Amaldagi bosh vazir yangi hukumat tarkibini taklif qilishi kerak, biroq uning «Qonun va adolat» partiyasi parlamentdagi mutlaq ko‘pchilikka ega emas. Muxolifat prezident qarorini tanqid qilmoqda.
Polsha prezidenti Anjyey Duda 6 noyabr, dushanba kuni amaldagi bosh vazir Mateush Moravetskiyga yangi hukumatni shakllantirishni topshirdi. U Polshada sakkiz yil hokimiyat tepasida bo‘lgan milliy konservativ «Qonun va adolat» (QiA) partiyasining a’zosi, biroq 15 oktyabrda bo‘lib o‘tgan parlament saylovlari natijasida mamlakatdagi eng yirik siyosiy kuch bo‘lib qolgan bo‘lsa-da, mutlaq ko‘pchilikni yo‘qotdi.
Shu bilan birga, Polsha sobiq bosh vaziri va Yevropa kengashining sobiq raisi Donald Tuskning «Fuqarolik platformasi» (FP) partiyasi boshchiligidagi «Fuqarolik koalitsiyasi» (FK) muxolifat bloki, «Uchinchi yo‘l» markazchilar uyushmasi va sotsial-demokratik «So‘llar» partiyasi hukmron koalitsiya bo‘lishga tayyorligini ma’lum qildi. Tusk muxolifatdan bosh vazirlikka nomzod hisoblanadi.
Avvalroq Duda barcha partiyalar vakillari bilan maslahat uchrashuvlari o‘tkazgandi, prezidentning o‘zi ham QiA siyosiy lageri vakili hisoblanadi. U parlamentdagi ko‘pchilik o‘rinlarni birgalikda nazorat qiluvchi uchta muxolif partiyaning bayonotini amalda e’tiborsiz qoldirdi. Hozirgi vaziyatda Moravetskiyning hukumat koalitsiyasini yaratish imkoniyati deyarli yo‘q.
Muxolifat prezident qarorini tanqid qilmoqda
Polsha muxolifati yetakchisi Donald Tusk Dudaning qarorini tanqid qildi. TVN24 axborot portali tomonidan keltirilgan uning so‘zlariga ko‘ra, hozirgi kuchlar shu tarzda vaqt to‘xtab qolishga umid qilmoqda - «yana bir necha kun, ikki yoki uch haftani yo‘qqa chiqarish». Biroq, u buni «vatanparvarlikka aloqasi yo‘q madaniyatsizlik» deb hisoblaydi. «Oxir-oqibat, mening fikrimcha, ular hamma uchun bu tahqirli lahzani kechiktirganidan juda afsuslanadi», dedi Tusk.
Polsha konstitutsiyasiga ko‘ra, saylovlardan so‘ng yangi vazirlar mahkamasini shakllantirish uch bosqichda amalga oshirilishi mumkin, deya tushuntiradi Polskie Radio. Birinchi bosqichda prezident hukumatni shakllantirish bo‘yicha ko‘rsatma beradi, u parlament quyi palatasi – Polsha Seymi tomonidan mutlaq ko‘pchilik ovoz bilan ma’qullanishi kerak. Agar bu amalga oshmasa, parlamentariylarning o‘zi vazirlar mahkamasini shakllantirish uchun yangi nomzod ko‘rsatish imkoniyatiga ega. Bu holatda ham hukumatga Seymning yordami kerak. Agar bu sodir bo‘lmasa, prezident yana kimgadir vazirlar mahkamasini yig‘ish bo‘yicha ko‘rsatma berishi kerak - ammo, uchinchi ovoz berish jarayonida hukumatga mutlaq emas, balki oddiy ko‘pchilik ovoz kerak bo‘ladi.
Avvalroq, Anjyey Duda yangi parlamentning ta’sis yig‘ilishi sanasini 13 noyabrga belgilagan edi, 2014-2015 yillarda Donald Tusk hamda uning vorisi Eva Kopach hukumatida qishloq xo‘jaligi vaziri bo‘lgan siyosatchi Marek Savitskiy unda katta spiker bo‘lishi kerak edi.
