Superoydan shimol yog‘dusigacha. 2025 yilda ko‘z bilan ko‘rishga arzigulik yettita osmon hodisasi

2025 yilning birinchi yirik meteor oqimi

Doimgidek, yanvar oyi eng kuchli meteorlardan biri bo‘lmish kvadrantidlar oqimi bilan boshlandi. U 3 yoki 4 yanvarda o‘zining eng yuqori nuqtasiga yetadi, shundan so‘ng pasayib boradi.

Meteorlar (“uchar yulduzlar” deb ham ataladi) — osmon jismlarining parchalari bo‘lib, ular juda katta tezlikda (soniyasiga 70 kilometrgacha) Yer atmosferasiga kirib keladi va dahshatli ishqalanish tufayli deyarli bir zumda bug‘lanib ketadi, tungi osmonda yorqin iz qoldiradi.

Kvadrantid meteor oqimi o‘zining eng faol davrida haqiqiy yulduz yog‘dusini hosil qila oladi, bunda bir soat davomida osmon gumbazida 120 tagacha meteor iz qoldirishi mumkin.

Kvadrantidlarni o‘z ko‘zi bilan ko‘rmoqchi bo‘lganlar har qanday yorug‘lik manbalaridan uzoqroq turishi va ko‘zlarni kamida 15 daqiqa tun qorong‘iligiga moslashtirishi kerak. Kuzatish uchun teleskop kerak bo‘lmaydi, lekin havo ochiq bo‘lishi shart. Hatto tunning musaffo osmonida ham sabr-toqatli bo‘lish talab etiladi.

Atlantikada Quyosh tutilishi

Quyosh tutilishi 29 mart kuni Quyosh, Oy va Yer bir chiziqqa tizilganda sodir bo‘ladi. Quyosh va sayyoramiz orasidan o‘tayotgan Oy, uni vaqtincha to‘sib, Yer yuzasining bir qismini zulmatga g‘arq qiladi.

To‘liq quyosh tutilishini faqat Kanadaning janubi-sharqida yashovchilar kuzatadi — boshqa hududlarda bu qisman ko‘rinadi yoki umuman sezilmaydi.

Mutaxassislar hatto qorong‘ida ham Quyoshga to‘g‘ridan to‘g‘ri qarash ko‘rish qobiliyatiga zarar yetkazishidan ogohlantiradi. Shu sababli, ular Quyoshni kuzatish uchun maxsus qoraytirilgan quyoshdan himoyalovchi linzalardan foydalanishni tavsiya etadi.

To‘lgan Oy tutilishi

Ammo 7 sentabrda sodir bo‘ladigan Oy tutilishini ko‘p hududlarda kuzatish mumkin.

Oy tutilishini kuzatish uchun, tabiiyki, osmon bulutsiz bo‘lishi kerak. Kuzatish uchun balandroq joyni tanlagan ma’qul, osmonni daraxtlar yoki baland binolar to‘sib qo‘ymasligiga ishonch hosil qilish kerak. Atrofdagi sun’iy yoritgichlarni iloji boricha kamaytirish lozim.

Uchta superoy

2024 yilda to‘rtta superoy kuzatilgandi. 2025 yilda ularning soni uchta bo‘ladi: Ovchi oyi (7 oktyabr), Qunduz oyi (5 noyabr) va Sovuq oy (4 dekabr).

To‘lin oy paytida Oy Yerga eng yaqin orbitasiga kelganida, superoy hodisasi sodir bo‘ladi. Bunda Oy odatdagidan 30 foiz kattaroq va 15 foiz yorqinroq ko‘rinadi.

Bu hodisani yaxshilab ko‘rish uchun ham ochiq osmon kerak. Oddiy ko‘z bilan kuzatish mumkin, lekin teleskop yoki hech bo‘lmaganda durbin olgan ma’qul.

Suratga olishda kameraning chiroq funksiyasidan foydalanmaslik kerak. Buning o‘rniga, telefonning tungi rejimni yoqib qo‘yish maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Shimol yog‘dusi

O‘tgan yili shimol yog‘dusi osmonda bir necha marta ko‘rindi. Bu hodisa odatda yorqin, to‘lqinlanuvchi yorug‘lik foniga o‘xshaydi, uning rangi qizildan binafshagacha, yashildan ko‘kkacha o‘zgarib turadi.

Shimol yog‘dusi Yerning magnit qutblari atrofidagi atmosferasida zaryadlangan Quyosh zarrachalarining gazlar bilan to‘qnashishi natijasida yuzaga keladi. Eng yorqin yog‘dular Quyosh katta zarralar bulutlarini chiqargan paytda hosil bo‘ladi.

Quyoshning 11 yillik faollik sikli o‘z cho‘qqisiga yetayotgani sababli, keyingi 12 oy davomida shimol yog‘dusini yanada ko‘proq kuzatish mumkin.