyatidan pastroq o‘yin ko‘rsatdi. Ammo birinchi navbatda «Napoli» munosib o‘ynadi. 31 turdan keyin neapolitanliklar 78 ochko jamg‘arishgan. Jamoaning o‘tgan mavsum oxirigacha to‘plagani bundan faqat bittaga ko‘p edi - 79 ochko. Quyida oldingi mavsumlarda chempionat yetakchilari 31 turdan keyin qancha ochko jamg‘argani keltirilgan  (ularning bari yakunda skudettoni qo‘lga kiritgan):

— 2021/22 yillar mavsumi, «Milan» — 67;
— 2020/21 yillar mavsumi, «Inter» — 75;
— 2019/2020 yillar mavsumi, «Yuventus» — 75;
— 2018/19 yillar mavsumi, «Yuventus» — 84;
— 2017/18 yillar mavsumi, «Yuventus» — 81.

Ha, «Napoli»ning ko‘rsatkichlari rekord darajada emas, «Yuventus» o‘zining total ustunligi davri oxiriga kelib ham bundan ko‘proq ochko to‘plardi, ammo ko‘rinib turibdiki, Spalletti jamoasi, umuman olganda, chempionlik grafigida harakat qildi. Boshqa so‘z bilan aytganda, chempionlik raqiblar kuchsiz bo‘lgani uchun  emas, jamoa kuchli bo‘lgani uchun qo‘lga kiritildi.

Chempionlik oqshomidan keyingi davr ayniqsa Neapolda og‘irroq kechishi mumkin. Ammo bu ertangi kun masalasi. Hozirgi esa «Napoli» va shahar bayramni yaxshi nishonlashi kerak.